سایپا، شرکت خودروسازی ایرانی (با نماد: خساپا) که مقر آن در تهران است و در سال ۱۳۴۴ بنیان نهاده شد.
اولین خودروهای این شرکت، محصولات شریک فرانسوی آن، سیتروئن بودند.
در سال ۱۳۵۲ با توافق با شرکت خودروسازی فرانسوی رنو، رنو ۵ در مدل‌های ۲ و ۴ در، توسط سایپا به بازار عرضه شد.
از آذر ماه سال ۱۳۶۰، سایپا زیر نظر سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت.
در سال ۱۳۷۲، یکی از پرفروش‌ترین خودروهای تاریخ ایران، پراید بود که برای اولین بار توسط سایپا در ایران تولید شد.
سایپا قانوناً یک شرکت سهامی عام بوده و سهام آن در بازار بورس اوراق بهادار تهران معامله می‌شود.
هرچند دولت در ظاهر سهم کمی در آن دارد اما در حقیقت بازیگران دولتی و شبه‌دولتی نقش بسیار پررنگی در مدیریت آن دارند.
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران نیز بیشترین سهم را در میان صاحبان عمده این شرکت دارد.
شرکت سایپا با یک برنامه پیچیده توانسته ظرف چند سال پدیده سهامداری چرخه‌ای را محقق کرده و سهام خود را توسط شرکت‌های زیرمجموعه خودش تحت کنترل بگیرد.
بررسی روزنامه دنیای اقتصاد در دی ماه ۱۳۹۶، در مجموع ۴۲٫۹۵٪ سهام سایپا در اختیار شش شرکت بود، که عمده سهام خود آن‌ها در مالکیت سایپا و شرکت‌های زیرمجموعه‌اش بوده‌است؛
در آن زمان سایپا مالک ۵۵٪ گروه صنعتی رنا، ۷۳٪ شرکت سرمایه‌گذاری سایپا و ۹۸٪ سهام شرکت توسعه سرمایه رادین بود، در حالی که حاکمیت مدیریتی شرکت‌های پیشگامان ستاره تابان، تجارت الکترونیک خودرو تابان و سرمایه‌گذاری و توسعه صنعتی نیوان ابتکار را نیز در اختیار داشتند.
شرکت‌های زیرمجموعه سایپا:
- ایران کاوه
- پارس خودرو
- پلاسکوکار سایپا
- سایپا کاشان
- سازه گستر سایپا
- شرکت تولید موتور، گیربکس و اکسل سایپا (مگاموتور)
- مالیبل سایپا (تولید قطعات ریخته‌گری)
- لیزینگ رایان سایپا
- بیمه رایان سایپا
- تهیه و توزیع مواد ریخته‌گری وقطعات صنعتی ایران (سودیکو)
- سایپا پرس
- سایپا یدک
- مهندسی توسعه سایپا (سیکو)
- مهندسی بازرگانی خودرو سایپا (ستکو)
- امداد خودرو سایپا
- مرکز تحقیقات و نوآوری سایپا
- قالب‌های بزرگ صنعتی
- اروند خودرو
- ستاره سفیران آینده
- سایپا لجستیک
- توسعه صنایع خودرو ( ایدکو)
- سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا
- شرکت بن‌رو
زیرمجموعه‌های بورسی و غیربورسی آن نیز به شرح زیر می باشد:
| شرکت | درصد مالکیت |
|---|---|
| باشگاه ورزشی سایپا | ۱۰۰٪ |
| مگا موتور سایپا | ۱۰۰٪ |
| مالیبل سایپا | ۱۰۰٪ |
| سرمایه‌گذاری سایپا | ۶۷٫۹۹٪ |
| سایپا شیشه | ۶۷٫۴۱٪ |
| پلاسکو کار سایپا | ۵۸٫۱۶٪ |
| کمک‌فنر ایندامین | ۵۴٫۵۲٪ |
| سایپا آذین | ۵۳٫۷۴٪ |
| رایان سایپا | ۴۹٫۵۴٪ |
| پارس خودرو | ۴۱٫۵۴٪ |
| زامیاد | ۳۸٫۶۰٪ |
| رادیاتور ایران | ۱۸٫۰۱٪ |
| فنرسازی زر | ۳٫۷۵٪ |
| سایپا دیزل | ۰٫۰٪ |
شرکت های هم گروه
تحلیل خساپا | نمادهای بورسی | گروه خودرو و ساخت قطعات
خودرو | خفناور | خکرمان | ورنا | ختور | خدیزل | خکار | خنصیر | خساپا | خپویش | ختوقا | خموتور | خبهمن | خوساز | خمحور | خفنر | خگستر | تشتاد | خریخت | خمحرکه | خکمک | خکاوه | خشرق | خاذین | خزامیا | خلیبل | خاور | خمهر | خپارس | خعمرا | خزر | خاهن | ختراک | خچرخش | خرینگ | خلنت | خیمن | ریخته گری تبریز | صایپا ۰۱۲ | صایپا ۴۰۳ | صخود ۴۱۲ | صایپا ۱۱۲ | صخود ۰۰۰۴ | صایپا ۰۳۸ | صخود ۱۴۰۴ | صدف ۰۴۸ | صخود ۱۴۱۲ | کرمان خودرو | صایپا ۲۰۳ | ایران دوچرخ | صایپا ۱۴۳ | صایپا ۱۰۴ | صایپا ۳۰۸ | خاذر | صایپا ۴۱۲ | صدف ۴۰۸ | صخود ۰۰۱۲
