واردات کالا علی‌رغم پتانسیل سودآوری بالا فرایندی پیچیده و حساس است که نیازمند آگاهی کامل از قوانین و مقررات جاری دارد. اشتباه در هر یک از مراحل می‌تواند منجر به خسارات مالی سنگین، جریمه‌های گمرکی و حتی توقیف کالا شود.
در ایران با توجه به قوانین سختگیرانه گمرکی و ارزی، دقت در هر مرحله از ثبت سفارش تا ترخیص کالا حیاتی است. فرض کنید سرمایه‌ای کلان برای وارد کردن مواد اولیه یا تجهیزات صرف کرده‌اید؛ یک اشتباه ساده می‌تواند ماه‌ها تلاش شما را در انبارهای گمرک متوقف کند. بنابراین تجار و بازرگانان با شناخت اشتباهات رایج در این حوزه می‌توانند از بروز مشکلات احتمالی پیشگیری نمایند.
هر کالای وارداتی با یک کد تعرفه جهانی (HS Code) شناسایی می‌شود که حقوق گمرکی، مالیات و محدودیت‌های آن را مشخص می‌کند. این کد مانند شناسنامه کالا، باید دقیق و درست باشد. اشتباه در انتخاب کد تعرفه می‌تواند:
برای مثال یک بازرگان که قطعات الکترونیکی وارد می‌کند، به دلیل استفاده از کد تعرفه اشتباه، محموله‌اش ممکن است سه ماه در گمرک بندرعباس توقیف شود. در کنار آن نیز باید هزینه‌های زیادی بابت این جریمه و هزینه‌های نگهداری پرداخت کند.
پس برای جلوگیری از این مشکل، باید پیش از ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت (ntsw.ir)، کد تعرفه را با کمک کارگزاران گمرکی یا جدول تعرفه‌های گمرک ایران بررسی کنید. همچنین، مشاوره با شرکت‌های حمل و نقل بین المللی معتبر می‌تواند از این خطا جلوگیری کند.
اظهار کردن کالا یکی از حساس‌ترین بخش‌های فرایند واردات کالا است. اگر ارزش واقعی کالا را کمتر یا بیشتر از فاکتور اصلی اعلام کنید (برای کاهش عوارض یا دور زدن محدودیت‌های ارزی) با این مشکلات روبه‌رو خواهید شد:
برای مثال، اگر ارزش یک محموله پارچه را ۱۰,۰۰۰ دلار کمتر اعلام کنید تا مالیات کمتری بپردازید، گمرک می‌تواند با بررسی قیمت‌های جهانی شما را جریمه کند و کالا را تا پرداخت کامل حقوق گمرکی نگه دارد.
پس برای جلوگیری از هرگونه مشکلی باید فاکتورهای معتبر و قابل‌استعلام از فروشنده خارجی تهیه کنید و ارزش دقیق را در اظهارنامه گمرکی ثبت نمایید. استفاده از خدمات شرکت‌های لجستیک حرفه‌ای می‌تواند در تنظیم اسناد دقیق به شما کمک کند.
بسیاری از کالاها در ایران به مجوزهای خاص از سازمان‌های مربوطه نیاز دارند. برای مثال، تجهیزات پزشکی به تأیید وزارت بهداشت، مواد غذایی به گواهی استاندارد و محصولات کشاورزی به مجوز قرنطینه نیاز دارند. غفلت از این مقررات می‌تواند منجر به مشکلات زیر شود:
فکرش را بکنید یک شرکت که بدون مجوز سازمان محیط زیست مواد شیمیایی وارد کرده باشد، در این شرایط مجبور است که جرایم سنگین پرداخت کند و محموله‌اش نیز به کشور مبدأ بازگردانده شود. پس توجه داشته باشید که پیش از خرید کالا، فهرست مجوزهای موردنیاز را از گمرک یا سازمان‌های مربوطه و یا شرکت‌های حمل و ترخیصکار استعلام کنید تا هنگام ترخیص کالا به مشکل نخورید.
گواهی مبدا (Certificate of Origin) سندی است که کشور تولیدکننده کالا را مشخص می‌کند. درصورت ارائه اطلاعات نادرست یا نبود این گواهی، چالش‌های زیر برای صاحب کالا به وجود می‌آید:
برای مثال اگر قطعات خودرو را از یک کشور وارد کنید اما گواهی مبدا معتبر نداشته باشید، گمرک ممکن است فرایند ترخیص را تا بررسی کامل متوقف کند و جرایم مالی نیز گریبان واردکننده را بگیرد.
برای جلوگیری از چنین مشکلاتی از فروشنده خارجی گواهی مبدا معتبر و قابل‌استعلام بخواهید و اطمینان حاصل کنید که با قوانین تجاری ایران همخوانی دارد.
برای ترخیص کالا از گمرک اسناد بانکی (مانند حواله ارزی، کد ساتا و فاکتور) باید با اظهارنامه گمرکی کاملاً همخوان باشد. هرگونه ناسازگاری در این موارد منجر به مشکلات زیر می‌شود:
فرض کنید مواد اولیه نساجی وارد می‌کنید؛ اگر فاکتور شما ۵۰,۰۰۰ دلار باشد اما حواله ارزی ۴۵,۰۰۰ دلار را نشان دهد، گمرک تا بررسی کامل اجازه ترخیص نمی‌دهد. یا اگر میان کد ساتا و اظهارنامه گمرکی تفاوت وجود داشته باشد، علاوه‌بر توقیف کالا جرایم مالی نیز شامل حال بار وارداتی خواهد شد.
همانطور که مشخص است، این خطاها نه‌تنها به زیان مالی منجر می‌شوند، بلکه اعتبار تجاری شما را هم به خطر می‌اندازند. در ایران، گمرک و بانک مرکزی با سامانه‌های یکپارچه مانند نیما، جامع تجارت و EPL هر مرحله را رصد می‌کنند. یک جریمه ساده می‌تواند از چند میلیون تا چند میلیارد تومان باشد و توقیف کالا ممکن است ماه‌ها سرمایه شما را قفل کند. بدتر از آن، تکرار این اشتباهات می‌تواند کارت بازرگانی‌تان را باطل کند یا شما را در لیست سیاه تجاری قرار دهد.
پس برای موفقیت در واردات و ترخیص کالا به برنامه‌ریزی دقیق و دانش کافی نیاز دارید. اما حتی بازرگانان باتجربه هم گاهی به کمک نیاز دارند. شرکت‌های حمل و نقل و ترخیصکار می‌توانند ریسک‌ها را کاهش دهند و فرایند را روان کنند. به همین خاطر همکاری با شرکت‌های معتبری همچون پست بین المللی پی اس پی اکسپرس بسیار اهمیت دارد.
پی اس پی اکسپرس با سال‌ها تجربه در حوزه حمل و نقل بین المللی و واردات کالا و ترخیص کالا از گمرک شریکی مطمئن برای بازرگانان است و در کشورهای چین، امارات و ترکیه نیز دفتر نمایندگی دارد و امور حمل و نقل کالاهای تجاری را با سرعت بالا انجام می‌دهد.
