طی سال‌های اخیر ارزش پول کشور به دلیل برخی از عوامل کاهش پیدا کرده است؛ و این موضوع بیشتر ناشی از عوامل مختلف از جمله جریان تورمی است که در داخل کشور شکل گرفته است؛ بنابراین هرچه بهتر بتوانیم جریان تورمی را کنترل و مهار کنیم، این کنترل جریان تورمی، می‌تواند در تقویت حفظ ارزش پول ملی در بخش داخلی موثر واقع شود و از سوی دیگر ارزش پول ملی دچار نوسانات عمده نشود، پس ثبات و پایداری قیمت‌های داخل عاملی بسیار تأثیرگذار در حفظ ارزش داخلی پول ملی است. کاهش ارزش پول ملی یعنی کاهش ارزش واحد پول یک کشور نسبت به قیمت طلا یا سایر پول‌های خارجی. این مسئله باعث افزایش میزان صادرات و دشواری واردات کالا می‌شود، چراکه کشور‌های دیگر کالا‌های این کشور را ارزان‌تر تهیه می‌کنند.
اقتصاد کشور به دلیل چاپ بدون پشتوانه پول یا به تعبیری خلق پول توسط بانک‌ها به دلیل سود‌های بالایی و نیز نداشتن تولید به اندازه‌ای که نقدینگی رشد کرده است، از پدیده تورم رنج می‌برد. امروزه نقدینگی در ایران به معضلی ویرانگر تبدیل شده، از یک طرف تورم خودش را به شکل گرانی و از طرف دیگر رکود تولید خودش را به شکل معضل اشتغال و کمبود منابع برای مصرف نشان می‌دهد. در واقع وقتی نقدینگی سریع‌تر از تولید رشد می‌کند، پول در دست مردم سریع‌تر از مقدار کالا و خدماتی که در اقتصاد عرضه می‌شود، رشد می‌کند؛ در نتیجه در ازای کالا و خدمات موجود پول بیشتری وجود دارد. به بیان دیگر برای خرید یک سبد مشخص از کالا پول بیشتری وجود دارد؛ بنابراین قیمت کالا‌ها بالا می‌رود و تورم ایجاد می‌شود و ارزش پول ملی کاهش می‌یابد.
از سوی دیگر بحران‌های اخیر در حوزه نظام بانکی کشور به افزایش مطالبات معوق و کمبود نقدینگی به یک چالش ملی مبدل شده است. بانک‌ها و مؤسسات مالی به دنبال هر سرمایه گذاری و اعطای وام ناچار به پذیرش ریسک‌هایی هستند که بازپرداخت وام‌ها یا سپرده‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای اکثر بانک‌ها بزرگترین و بدیهی‌ترین منشأ ایجاد ریسک اعتباری وام‌ها هستند. از طرفی امروزه بانک‌ها به عنوان بزرگترین واسطه‌های مالی نقش مهمی در تأمین سرمایه مورد نیاز بنگاه‌های اقتصادی دارند این نهاد‌های، مالی در ایفای هر چه بهتر نقش خود، با چالش‌هایی جدی در عرصه مدیریت نقدینگی مواجه هستند. همچنین انتظارات تورمی بالا و نرخ بهره کمتر از این تورم انتظاری باعث می‌شود پول‌ها از سپرده‌های مدت‌دار بیرون بیاید و صرف معاملات و خرید دارایی‌ها شود و در نتیجه بیشتر از قبل در گردش باشد.
برخی از کارشناسان هم معتقدند هرچند در بلندمدت نرخ رشد نقدینگی بر نرخ تورم اثرگذار است، در شرایط شوک هزینه که تقاضای وجوه بانک‌ها افزایش پیدا می‌کند، عدم‌همسان سازی حجم پول با سطح قیمت‌ها، صرفا عوارض رکودی ایجاد می‌کند. ضمن اینکه اثرگذاری کنترل نقدینگی بر کنترل تورم خدشه دار می‌شود؛ بنابراین در شرایط کنونی که بی‌ثباتی در اقتصاد کشورمان را شاهد هستیم و نوسان قیمت ارز و سکه بر روی کالا‌های مصرفی خانواده‌ها نیز تاثیر گذاشته است، داشتن برنامه ریزی برای سرمایه گذاری و حفظ ارزش پول ضروری بنظر می‌رسد. مسئله این است که با وجود عدم ثبات در بازارها، نگه داشتن پول نقد تصمیم درستی نیست و بهتر است پول‌تان را سرمایه‌گذاری کنید. این کار باعث می‌شود دارایی شما تا حدی با نوسان بازار هماهنگ شود.
مجتبی کاتب: کارشناس اقتصادی
