امروزه نوآوری و فناوری تحولات عظیمی را در حوزه صنعت بانکداری و پرداخت ایجاد کرده است؛ بنابراین آشنایی با فناوری‌های نوین تنها راه نجات اقتصاد و توسعه صنعت بانکداری است. باید به این نکته مهم اشاره کرد و گفت: مدیریت نوآوری‌ها به فعالیت اصلی بانک‌ها برای دستیابی به مزیت رقابتی تبدیل شده است. از اینرو آینده نگاری نوآوری‌ها در صنعت بانکداری به عنوان یکی از ابزار‌های مهم سیاستگذاران، برای کمک به تصمیم گیری و ترسیم آینده مطلوب و امکان پذیر مطرح گردیده است.
می‌توان تأکید کرد که پرداخت الکترونیکی به‌عنوان بازو و محرکه اصلی اقتصاد دیجیتال در سال‌های اخیر تغییر و تحولات بسیاری را به خود دیده است. نظام‌های پرداخت در کشورمان امروز به عنوان یکی از مهم‌ترین بازیگران پولی و مالی، هنوز با استاندارد‌های جهانی فاصله معناداری دارند هرچند در ایران عملکرد قابل دفاعی داشته‌اند. نمی‌توان آن را نادیده گرفت که نظام پرداخت الکترونیک در خط مقدم نوآوری قرار دارد و پیشانی تحول دیجیتال در صنایع مالی ایران به حساب می‌آید. از سوی دیگر این صنعت نقش زیرساخت برای سایر بخش‌های اقتصادی دارد چه اینکه تسهیل نقل و انتقال مالی و تحول نوآورانه در آن نه تنها به تحرک این بخش موثر است که در به حرکت درآوردن سایر بخش‌های اقتصادی در مسیر نوآوری کمک خواهد کرد.
با وجود اینکه نظام پرداخت به این سمت و سو حرکت کرده بازهم با چالش‌هایی دست و پنجه نرم می‌کند؛ بنابراین بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت باید در نوآوری از بقیه صنایع مالی پیشی بگیرند. این قاعده نانوشته‌ای که در تمام کشور‌های توسعه یافته صدق می‌کند. جهان تراکنش‌ها، جهان بزرگی است. هر تعاملی که افراد انجام می‌دهند در نهایت به یک تراکنش مالی ختم می‌شود. این حجم بسیار زیاد نیازمندی، یک فضای توسعه‌محور نوآورانه می‌طلبد و نیاز به یک تغییر بسیار بزرگ‌تر دارد. از سوی دیگر یکی از جدی‌ترین مسائل کشور ما در حال حاضر این است که رگولاتور، بانک مرکزی، بیمه مرکزی، سازمان بورس و ... هرجایی که در قاعده‌گذاری صنعت مالی به نوعی سهم دارد، پابه‌پای تحولات نوآورانه دیگر بخش‌ها پیش نیامده‌اند و فضا را برای توسعه اقتصاد دیجیتال فراهم نکرده‌اند.
همچنین یکی دیگر از چالش‌های مهم نظام پرداخت در ایران، عدم سرمایه‌گذاری شرکت‌های پرداخت در حوزه خدمات نوین است. تحول دیجیتال باید در اقتصاد اتفاق بیفتد که در این شرایط به عقیده من بانک‌ها برای حرکت به سوی نوآوری در یک اقتصاد بهتر است در اولویت قرار بگیرند و نظام پرداخت نیز برای تحقق بخشیدن به این اهداف و تحول دیجیتال راهی طولانی در پیش دارد.
باید به این نکته کلیدی متذکر شد که نوآوری را به‌عنوان موضوعی کلیدی برای برون‌رفت از شرایط فعلی و نقطه‌عطفی برای تحول در رویکرد‌های استفاده از سیستم‌های جدید و شخصی‌سازی‌شده پرداخت متناسب با نیازمندی‌های مشتریان و افزایش بهره‌وری در منابع مالی تخصیصی از سوی بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت برشمرد.
مجتبی کاتب: کارشناس اقتصادی
