طی سال‌های اخیر، فناوری‌ها به طور چشمگیری در تمام جوانب زندگی بشر تأثیر گذاشته، و بانکداری نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. با پیشرفت فناوری‌های نوین، صنعت بانکی نیز تغییرات اساسی را تجربه کرده و برای رفاه حال مشتریان و توسعه بهتر خدمات خود، از این فناوری‌ها بهره برده است. به گونه‌ای که فناوری‌های نوین باعث شده از بانکداری سنتی به سمت بانکداری نوین و دیجیتالی شدن حرکت کنیم.
فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، بلاکچین و اینترنت می‌توانند عملکرد بانک‌ها را بهبود و تسریع بخشیده و فرآیند‌های داخلی را بهینه کند. این به معنای کاهش هزینه ها، افزایش سرعت و بهبود کیفیت خدمات برای مشتریان است. فناوری‌های نوین بانکی به عنوان یک عامل تغییر و تحول در صنعت بانکداری نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند. با استفاده از این فناوری ها، بانک‌ها قادرند عملکرد خود را بهبود بخشیده، تجربه مشتری را بهبود دهند و محصولات و خدمات نوآورانه ارائه دهند. با ادامه پیشرفت فناوری ها، آینده‌ای روشن برای صنعت مالی و بانکداری پیش‌بینی می‌شود. از سوی دیگر توسعه این فناوری‌ها معایبی را نیز به همراه دارد که یکی از این معایب کاهش نیاز به مداخله انسانی و حذف بسیاری از کار‌های معمول در بانکداری است. توسعه خدمات الکترونیک سبب کاهش موقعیت‌های ورود دستی داده ها، پردازش تراکنش‌ها و پرسش‌های ساده مشتریان می‌شود. کاهش نیروی کار می‌تواند یک استراتژی برای کاهش هزینه‌های عملیاتی و سودآوری بیشتر بانک‌ها باشد. تعداد کارکنان کمتر به معنای کاهش هزینه‌های مربوط به حقوق، مزایا و فضای اداری است.
بانک‌ها اغلب برای بهینه سازی عملیات خود، تجدید ساختار انجام می‌دهند که می‌تواند یک استراتژی برای کاهش هزینه‌های عملیاتی و سودآوری بیشتر بانک‌ها باشد. با این روش مشتریان بیشتری به سمت بانکداری آنلاین و برنامه‌های تلفن همراه سوق پیدا می‌کنند، پیش‌بینی می‌شود که نیاز به کارکنان فیزیکی شعبه کاهش پیدا کند. توسعه خدمات شرکت‌های مبتنی بر بانکداری نوین، صنعت بانکداری را در سایه قرار داده و برخی فرآیند‌های دستی به طور کلی حذف خواهد شد.
باید به این نکته کلیدی اشاره کرد و گفت که در سال‌های اخیر شکل متفاوتی از بانکداری ظهور کرده که دیگر به شعب فیزیکی وابستگی ندارد و ارائه خدمات در قالب قرارداد‌های هوشمند صورت می‌گیرد.
اگرچه در مرحله اول، تکنولوژی می‌تواند اشتغال را کاهش دهد؛ اما این اثری موقت خواهد بود و با افزایش کارآیی در فرآیند تولید، فرصت‌های شغلی دیگری خلق خواهد شد. ازاین‌رو نتیجه قطعی تکنولوژی به جز کاهش هزینه تولید کالا‌های فعلی و افزایش قدرت خرید مصرف‌کنندگان و رشد اقتصادی نخواهد بود و بیکاری نیز به‌طور موقت روی خواهد داد.
علاوه بر آثار منفی هوش مصنوعی بر اشتغال و حقوق کارگران و کارمندان، این فناوری می‌تواند فرصت‌هایی برای توسعه مهارت و ایجاد شغل ارائه کند. افرادی که مهارت‌های جدید در زمینه استفاده از هوش مصنوعی را فرا بگیرند، می‌توانند در بازار کار در حال تغییر موقعیت بهتری پیدا کنند؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که اجرای هوش مصنوعی، باعث پدیدار شدن صنایع و شغل‌های جدید می‌شود. البته به نظر می‌رسد که ایجاد چارچوب‌هایی برای استفاده مسئولانه از فناوری هوش مصنوعی بسیار ضروری است.
در این بین برخی از اقتصاددانان معتقدند که در دنیای واقعی، موانعی برای خلق فرصت‌های شغلی تازه وجود دارد که این پروسه را می‌تواند قدری طولانی‌تر از آن کند که ما آن را موقت فرض می‌کنیم. اما به هر رو، استدلال پایه‌ای بیان‌شده مورد خدشه قرار نمی‌گیرد که در نهایت، تکنولوژی به‌طور خالص نمی‌تواند موجب بیکاری شود. همچنان‌که از انقلاب صنعتی تا امروز فرآیند تولید همواره جدیدتر و هزینه تولید تقلیل یافته و بیکاری از آن حادث نشده است.
مجتبی کاتب: کارشناس اقتصادی
