یکی از موضوعات مهمی که طی هفته گذشته در حوزه بورس مورد تأکید و توجه قرار گرفت موضوع حاکمیت شرکتی در بورس است. باید به این نکته کلیدی اشاره کردو گفت؛ بازار سرمایه یکی از موتور‌های محرک اقتصاد به شمار می‌آید که اشخاص در این بازار با سرمایه گذاری بر روی دارایی‌های مالی علاوه بر کسب بازدهی برای خود به چرخه تولید نیز کمک می‌کنند. حال این سوال پیش می‌آید که حاکمیت شرکتی چیست و چه مزایایی در این بخش دارد؟
دستور العمل حاکمیت شرکتی مجموعه قواعد و اصولی است که از سوی بورس اوراق بهادار جهت حمایت از حقوق سرمایه داران و با هدف جلوگیری از تخلفات ناشران بورسی همچنین کمک به بهبود چارچوب قانونی نهاد حاکمیت شرکتی تصویب گردیده و جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است. هدف از حاکمیت شرکتی رسیدن به اثربخشی، کارآیی، رشد پایدار و ثبات مالی است. دو بازوی نظارتی در این خصوص وجود دارد. حاکمیت شرکتی تمایل دارد بر مبنای سازوکار و نظارت داخلی به اهداف خود برسد. مکانیزم‌های نظارتی از داخل شرکت و همچنین از منظر بازار نشات می‌گیرد. بازار، شرکت را مجبور می‌کند که به سمت اجرای حاکمیت شرکتی برود. بازاری که کارآ و شفاف است، سازوکار‌های نظارتی خوبی برای شرکت‌ها وضع می‌کند که تا مدت‌ها ملزم هستند به سمت و سوی درستی حرکت کنند. شرکت‌ها می‌دانند که اگر به سمت حاکمیت شرکتی حرکت نکنند، نمی‌توانند نظر سهامداران خرد را جلب کنند و این شرکت ارزشی نخواهد داشت.
صاحبنظران امروزه حاکمیت شرکتی را بهترین سازوکار بهبود روابط میان سهامداران و مدیریت، می‌دانند. از این رو، بهبود آن می‌تواند وضعیت نقدشوندگی و عملکرد شرکت‌ها را که مرتبط با عملکرد سهامداران و مدیریت است تحت الشعاع قرار دهد. از سوی دیگر، بهبود نقدشوندگی و عملکرد شرکت‌ها می‌تواند خود محرکی برای افزایش جذب و جلب توجه سهامداران و مدیریت تلقی شود و با تحریک مجدد حاکمیت شرکتی روند بهبود وضعیت نقدینگی و عملکرد را تسریع بخشد.
آنچه که امروز بیشتر از گذشته احساس می‌شود احیا کردن واقعیت، احتیاط وخوش بینی است. ضرورت دارد نهاد‌های نظارتی تلاش کنند تا حاکمیت شرکتی را بهبود ببخشند و هم راستا با این موضوع درک عمومی از فرهنگ سرمایه‌گذاری را تغییر دهند و این باور را در سرمایه‌گذاران ایجاد نمایند که خودشان مسئول تصمیمات خود هستند؛ مستقل از اینکه این تصمیمات نتایج خوب یا بد به همراه داشته باشد.
در چارچوب حاکمیت شرکتی باید بازار‌های شفاف و منصفانه و تخصیص کارای منابع را ترویج کند، با حاکمیت قانون سازگار باشد و از نظارت و اجرای موثر آن حمایت کند.
همچنین در چارچوب حاکمیت شرکتی باید از حقوق سهامداران حفاظت و اعمال حق آن‌ها را تسهیل کند و نسبت به برخورد یکسان با تمام سهامداران، شامل سهامداران اقلیت و خارجی اطمینان فراهم کند. تمام سهامداران باید به طور منصفانه فرصت احقاق موثر حقوق خود را داشته باشند.
از سوی دیگر باید حقوق ذینفعان را طبق آنچه در قوانین یا قرارداد‌ها مشخص شده است درنظر بگیرد و همکاری فعالانه بین شرکت و ذینفعان را در ایجاد ثروت، اشتغال و پایداری شرکت‌ها تشویق کند.
چارچوب حاکمیت شرکتی باید، انگیزه‌های روشنی را در سراسر زنجیره سرمایه‌گذاری فراهم کند و بستری فراهم کند که مشارکت کنندگان بازار سهام به گونه‌ای عمل کنند تا به حاکمیت شرکتی خوب کمک کند.
چارچوب حاکمیت شرکتی باید این اطمینان را فراهم کند که تمام موضوعات بااهمیت مرتبط با شرکت، شامل وضعیت مالی، عملکرد، جریان‌های نقدی، مالکیت و حاکمیت شرکتی به موقع و صحیح افشا می‌شود.
مجتبی کاتب: کارشناس اقتصادی
