خاموشی پاییزه، انتخاب است یا اجبار؟

به گزارش نبض بورس، شرکت های توزیع برق استان های مختلف از دیروز اطلاع رسانی در خصوص محدودیت های برنامه ریزی شده برق را آغاز کرده و مسئولان دولت نیز تاکنون دلیل این تصمیم را قطع سوخت مازوت و جلوگیری از تولید روزانه چند صد تن ترکیبات سمی در جریان تولید برق نیروگاه ها بیان کرده اند. با این حال، جزئیات بیشتر حاکی از این است که تعداد نیروگاه هایی که استفاده از مازوت در آن ها محدود شده فقط ۳ نیروگاه است و در نتیجه صرفاً نرسیدن مازوت به این نیروگاه‌ها نمی تواند مبنای قطعی های برنامه ریزی شده گسترده در کشور باشد. در این گزارش به این مسئله و احتمالات موجود پرداخته ایم.

پس از آن که سخنگوی دولت در یادداشتی در فضای مجازی، خبر از توقف مازوت سوزی در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان داد، به نظر نمی‌رسید که دامنه این موضوع به خاموشی های برنامه ریزی شده گسترده بینجامد. با این حال، از دیروز، شرکت‌های توزیع برق استان ها، اطلاع رسانی در خصوص قطعی های برنامه ریزی شده برق را شروع کردند. شرکت توانیر در اطلاعیه شماره یک خود آورده است: «با توجه به شروع فصل سرما و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و محدودیت‌ تأمین سوخت گاز نیروگاه‌ها و مطابق تصمیمات اتخاذشده مبنی بر عدم ‌مصرف مازوت در برخی از نیروگاه‌ها، ضمن تأکید بر صرفه‌جویی جدی در مصرف گاز و برق، مشترکان محترم می‌توانند جهت اطلاع از برنامه زمان‌بندی اعمال محدودیت برق در بخش خانگی و تجاری به سایت شرکت توزیع نیروی برق مربوطه یا سامانه برق من مراجعه کنند» با این اوصاف، این سوال پیش می آید که چه اتفاقی رخ داده که چنین تصمیم سریعی توسط دولت گرفته شد؟ به طوری که گویا  مراجعه زیاد به سایت شرکت برق تهران برای اطلاع از زمان بندی قطعی برق، آن را برای ساعاتی از دسترس خارج کرد و در نهایت اعلام شد که قطعی های برق از طریق پیامک به مردم اطلاع رسانی می شود! 

دلیل خاموشی ها، محیط زیستی است؟

مسئولان دولتی تاکنون تاکید کرده اند که دلیل اتخاذ این تصمیم جلوگیری از انتشار گازهای سمی در نتیجه سوختن مازوت در نیروگاه هاست. با این حال باید گفت دلیلی وجود ندارد که قطعی های پردامنه در پی توقف مازوت سوزی تنها سه نیروگاه اتفاق بیفتد. این اقدام به معنی تسری دادن مشکل آلودگی هوا در چند نقطه از کشور به کل کشور است. (هرچند قطعی های برق ممکن است ساعات محدودی را در شهرها شامل شود)

توقف مازوت سوزی ۳ نیروگاه چه میزان تولید برق را کاهش می دهد؟

سوال مهمی که مطرح می شود این است که توقف مازوت سوزی سه نیروگاه چه تناسبی با قطعی های گسترده برق خواهد داشت؟ گزارش خبرگزاری تسنیم در این زمینه نشان می دهد از مجموع ۱۴۳ نیروگاه بزرگ کشور، تنها ۱۶ نیروگاه بخاری امکان مصرف مازوت را دارند که از بین این ۱۶ نیروگاه نیز مخزن سوخت دو نیروگاه بعثت و اصفهان سال ها پلمب بوده است. در نتیجه سهم نیروگاه‌های گازی و سیکل ترکیبی در تأمین برق فصول سرد، سهمی بسیار بیشتر از نیروگاه‌های بخاری است و توقف مازوت‌سوزی در ۳ نیروگاه بخاری اگر حتی منجر به از مدار خارج شدن این نیروگاه‌ها و توقف تولید برق در آنها شود، به محدود شدن تأمین برق کشور می‌انجامد، اما نمی‌تواند تولید برق را به‌حدی محدود کند که نیاز به اعمال خاموشی‌های سراسری باشد. طبق این گزارش، توقف فعالیت تولید برق با مازوت در سه نیروگاه یادشده، ظرفیت اسمی حداکثر ۳ هزار مگاوات را از مدار خارج می کند. هم اینک میزان پیک مصرف برق حدود ۴۷ هزار مگاوات است. یعنی اگر ۲۰۰۰ یا ۳۰۰۰ مگاوات از برق مصرفی این روزهای کشور را به مصرف مازوت در سه نیروگاه مذکور مرتبط بدانیم، تأمین ۴۴ تا ۴۵ هزار مگاوات دیگر در سایر نیروگاه‌ها با مانعی مواجه نیست  و باید ببینیم  آیا موانع دیگری بر سر راه فعالیت سایر نیروگاه ها وجود دارد؟

کسری  ذخیره سوخت نیروگاه ها؟

 سوال مهم دیگری که مطرح می شود این است که آیا سوخت جایگزین مازوت برای نیروگاه ها یعنی گازوئیل وجود نداشته که دولت اقدام به کاهش فعالیت نیروگاه های مازوت سوز و در نتیجه قطعی برق گسترده کرده است؟ برای این موضوع، آمارهایی که اخیراً منتشر شده نشان می دهد که این فرضیه قابل اعتناست و به دلایلی که تاکنون اعلام نشده، ذخایر سوخت مایع نیروگاه ها برخلاف انتظار در هفته های اخیر کاهش یافته است. به گزارش فارس، از شهریور امسال بنا بر گزارش وزارت نیرو فرآیند پر شدن ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها متوقف شده و به مرور حجم این ذخایر به یک سوم رسیده است. تامین گاز نیروگاه‌ها در ۲ هفته اول آبان ۳۰ درصد نسبت به پارسال کم شد و ذخیره گازوئیل نیروگاه‌ها هم به کمتر از ۱۲۶۰ میلیون لیتر رسید تا شبکه برق ایران در یک قدمی شرایط فوق‌اضطراری قرار گیرد. یعنی همین شرایطی که قطعی های برنامه ریزی شده برق ضرورت پیدا کرده است.

داود منظور رئیس سابق سازمان برنامه در این باره در یادداشتی در فضای مجازی به همراه یک نمودار نوشته است: «یک راهکار جایگزین و تجربه شده موفق برای خاموشی برنامه ریزی شده می توانست ذخیره سازی سوخت مایع کافی برای نیروگاه ها باشد! این نمودار گویای خیلی از واقعیت هاست.»با این وصف، این که دلیل پرنشدن ذخیره سوخت نیروگاه ها چه بوده، موضوع مهمی است که تاکنون در هاله ای از ابهام قرار دارد. 

 یک متهم دیگر

در پایان باید به سومین فرضیه برای تصمیم برقی دولت اشاره کرد که می تواند می‌تواند ناترازی کلی گاز در کشور باشد. گزارش مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد که ناترازی این حامل انرژی در روزهای اوج مصرف در سال گذشته به ۲۸۰ میلیون متر مکعب رسیده است. | خبرگزاری ایران جیب