لیست سیاه FATF یعنی افزایش ۳۰ درصدی هزینه مبادله

به گزارش نبض بورس، گروه اقــدام مالي موســوم اف‌اي‌تي‌اف (Financial Action Task Force) در سال ۱۹۸۹ توسط گروه هفت (G7) تأسيس شد. هدف اصلي اين سازمان، توسعه و ترويج سياست‌هاي موثر براي مبارزه با پول‌شويي، تأمين مالي تروريسم و ديگر تهديدهاي مرتبط با تماميت سيستم مالي بين‌المللي بود.

اما چرا عضويت در اين سازمان مهم است؟ عضويت در اف‌اي‌تي‌اف از آن جهت حائز اهميت است كه باعث تقويت اعتماد بين‌المللي در مراودات مالي مي‌شود و پيروي از توصيه‌هاي آن مي‌تواند به بهبود شفافيت و اعتماد به سيستم مالي كشورها كمك كند.

ضمن آنكه كشورهاي عضوي كه داراي سيستم مالي پايدار و شفافي هستند، معمولا براي سرمايه‌گذاران خارجي جذاب‌تر نيز هستند و پيروي از توصيه‌هاي اف‌اي‌تي‌اف مي‌تواند كشور را از قرار گرفتن در ليست سياه اف‌اي‌تي‌اف و مواجه شدن با تحريم‌هاي اقتصادي و مالي حفظ كند.

اين در حالي است كه عدم تطابق با استانداردهاي اف‌اي‌تي‌اف پيامدهايي را هم در پي دارد كه از آن جمله مي‌توان به افزايش ريسك تحريم‌ها و محدوديت‌ كشورهايي كه به توصيه‌هاي اف‌اي‌تي‌اف عمل نمي‌كنند، اشاره كرد كه ممكن است با تحريم‌هاي اقتصادي و محدوديت‌هاي مالي مواجه شوند كه در نهايت منجر به كاهش اعتماد به سيستم مالي و كاهش اعتبار بين‌المللي مي‌شود. متاسفانه ايران سال‌هاست در ليست سياه اين سازمان قرار گرفته است و آخرين بار از دوم اسفند ماه ۱۳۹۸ به فهرست سياه اف‌اي‌تي‌اف اضافه شده است و در بيانيه‌اي كه در پايان نشست دوره‌اي اين سازمان در آن زمان برگزار شده بود از همه كشورها خواسته شد تا با اقدامات مقابله‌اي در مبادلات مالي با ايران مطمئن شوند.

از بين رفتن امكان نقل و انتقالات مالي

اما باقي ماندن نام ايران در ليست سياه اف‌اي‌تي‌اف تاثير بسزايي بر سياست خارجي و اقتصاد ايران دارد. اين امر ضمن خدشه‌دار كردن اعتبار و قدرت نرم ايران در مجامع بين‌المللي، محدوديت‌ها و هزينه‌هاي بسياري را بر تجارت و مراودات مالي كشور تحميل كرده است و شركاي مهم تجاري را از ايران دور مي‌كند؛ چرا كه مهم‌ترين محدوديت ناشي از قرار گرفتن در ليست سياه اف‌اي‌تي‌اف، از بين رفتن امكان نقل‌وانتقال پول با بانك‌هاي خارجي است و تمامي كشورهاي شرقي و غربي در صورت معامله با ايران، درگير جريمه‌هاي سنگين خواهند شد. كما اينكه حتي كشورهاي دوست و همسايه مثل عراق نيز در مورد تحريم‌ها با ايران بسيار جدي برخورد مي‌كنند و كشورهايي نظير روسيه و چين نيز همواره بر اين نكته تاكيد مي‌كنند كه تداوم و پيشرفت روابط اقتصادي آنها با كشورمان منوط به پيوستن ايران به اف‌اي‌تي‌اف است. در اين راستا، پيشبرد موفق روابط با كشورهاي عضو بريكس و شانگهاي كه دولت براي پيوستن به آنها تلاش زيادي كرده است نيز منوط به خارج شدن از ليست سياه اف‌اي‌تي‌اف است.

حال پس از سال‌ها به نظر مي‌رسد با سخنان اخير صمد حسن‌زاده، رييس اتاق بازرگاني ايران كورسويي از اميد ايجاد شده است. حسن‌زاده در اين خصوص اعلام كرده است؛ در نشستي كه اعضاي اتاق بازرگاني با رييس‌جمهور داشتند ايشان درباره حل مشكل اف‌اي‌تي‌اف و تاكيد رهبري بر حل اين موضوع صحبت و اظهار اميدواري كردند مجمع تشخيص مصلحت نظام هم در اين موضوع موافقت خود را اعلام كند.

ابهامات حل نشده باقي است

وحيد شقاقي شهري، اقتصاددان و استاد دانشگاه در اين خصوص به «اعتماد» گفت: چندين سال است كه بحث‌هاي مربوط به اف‌اي‌تي‌اف مطرح است و سابقه آن حتي به دولت اول آقاي روحاني برمي‌گردد كه از آن زمان اف‌اي‌تي‌اف به عنوان يكي از مسائلي كه در كشور مهم بود بارها و بارها مطرح شد و بخش عمده‌اي از مقرراتي كه در اف‌اي‌تي‌اف براي كشورها لازم بودند هم در داخل كشور پياده شد.

او ادامه داد: در اين ميان دو مساله ابهام برانگيز بود كه باعث چالش هم شد، اولين مورد مربوط به لايحه پالرمو بود و ديگري CFT، يعني دو لايحه مبارزه با پولشويي و بحث مبارزه با تامين مالي تروريسم كه بايد مورد توجه قرا مي‌گرفت و متاسفانه طرف امريكايي، بال نيروي نظامي فرامرزي ما (سپاه قدس) را به عنوان نيروي تروريستي قلمداد كرد، اين در حالي است كه اين بخش عملا نيروي نظامي ايران است و در مصداق موضوع تروريسم هم ابهام وجود دارد.

اما و اگرهاي خروج از ليست سياه

اين استاد دانشگاه ادامه داد: لذا اين لوايح در مجمع يك بار بحث و بررسي شد اما موافقتي براي آن صورت نگرفت و مسكوت ماند، بعد از آن دوباره اين مساله مطرح شد و در آخرين اطلاعاتي كه در رسانه‌ها هم شنيدم رياست‌جمهوري موافقت‌هاي نهادهاي بالا دست را گرفتند تا دوباره اين پرونده در مجمع بررسي شود و عملا وقتي مي‌گوييم بررسي شود يعني اين دو لايحه بايد در دستور كار مجمع تشخيص مصلحت قرار گيرد. شقاقي شهري خاطرنشان كرد: از سال ۲۰۱۸ به بعد رژيم صهيونيستي عضو كارگروه اقدام مشترك و اف‌اي‌تي‌اف شد و پس از آن بنده از چندين فرد مطلع پرسيدم كه گفتند براي اعضاي جديدي كه مي‌خواهند از ليست سياه خارج و وارد ليست خاكستري شوند راي مثبت تمامي اعضا نياز است، لذا اين مساله در گام اول حائز اهميت است و با توجه به اينكه رژيم اشغالگر عضو اين كارگروه است كار ما را سخت مي‌كند.

او تصريح كرد: در كنار اين مساله نيازمند اجماعي در درون كشور هستيم تا دو لايحه‌اي كه ابهام‌انگيز است برطرف شود ضمن آنكه تا زماني كه تحريم‌ها وجود داشته باشد همچنان مسير اف‌اي‌تي‌اف هم مسيري پر پيچ و خم است و اثربخشي لازم را ندارد.

مسير دولت، مسير پيچيده‌اي است

شقاقي شهري ادامه داد: البته مجمع تشخيص مصلحت اين‌بار پذيرفته تا لوايح مربوط CFT و پالرمو مجددا مورد بررسي قرار گيرد و در دستور كار باشد، اينكه از دل اين بحث‌هاي درون مجمع چه بيرون خواهد آمد بحث ديگري است و اين موضوع در حد شنيده‌هاست و بايد آقاي رييس‌جمهور يا دولت پرونده اف‌اي‌تي‌اف را دوباره احيا كند تا اين دو موضوع مناقشه‌انگيز دوباره در دستور كار مجمع قرار گيرد حال اينكه نتيجه چه خواهد شد يك بحث ديگر است.

او تصريح كرد: ما نمي‌دانيم كه واقعا برخورد مجمع تشخيص نسبت به اين دو لايحه پالرمو و سي‌اف‌تي (لايحه مبارزه با پولشويي و تامين مالي تروريسم) چه خواهد بود اما اگر فرض ما اين باشد كه مجمع هم با اين دو لايحه موافقت كند مسير بعدي دولت مسير سختي خواهد بود؛ چرا كه يكي از كشورها امريكاست و يكي ديگر از كشورها اسراييل است كه در ميان اين ۳۹ كشورعضو اف‌اي‌تي‌اف هستند و كار ما براي عبور از اين مسير پرپيچ و خم سخت‌تر خواهد شد.

او تصريح كرد: وقتي ما در گروه يا بلوك سياه اف‌اي‌تي‌اف قرار گرفتيم عملا ريسك مبادلات بانكي و پولي خيلي سخت شد و به عبارتي بانك‌هاي دنيا به راحتي حاضر به فعاليت‌ها و مبادلات پولي بانكي با بانك‌هاي طرف ايراني نيستند.

هزينه‌ها با حضور ايران در ليست سياه بالا رفته است

شقاقي شهري گفت: اعلام برخي از كشورها در ليست سياه به اين معني است كه اين كشورها ريسك بالايي براي مبادلات مالي دارند و اف‌اي‌تي‌اف توصيه مي‌كند كه وارد معامله با اين كشورها نشوند و بانك‌هاي دنيا در مبادلات پولي بانكي با بانك‌هاي طرف ايراني يا حاضر به پذيرش ريسك نيستند يا هزينه ريسك را از طرف ايراني دريافت مي‌كنند، لذا هزينه‌هاي مبادلاتي ما ۲۰ تا ۳۰ درصد اضافه مي‌شود. او تصريح كرد: در مرحله قبلي با اصرار دولت اف‌اي‌تي‌اف مطرح شد و در مجمع تشخيص مصلحت متوقف شد حال دوباره با اصرار دولت در مجمع بحث خواهد شد و دولت بايد ادله‌اش را مطرح كند كه آيا ابهامات قبلي برطرف شده يا خير و مجمع بايد تصميم نهايي را بگيرد.

ما نمی‌دانیم که واقعا برخورد مجمع تشخیص نسبت به این دو لایحه پالرمو و سی اف تی (لایحه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم) چه خواهد بود اما اگر فرض ما این باشد که مجمع هم با این دو لایحه موافقت کند مسیر بعدی دولت مسیر سختی خواهد بود؛ چرا که یکی از کشورها آمریکاست و یکی دیگر از کشورها اسرائیل است که  در میان این ۳۹ کشورعضو اف‌ای‌تی‌اف هستند و کار ما برای عبور از این مسیر پرپیچ و خم سخت تر خواهد شد. اعلام برخی از کشورها در لیست سیاه به این معنی است که این کشورها ریسک بالایی برای مبادلات مالی دارند و  اف‌ای‌تی‌اف  توصیه می‌کند که وارد معامله با این کشورها نشوند و بانک‌های دنیا در مبادلات پولی بانکی با بانک‌های طرف ایرانی یا حاضر به پذیرش ریسک نیستند یا هزینه ریسک را از طرف ایرانی دریافت می‌کنند، لذا هزینه های مبادلاتی ما ۲۰ تا ۳۰ درصد اضافه می‌شود. | خبرگزاری ایران جیب