به گزارش نبض بورس، درحالی که شاخص بورس از اوج 2 میلیون و 78 هزار واحدی خود در 19 مرداد ماه امسال به کف کانال 1.2 میلیون واحدی رسیده بود اما طی هفته‌های اخیر با متعادل شدن بازار، دوباره به روند صعودی خود بازگشت به طوری که در روز 22 آذرماه شاخص کل بورس تهران به یک میلیون و 527 هزار و 451 واحد رسید.
در شرایطی که برخی سهامداران انتظار داشتند شاخص بسرعت کانال‌های 1.6 و 1.7 میلیون واحدی را پس بگیرد، از روز 23 آذرماه بازار منفی شد و میزان افت شاخص بیشتر شد. در 23 آذرماه جاری شاخص با افت 11 هزار و 692 واحدی روبه‌رو شد، روندی که در روز 24 آذر به 31 هزار و 601 واحد رسید و موجب شد تا شاخص دوباره به کانال 1.4 میلیون واحدی عقبگرد کند. اما بیشترین افت شاخص در روز 25 آذرماه رخ داد که 55 هزار و 834 واحد از شاخص کاست و شاخص کل را به یک میلیون و 428 هزار و 324 واحد رساند.
در روز گذشته نیزروند بازار همچنان منفی ماند. با این تفاوت که از ساعت 9 و نیم صبح میزان افت شاخص کمتر شد و درمجموع دراین روز یک درصد از افت ابتدایی صبح خود را جبران کرد. با وجود این شاخص در روزگذشته با افت 14 هزار و 870 واحدی به یک میلیون و 413 هزار و 454 واحد رسید. این در شرایطی بود که در ابتدای فعالیت بازار شاخص در آستانه ورود به کانال 1.3 میلیونی بود، اما با مثبت شدن بسیاری از سهم‌های بازار این روند تغییر کرد.
دلیل ریزش روزهای اخیر
حال باید پرسید پس از متعادل شدن روند بازار در هفته‌های اخیر و بازپس‌گیری شاخص 1.5 میلیون واحدی، چه عواملی باعث شد تا در روزهای اخیر شاخص با افت 7 درصدی مواجه شود. مقایسه شاخص یک میلیون و 527 هزار واحدی روز 22 آذرماه با روزگذشته نشان می‌دهد که این شاخص 7.4 درصد افت کرده است. درپاسخ به این پرسش اغلب کارشناسان بازار سرمایه اعتقاد دارند که دلیل اقتصادی خاصی برای این ریزش وجود ندارد و عمده دلیلی که به این ریزش مقطعی منجر شد، جو هیجانی برخی سهامداران بخصوص تازه واردهاست.
در واقع پس از تجربه ناخوشایند دهه پایانی مرداد ماه، ترس و حساسیت در بازار افزایش یافته است و با توجه به رشد بالای تعداد سهامداران، رفتارهای هیجانی در زمان کوتاهی سهم‌ها را به صف خرید یا فروش می‌کشاند و کلیت بازار را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. با وجود این به اعتقاد کارشناسان، اصلاح چند درصدی پس از رشد چند ده درصدی موضوع دور از انتظاری نیست و همواره نوسان در ذات بازار وجود دارد.
درخصوص آینده بازار نیز اکثر صاحبنظران با توجه به متغیرهایی که در بازار مؤثر است، روند رو به رشدی را انتظار دارند که البته همانند آنچه در چهارماهه نخست سال شاهد بودیم نخواهد بود. به عبارت دیگر رشد پیاپی و شارپی که به طور قطع در بلندمدت به نفع بازار نیست، احتمال کمی برای تکرار دارد، ولی توقع رشدی منطقی نیز وجود دارد.
با تمام این تفاسیر، بررسی روند شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال تا روزگذشته نشان دهنده بازدهی متوسط 175.5 درصدی است که همچنان فاصله زیادی از سایر بازارهای سرمایه‌گذاری دارد.
افزایش حساسیت سهامداران
- فردین آقابزرگی | کارشناس بازار سرمایه
بازار سرمایه ایران درمقایسه با سایر بازارهای مالی نوسانات به مراتب بالاتری دارد. طی ماه‌های اخیر میزان حساسیت بازار و فعالان آن بشدت افزایش یافته است و این حساسیت باعث شده است تا شاهد نوسان بیش از حد در این بازار باشیم.
طی روزهای اخیر افت بالای شاخص که البته دلیل اقتصادی روشنی برای آن وجود ندارد، رخ داد. با تحلیل تکنیکال می‌توان گفت که نمی‌توان به یک باره انتظار داشت شاخص بسرعت و دوباره به روند شارپی چهارماه ابتدایی سال بازگردد. پس از ریزش شاخص از اوج 2 میلیون واحد به 1.2 میلیون واحد، طی هفته‌های اخیر بخشی از این افت و اصلاح جبران شد به طوری که در یک ماه اخیر شاهد رشد 25 درصدی شاخص بودیم. درواقع در یک ماه اخیر شاخص کل بورس از 1.2 به بالای 1.5 میلیون واحد رسید که این رشد جهشی با واقعیت‌های اقتصادی ایران متناسب نبود.
هم اکنون مهم‌ترین مؤلفه تأثیرگذار بر بازار سرمایه یعنی نرخ ارز تحت تأثیر عواملی مانند تغییر سیاست‌های امریکا و اروپا در قبال ایران و احتمال لغو تحریم‌هاست و پس از آن بودجه سال آینده و نرخ ارزی که در آن به تصویب می‌رسد می‌تواند بر بازار سرمایه تأثیر بگذارد.
بنابراین انتظار این که به یک باره شاخص بورس به‌صورت شارپی به روند رشد بازگردد، توجیه‌پذیر نیست. این در شرایطی است که در 26 آذرماه جاری، متوسط p/e (نسبت قیمت به درآمد) صنایع 26 بوده که در طول فعالیت بازار کم‌سابقه است.
درمجموع افت 4 تا 5 درصدی شاخص طی روزهای اخیر نسبت به 25 درصد رشد یک ماه اخیر غیرطبیعی نیست. نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که کسانی که به تازگی کد سهامداری دریافت می‌کنند نباید به‌صورت مستقیم به خرید و فروش سهم اقدام کنند. درابتدا باید آموزش داده شود و از طرق غیرمستقیم و با مشاوره در بورس سرمایه‌گذاری کنند. همواره سهامداران حرفه‌ای در هر شرایطی راه جلوگیری از ضرر و زیان را می‌دانند و دراین میان سرمایه‌گذاران تازه وارد باید با سرمایه‌گذاری غیرمستقیم ریسک خود را کاهش دهند.
دراین میان نبود برخی از زیرساخت‌ها مانند «بازارساز»، «الگوریتم تریدینگ» (معاملات الگوریتمی) و «ربوتیک تریدینگ» (معاملات براساس هوش مصنوعی) موجب شده است تا میزان نوسان در بورس افزایش یابد. این درحالی است که وجود این زیرساخت‌ها در بازار می‌تواند از میزان نوسان بکاهد. وقتی تمام زیرساخت‌ها وجود نداشته باشد، انتشار تنها یک خبر هم می‌تواند نوسان زیادی در بازار ایجاد کند.
درخصوص عملکرد حقوقی‌های بازار نیز باید گفت که وجود سهام شناورآزاد در بازار زمینه‌های سوءاستفاده را برای حقوقی‌ها و حتی حقیقی‌ها فراهم کرده است.
با وجود این نمی‌توان از حقوقی‌ها هم انتظار داشت که برعکس تمام سرمایه‌گذاران عمل کنند و دراوج قیمت سهم بخرند و در کف بفروشند. نهاد ناظر بازار باید با افزایش عمق بازار و نظارت مشکلات را حل کند.
با توجه به افت شاخص در روزهای اخیر که خود به مهم‌ترین عامل متعادل‌کننده بازار بدل خواهد شد، در هفته‌های آینده به نظر می‌رسد به‌دلیل افت قیمت سهام، سهامداران به خرید سهم ترغیب خواهند شد و همین عامل موجب رشد دوباره شاخص خواهد شد. اما تا پایان سال شاخص به رشد سینوسی خود ادامه خواهد داد و نمی‌توان توقع داشت که هر روز مثبت باشد.
