به گزارش نبض بورس، افزایش نرخ تسهیلات بانکی، افزایش نرخ تسعیر ارز، عدم تزریق منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت، عدم اجازه از تسهیلات برای صندوق‌ها و سبدگردان‌ها، فشار به بانک‌ها برای خرید اوراق دولتی و بالا بردن نرخ مبادلات بین بانکی از ۸ به ۲۰ درصد از جمله دلایل ریزش بازار سرمایه است که فعالین بازار بورس آن را به عملکرد بانک مرکزی ارتباط دادند.
در زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری همتی رئیس بانک مرکزی به عنوانی یکی از کاندیدای ریاست جمهوری عامل اصلی ریزش بورس را دولت عنوان کرد، اما دژپسند وزیر اقتصادی و دارایی معتقد است که تصمیمات بانک مرکزی از عوامل اصلی ریزش و تداوم ریزش بازار سرمایه است.
شورای عالی بورس به عنوان مرکز تصمیم‌گیری بازار سرمایه، متشکل از اشخاص دولتی(وزیر اقتصاد، رئیس بانک مرکز، معاون وزیر صمت، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و چند مدیر دولتی از اعضای دولت در شورای عالی بورس هستند)، نمایندگان مجلس، عضو اتاق بازارگانی و اعضای دیگر ارکان بازار سرمایه هستند.
بنابراین تصمیماتی که در شورای عالی بورس گرفته می‌شود با رای نهایی تمامی این اعضای است، که آقا بزرگی مدیر سابق کارگزاری بانک رفاه با استناد به پست آقای همتی در شورای عالی بورس می‌گوید: چطور آقای همتی مسئولیت خود را در ایجاد شرایط بازار نادیده می‌گیرد در حالی که به عنوان یک عضو اصلی در شورای عالی بورس قدرت تصمیم‌گیر داشت.
او در گفتگو با بازار، هدف از سخنان دو پهلو را ایجاد یک فضا برای افکار عمومی می‌داند و معتقد است که این جریان به گونه‌ای در حال جلو رفتن است که نشان دهد در دولت اختلاف بوده و آقای همتی نظر متفاوت با دولت داشته و از طرفی هم دولت به دنبال این است که عملکرد همتی را جدا از دولت جلوه دهد.
آقابزرگی عملکرد بانک مرکزی در دوران همتی را نامناسب می‌داند و می‌گوید: عملکرد این بانک را باید از دیدگاه‌های مختلف مورد بررسی قرار داد، که یکی از این موارد اعطای تسهیلات به افراد خاص است که در دوران ریاست ایشان نسبت به ریاست قبلی بانک مرکزی تغییر نکرده است.
نپرداختن به شفافیت و تداوم اعطای تسهیلات به دانه درشت‌ها از دیگر مواردی بود که او با استناد به آمار رسمی در خصوص عملکرد بانک مرکزی ارائه کرد.
این کارشناس به استمهال یک هزار ۵۰۰ همت(هزار میلیارد تومان) بدهی و مطالبات بانک مرکزی اشاره داشت و گفت: کل منابع بانک مرکزی ۵ هزار و ۳۰۰ همت است که از این میزان یک هزار ۵۰۰ همت یک عدد روی کاغذ می‌باشد، یعنی پول نقد وارد بانک مرکزی نشده است.
استمهال بدهی یک نوع مهلت دادن به بدهکاران بانکی می‌باشد که اصل فرع و جریمه های مشتمل، یک تکه شده و در قالب وام یا بدهی جدید با عقد قرار داد جدید تمدید می شود. به بیان دیگر بدهی مانده را در قالب یک وام یا تسهیلات بار دیگر در اختیار بدهکار قرار می‌دهد.
همتی دلیل ریزش بازار سرمایه به مواردی مثل تشویق بدون پشتوانه مردم توسط دولت، درگیری بین دو وزیر اقتصاد و نفت و عدم توجه دولت به تصمیمات بانک مرکزی می‌داند اما دولت به خصوص وزیر اقتصاد این مسئله را بیشتر ناشی از عملکرد بانک مرکزی به خصوص در تعیین سود بین بانکی عنوان می‌کند. دژپسند در تازه ترین اظهارات خود در یک نشست خبری گفته که دلیل ریزش بورس اختلاف نظر بین وزیر اقتصاد و نفت نبوده است. او به نوعی اختلاف بین همتی و شاپور محمدی رئیس قبلی سازمان بورس را دلیل استعفای آقای محمدی عنوان کرده و در مورد استعفای قالیباف اصل گفته «آقای قالیباف ایده و طرح‌های بسیاری داشت اما فشار محیط به او وارد شد و افرادی که باید با او همکاری می‌کردند نکردند و ایشان هم هم ترجیح دادند بروند.»
فرافکنی کار دولت است
عبدالمجید شیخی کارشناس بانکی به نوعی طرح این موضوعات بین وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی را یک نوع فرافکنی می‌داند. او به بازار می‌گوید: خط و ربط همتی از خط و ربط دولت جدا نیست و باید نسبت به مسئولیت خود پاسخگو باشند.
او گفت: مرزی بین بازار پولی و مالی ما وجود ندارد و مانند یک ساعت شنی می‌مانند زمان یکه حاشیه سود در بورس بالا می‌رود منابع از بانک مرکزی به سمت بازار سرمایه حرکت می‌کند و زمانی که نرخ بانکی بالا می‌رود منابع از بورس به سمت بانک حرکت می‌کند.
روز گذشته فیلمی در فضای مجازی منتشر شد که در آن رضا راعی معاون ارزی اسبق بانک مرکزی مدعی شد یک ماه بعد از عرضه سهام دولت، شاخص بورس سقوط می کند.
شیخی در واکنش به این فیلم می‌گوید: این موضوع اگر صحت داشته باشد نشان می‌دهد که دولت با اطلاع قبلی به منظور تامین کسری بودجه خود از بورس این کار را انجام داده است و دست به یک فعل حرام و دزدی از جیب مردم زده است. ما اجازه نداریم، در هر شرایطی درست در جیب مردم بکنیم.
این کارشناس اختلاف بین همتی و دولت را این گونه توضیح داد: به دنبال فرافکنی هستند. همتی به دنبال مجزا کردن خود از دولت هستند و با یک شو تبلیغاتی از دولت استعفا داد تا مجبور نباشد جوابگوی خرابکاری های دولت باشد.
در سال گذشته با اوج گرفتن بازار، ارقام مختلفی از تامین مالی دولت از بازار سرمایه مطرح شد که آخرین رقم را دژپسند وزیر اقتصاد و دارایی مطرح کرد. او گفته بود که در ۱۰ ماه سال قبلی ۵۰۰ هزار میلیارد تومان از بازار سرمایه تامین مالی شده است.
این در حالی است که همتی رئیس بانک مرکزی در مناظره‌های انتخاباتی عنوان کرد که دولت ۳۰۰ هزار میلیارد تومان تامین مالی کرده است که دژپسند به این عدد واکنش نشان داد و گفته که دولت تنها ۹۵ هزار میلیارد تومان از واگذاری سهام در بازار سرمایه تامین مالی کرده است. اما قالیباف اصل رئیس سابق بازار سرمایه گفته بود که دولت تنها در ۴ ماهه ابتدای سال ۱۰۰ هزار میلیارد تومان از بازار سرمایه تامین مالی کرده است.
ارائه اعداد مختلف در مورد تامین مالی دولت از بازار سرمایه با توجه به گفته‌های همتی و دژپسند بیشتر عدم مسئولیت پذیری در خصوص ریزش بازار سرمایه است، فرضی که فعالین بازار سرمایه آن را دلیل اصلی ریزش بازار می‌دانند. مجموع نظرات کارشناسان و فعالین بازار سرمایه بر این است با توجه به اینکه هم وزیر اقتصاد و هم رئیس بانک مرکزی در بالاترین سطح تصمیم گیری در خصوص بازار سرمایه بودند تمامی نوسانات بازار و همچنین تصمیماتی که منجر به ریزش بازار سرمایه شد با موافقت هر دو طرف گرفته شده است.
منبع: بازار
