به گزارش نبض بورس، سیاوش روح‌نواز، کارشناس بازار مشتقه درمورد محدودیت دامنه نوسان بورس بیان کرد: با توجه به شرایط ویژه اخیری که اتفاق افتاد سازمان بورس تصمیم گرفت به مدت سه روز، دامنه نوسان را برای سهام، مثبت و منفی ۱ درصد و برای صندوق ها، مثبت و منفی ۲ درصد درنظر بگیرد که متأسفانه، این محدودیت برای امروز، چهارشنبه ۲۹ فروردین ماه ۱۴۰۳ نیز تمدید شد.
فارغ از این‌که موضوع محدودیت دامنه نوسان چه تأثیرات منفی می‌تواند روی بازار سرمایه و فعالیت فعالان بازار داشته باشد (که در روز‌های اخیر درمورد آن صحبت شده است) بنده قصد دارم درمورد بازار اختیار معامله صحبت کنم. با توجه به این‌که محدودیت دامنه نوسان در بازار اختیار معامله وجود ندارد، عده‌ای گمان می‌کنند محدودیت اخیر نیز، به‌طور مستقیم روی بازار اختیار معامله اثری نداشته است؛ اما نکته مهم این است که بازار اختیار معامله جزء بازار مشتقه است و همان‌طور که از روی اسمش پیداست این بازار مشتق شده از بازار سهام است و وقتی محدودیت در بازار سهام بیشتر می‌شود ناخودآگاه روی بازار اختیار معامله نیز، تأثیر جدی می‌گذارد. در نتیجه، این مسئله که در آن‌جا دامنه نوسان نداریم دلیل نمی‌شود که بتوانیم معاملات راحتی داشته باشیم.
این کارشناس بازار مشتقه تصریح کرد: وقتی که محدودیت دامنه نوسان در بازار اصلی به وجود می‌آید باعث کاهش شدید حجم معاملات می‌شود و همان‌طور که در روز‌های اخیر شاهد بودیم عموماً سهم‌ها یا صف فروش و یا صف خرید بودند و به جز روز سوم که تا حدی وضعیت سهم‌ها به گونه‌ای بود که متعادل معامله می‌شدند کم پیش آمد تا سهم‌ها صف نباشند. در نتیجه، این صف بودن، بدین شکل تأثیر خود را روی بازار اختیار معامله و حجم معاملات این بازار می‌گذارد که اغلب معامله‌گران حرفه‌ای بازار آپشن و سرمایه‌گذارانی که با پول‌های بزرگ‌تر معامله می‌کنند و باعث رونق این بازار می‌شوند عملاً نمی‌توانند معاملات خود را انجام دهند. زیرا برای مثال اگر بخواهند یک قرارداد کال آپشن را رایت کنند با این‌که برای نمونه در روز دوم خیلی از سهم‌ها صف خرید بودند و درواقع، یک ترند مثبتی در بازار ایجاد شده بود و قیمت خیلی از کال آپشن‌ها برای فروشنده‌ها جذاب بود و این هیجان مثبت، تمایلی را در فروشنده‌ها ایجاد می‌کرد، ولی از آن‌جایی که اغلب سهم‌های پایه این کال آپشن‌ها صف خرید بودند در نتیجه، یک معامله‌گر نمی‌توانست فروش خود را پوشش دهد.
روح‌نواز گفت: به عنوان مثال؛ یک معامله‌گر نمی‌توانست استراتژی کاورد کال یا کانورژن را اجرا کند. به همین دلیل، شاهد این موضوع بودیم که معاملات آپشن‌ها نیز، آن حجمی که شاید در چنین روز مثبتی از آن‌ها انتظار می‌رود را نداشتند. همچنین، این محدودیت‌ها به دلیل اهمیت زمان و بحث زوال زمانی که در قرارداد‌های اختیارمعامله وجود دارد، تأثیر منفی بیشتری روی این بازار داشتند. بنابراین، تأثیرات منفی دامنه نوسان محدودتر، در بازار اختیار هم، کاملاً قابل مشاهده بود و امیدواریم هرچه زودتر این دامنه نوسان محدود به روز‌های قبل برگردد و بتوان راحت‌تر معامله کرد و دست معامله‌گر را باز گذاشت تا هر تصمیمی که می‌خواهد برای دارایی خود بگیرد و افرادی که به صورت حرفه‌ای معامله کرده و قصد دارند از بازار آپشن برای پوشش ریسک خود استفاده کنند نیز، دستشان باز باشد تا بتوانند این ابزار را به کار ببرند.
این کارشناس بازار مشتقه تأکید کرد: وقتی ما یک بازار مشتقه‌ای بدین شکل و با این ظرفیت ایجاد کردیم که خدا را شُکر در یک سال اخیر، آتی سهم هم اضافه شده است و عملاً زنجیره‌ی بازار مشتقه‌ی سهام ما را بهتر و کامل‌تر می‌کند؛ در نتیجه، قانون‌گذار نباید خیلی نگران ریسک‌های مختلفی که ممکن است به وجود بیاید، باشد. زیرا راه درست همین است: عمق دادن به بازار آپشن با استفاده از ابزار‌هایی که معامله‌گران براحتی بتوانند از آن‌ها به عنوان ابزار پوشش ریسک استفاده کنند.
روح‌نواز ادامه داد: ما از سازمان بورس انتظار داریم به جای محدود کردن دامنه نوسان که شاید فرض پوشش ریسک را به همراه داشته باشد، ولی همه می‌دانیم که در عمل این‌طور نیست، دسترسی به بازار اختیار معامله را راحت‌تر کنند.
مشکل اصلی این بازار OMSها و سامانه‌های معاملاتی هستند که متأسفانه، خیلی از بازار ما عقب‌تر هستند و استراتژی‌هایی که سازمان بورس در ابتدا، آن‌ها را به صورت رسمی پذیرفته و در ابلاغیه‌های خود به کارگزاری‌ها اعلام کرده است که معامله‌گر‌ها می‌توانند این استراتژی‌ها را اجرا کنند و با انجام آن‌ها وجوه تضمین قرارداد‌های خود را آزاد کنند ولی متأسفانه، اغلب آن‌ها توسط سامانه‌های معاملاتی ما حمایت نمی‌شوند و دو سامانه معاملاتی که در این سال‌ها در آپشن داشته‌ایم بسیار قدیمی و ناقص به فعالیت خود ادامه می‌دهند. اخیراً هم، به خاطر نکته‌ای که سازمان بورس برای استراتژی کال اسپرد صعودی گوشزد کرده است، بالاخره سامانه‌های معاملاتی مکلف شدند روی آن کار کنند که متأسفانه، الان با وجود گذشت بیش از یک ماه هنوز استراتژی اسپرد در سامانه‌ها در دسترس معامله‌گر‌ها قرار نگرفته و همین موضوع باعث شده است تا حجم معاملات آپشن کاهش زیادی پیدا کند.
این کارشناس بازار مشتقه افزود: علاوه بر کال اسپرد صعودی، باید امکان پوت اسپرد نزولی هم فراهم شود. چون در قانون آمده است که کارگزاری‌ها مجازند امکان استفاده از این استراتژی‌ها را بدهند، ولی وقتی ابزارش فراهم نیست چگونه باید این کار را انجام دهند؟ یا متأسفانه، ما به استراتژی آیرون باترفلای (Iron Butterfly) و مواردی از این دست به عنوان استراتژی‌هایی که پوشش ریسک بسیار خوبی ایجاد می‌کنند و در دنیا از آن‌ها به شکل جدی استفاده می‌شود، دسترسی نداریم. بنابراین، از سازمان انتظار داریم انرژی و نظارت و پشتیبانی خودش را به این سمت ببرد و تکلیف کند تا پنل‌های معاملاتی بروزرسانی شوند و امکانات لازم را در دسترس معامله‌گران بگذارند چرا که به این صورت، آرام آرام حجم معاملات آپشن افزایش پیدا می‌کند و وقتی حجم معاملات بیشتر شود روی سهم‌های پایه‌ی دیگری هم، می‌تواند قرارداد منتشر شود؛ مانند سهم « وکغدیر » که جدیداً آپشنی شد.
او گفت: به جز سهم‌ها، صندوق‌های ETF برای معامله‌گران خیلی جذاب هستند، ولی خیلی از صندوق‌هایی مثل صندوق « سرو » یا « سلام » به عنوان صندوق‌های سهامی خوب بازار که برایشان آپشن نیز منتشر شده است، متأسفانه حجم نمی‌خورند. چون هنوز آن جذابیت و دسترسی آسان برای سرمایه‌گذاران پیش نیامده است.
روح‌نواز خاطرنشان کرد: موضوع دیگری که باید اشاره کرد یکی شدن سامانه معاملاتی سهام و مشتقه بورس کالا و امکان جابه‌جایی آنی نقدینگی بین این بازار‌هاست که به هر دو بازار کمک شایانی خواهد کرد. در کنار این ها، بهتر است تا معامله‌گران آموزش‌های لازم برای معاملات مشتقه را فرا گیرند و از این ابزار برای پوشش ریسک دارایی خود استفاده کنند. این روش درست حمایت از بازار است و همچنین، آماده کردن این ابزار‌ها که خود معامله‌گر بتواند ریسک دارایی‌هایش را پوشش دهد؛ نه این‌که صرفاً برای چند روز دامنه نوسان به شکل دستوری به یک درصد محدود شود. چون اتفاقاً بلای جان بازار شده و با کاهش نقدشوندگی بازار، موجب خروج پول می‌شود و مشکلات دیگری را برای بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران به وجود می آورد.
