به طور حتم امروزه به دلیل عدم نظارت و نبود قوانین بازدارنده بازار مسکن در دست دلالان افتاده و با بی‌رحمی ریشه برتیشه این حوزه زده‌اند. می‌توان گفت که بخش مسکن اکنون به یکی از ابرچالش‌های اقتصادی ایران تبدیل شده است. فاصله طولانی قدرت خرید با قیمت مسکن باعث شده است بسیاری از خریداران بالقوه از بازار مسکن خارج شوند و در نتیجه فشار بر بازار اجاره فزونی بگیرد.
باید به این موضوع مهم اشاره کرد وگفت مسکن یا همان خانه که اکنون تبدیل به آپارتمان شده و سر به فلک کشیده است؛ هم از نظر قیمت هم از نظر ارتفاع ساختمان‌ها!
متاسفانه در این آشفته بازار مسکن، که هر کسی ساز خود را می‌زند، بنگاه‌های املاک یک ساز می‌نوازند، سایت‌های خرید و فروش و اجاره مسکن سازی دیگر و مالکان نیز ساز خود را می‌نوازند، سازی که شنونده ندارد مستأجران هستند که زیر بار هزینه‌های سنگین اجاره کمر خم کرده‌اند.
عدم اعتقاد دولت گذشته به ساخت مسکن و به دنبال آن کمبود عرضه سبب شده تا بازار مسکن در کشور ما درگیر سوداگری شود و در واقع سفته باز‌ها و سوداگران از جمله مشاوران املاک غیر مجاز به عنوان بخشی از بازیگران مسکن، باعث شدند تا شاهد افزایش بسیار شدید و سرسام آور در قیمت‌ها باشیم.
همچنین علاوه بر تورم و کسری بودجه دولت‌ها، نبود نگاه تخصصی به سرمایه‌گذاری حرفه‌ای و ساخت مسکن و کاهش قیمت‌های تمام‌شده به‌خصوص توسط شرکت‌ها و مؤسسات وابسته به بانک‌ها که خود نیز اختیار خلق پول را دارند، باعث گرانی روزافزون مسکن بوده است. یعنی این گروه به علت نداشتن توانایی در ساخت حرفه‌ای، مسکن را گران (و البته با فناوری‌های نه‌چندان به‌روز) می‌سازند و از طریق عدم عرضه آن را گران‌تر می‌کنند تا سود خوبی کسب کنند. به‌دنبال این روند، افراد دیگری نیز از این فرصت استفاده کرده‌اند و تحت عناوینی، چون بسازوبفروش در سطوح مختلف کسب سود از این طریق را به‌عنوان شغل و کار در نظر گرفته‌اند. گروه دیگری، اما شبیه به آنچه که نوسان‌گیران بازار سرمایه انجام می‌دهند، با خریدوفروش قولنامه‌ای مسکن از اختلاف قیمتی مسکن کسب درآمد می‌کنند. این، چرخه معیوبی است که هنوز راهکار‌هایی که از آن‌ها سخن به‌میان آمده، نتوانسته آن را به جهت مطلوبی برهم زند؛ بنابراین بررسی‌ها نشان می‌دهد که ادامه این روند سبب خواهد شد که مردم حتی نتواند صاحب خانه شوند. از سوی دیگر این بازار به دلیل فضای دلالی، رشد شهرنشینی و کمبود تولید دچار افزایش قیمت شده و خیلی بیشتر از قیمت دلار دچار افزایش شده است. در حال حاضر، مسکن به جای اینکه کالایی مصرفی باشد به کالایی سرمایه‌ای تبدیل شده است. در این میان نیز واسطه‌ها و دلالان بیشترین سود را از این وضعیت بازار می‌برند.
حال باید دید که آیا دلالی در بازار مسکن سروسامانی خواهد گرفت، یا اینکه همچنان شاهد جولان دلالان در بازار خواهیم که این موضوع به طور قطع به ضرر خریداران واقعی مسکن که نیاز مبرم به خانه دارند، خواهد شد در این بین مستاجران و زوج‌های جوان زیان اصلی را خواهند دید اگر بساط دلالی در بازار مسکن جمع نشود.
مجتبی کاتب؛ کارشناس اقتصادی
