رونمایی از گزارش شاخص هوش مصنوعی ایران ۱۴۰۳

به گزارش نبض بورس روابط عمومی دانشگاه صنعتی شریف، روز چهارشنبه، هفتم آذرماه ۱۴۰۳، با حضور استادان، صاحب‌نظران، مدیران کسب ‌وکار و فعالین حوزه هوش مصنوعی از " گزارش شاخص هوش مصنوعی ایران 1403" رونمایی شد.

گزارش شاخص هوش مصنوعی ایران ۱۴۰۳ (Iran AI Index 2024) حاصل همکاری مرکز استراتژی و تحول هوش مصنوعی شریف و آزمایشگاه سیاستی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف و حمایت ستاد اقتصاد دیجیتـال معاونت علمی بوده و با هدایت استادانی از دانشکده‌های مختلف مدیریت و اقتصاد، مهندسی کامپیوتر و برق با رویکردی جامع، میان‌رشته‌ای و چندوجهی به بررسی وضعیت هوش مصنوعی در ایران می‌پردازد. هدف از طراحی این شاخص‌ها، فراهم آوردن امکان مقایسه داده‌محور وضعیت ایران بـا کشورهای منطقه و پیشرو در حوزه‌های مختلفی چون تحقیق، توسعه، کسب‌وکارها، سیاست، کاربردی‌سازی، اخلاق و افکار عمومی است. این گزارش با الهام از تجربیات بین‌المللی در شاخص‌‌های هوش مصنوعی، تلاش می‌کند چارچوبی برای درک وضعیت ایران در این حوزه ارائه دهد.

در آغاز این نشست که در دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، دکتر سیدایمان میرعمادی، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد و مدیر علمی گزارش، نکاتی را درباره انقلاب هوش مصنوعی و سرعت تحولات عمیق در حوزه‌هـای مختلـف اقتصـادی، اجتماعی، علمـی و کسب‌ وکارها مطرح کرد. وی در ادامه ضمن ارائه روش‌شناسی و چارچوب نظری گزارش به سرفصل‌های اصلی گزارش شاخص هوش مصنوعی ایران پرداخت.

در ادامه، صاحب‌نظران حاضر در جلسه، دیدگاه‌های خود را پیرامون وضعیت توسعه هوش مصنوعی در ایران و مسیر پیش رو بیان کردند.

 دکتر نیلی احمدآبادی، استاد دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران در باب اهمیت شناخت وضع موجود هوش مصنوعی در کشور گفت: جهت هرگونه برنامه‌ریزی برای پیشرفت، شناخت وضع موجود ضروری است. خوشبختانه توجه جدی به هوش مصنوعی در کشور، از بالاترین لایه‌های حکمرانی تا سطح عموم مردم، به‌وضوح مشاهده می‌شود. تصمیم‌گیری‌ها در این خصوص باید مبتنی بر داده و با تدبیر درست صورت گیرد.

در ادامه دکتر میرزایی، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران طی سخنانی گفت: هوش مصنوعی یک فناوری معمولی نیست، بلکه ابزاری است که گذار تمدنی بشر با آن شکل خواهد گرفت. حکمرانی کنونی توانایی حفظ طبقه خلاق را ندارد چرا که اساساً دغدغه اصلی این طبقه، پذیرش تفاوت‌ها است که حاضر است در پیشبرد اهداف کشور همکاری کند.

سپس دکتر خلج، رئیس و استاد دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف نیز در این خصوص افزود: بازیگران متعددی در حوزه هوش مصنوعی دخیل هستند اما تاکنون هم‌راستایی مؤثری در تصمیم‌سازی میان آن‌ها شکل نگرفته است. با توجه به محدودیت منابع، ضروری است تا حوزه‌های مهم اولویت‌بندی شده و اقدامات هدفمندتر و اثربخش‌تری صورت گیرد.

در ادامه دکتر کامران باقری، مدیر عامل شرکت هوش مصنوعی اسمایلینو، با توجه به اهمیت ارتباطات بین‌المللی کشور، در این خصوص اظهار داشت: انزوای کشور ما به‌ویژه در شرایط تحریمی شدید، می‌تواند باعث حذف ما از بازی‌های جهانی شود. موضوع هوش مصنوعی از فوریت بالایی برخوردار است که همکاری‌های گسترده بین المللی را طلب می‌کند.

پس از آن دکتر دوستی، عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران خاطر نشان کرد: این گزارش با اختلاف نسبت به سایر گزارش‌های کنونی، کیفیت بالایی داشته و فرمت ارائه آن مناسب است. در جهت کاربردی شدن این گزارش، امکان تبدیل آن به یک داشبورد برخط وجود داشته که می‌تواند داده‌های به روز را در اختیار تصمیم‌گیران قرار دهد. وی در ادامه افزود: تزریق ناگهانی منابع به یک حوزه، می‌تواند رشد ناگهانی و مصنوعی ایجاد کند در صورتی که رشد ارگانیک و طبیعی است که مفید خواهد بود.

دکتر گلزاده، مدیرعامل صنایع لوازم خانگی مادیران اضافه کرد: به‌جای بررسی انتشار و توسعه دانش، باید به ظرفیت جذب دانش توجه بیشتری شود. برای تحقق این هدف، لازم است فعالیت‌های دانشگاهی و گزارش‌های این چنینی گسترش یابند و این موضوعات محدود به محافل دانشگاهی نمانده و در صنعت نیز ارائه و پیاده‌سازی شوند.

در ادامه دکتر قادری، استاد دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تربیت مدرس افزود: در برنامه‌ریزی و استراتژی، علاوه بر نگاه بلندمدت، باید برنامه‌های کوچک و کوتاه‌مدت نیز در نظر گرفته شوند. با توجه به این که یکی از بحران‌های جدی کشور فقدان تصمیم‌گیری به موقع است، وجود شاخص‌هایی با دوره‌های زمانی کوتاه‌مدت می‌تواند به این چالش کمک کند.

دکتر مجید نجار اعرابی، استاد دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران اضافه کرد: ضروری است که در اقتصاد دولتی ایران، علاوه بر شاخص‌های توسعه، به شاخص‌های عدم توسعه نیز توجه کنیم تا تصویر دقیق‌تری از وضعیت موجود برای تصمیم‌گیری فراهم شود.

دکتر صامتی، عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف نیز در ادامه افزود: امید می‌رود شاخص‌های این گزارش به‌صورت سالانه به‌روزرسانی شوند. یکی از نکات مهم در بحث نیروی انسانی و فارغ‌التحصیلان مرتبط با هوش مصنوعی، به‌کارگیری آنان است که می‌توان به‌جای تمرکز بر توسعه آموزش عالی، به شرایط به‌کارگیری متخصصان اولویت ویژه داده شود.

در ادامه دکتر جلایی‌پور، از اعضای معاونت راهبردی ریاست جمهوری اضافه کرد: مطلوب بود چنین گزارشی پیش از نهایی شدن اسناد سیاستی این حوزه به سیاست‌گذاران ارائه می‌شد. این فناوری می‌تواند در کاهش نابرابری آموزشی و بهبود وضعیت سلامت تأثیر چشم‌گیری داشته باشد. ایران نیاز به چندهزار شرکت دانش‌بنیان کوچک ندارد، بلکه به شرکت‌های بزرگ هوش مصنوعی نیاز است تا این حوزه تقویت شود. وی پیشنهاد کرد ارائه این گزارش در مجامع سیاستی و فضای اندیشکده‌های کشور صورت گیرد.

در ادامه جلسه دکتر هرمزی نژاد، مدیر امور پژوهشی دانشگاه صنعتی شریف در خصوص شاخص مشارکت در کنفرانس‌های برتر هوش مصنوعی بر ضرورت بازنگری و افزایش بودجه دانشگاه‌ها برای حضور استادان در کنفرانس‌های بین‌المللی تأکید کرد. وی همچنین با ذکر نمونه‌ای از به کارگیری فناوری هوش مصنوعی در یکی از کسب و کارهای صنعت فولاد و افزایش بهره‌وری، خاطرنشان کرد که این فناوری تاثیر چشم‌گیر بر بهبود فرایندها و سودآوری بنگاه‌ها دارد.

در انتهای جلسه دکتر مدنی‌زاده، رئیس و عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف طی سخنانی بیان کرد: هوش مصنوعی با افزایش چشم‌گیر بهره‌وری، پنجره فرصتی کوتاه‌مدتی را برای کشور فراهم کرده تا تحولی اساسی در نظام حکمرانی ایجاد کند. این فناوری می‌تواند مبنای تصمیم‌گیری در نظامات حکمرانی را بر اساس شواهد علمی تغییر داده و به توانمندسازی حاکمیت و جامعه منجر شود. امید است که این نوع نشست‌های تخصصی ادامه‌دار بوده و خروجی آن بتواند به تصمیم‌گیری‌های حوزه هوش مصنوعی در کشور کمک کند.

شایان ذکر است؛ در این نشست صاحب‌نظرانی چون دکتر حمیدرضا ربیعی استاد دانشکده کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف، حمیدرضا سلطانعلی زاده مدیر فنی شرکت هوش مصنوعی پارت، دکتر محمدهادی بکایی رئیس مرکز نوآوری هوش مصنوعی پژوهشگاه فاوا، محمدرضا معبودیان رئیس کمیسیون هوش مصنوعی نظام صنفی رایانه‌ای کشور، دکتر مهدی خرازی عضو هیئت علمی دانشکده کامپیوتر دانشگاه شریف، فائزه دولتی دستیار ویژه معاون اول رئیس جمهور، دکتر مسعود اسدپور استاد دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه تهران، دکتر روح‌الله هنرور استاد صنعت دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف، دکتر میرنظامی رئیس پژوهشکده سیاستگذاری شریف و سیدمهدی شریعت‌زاده عضو انجمن ملی هوش مصنوعی ایران حضور داشتند و نقطه نظرات خود را مطرح کردند.

گفتنی است گزارش شاخص هوش مصنوعی ۱۴۰۳، فرصتی ارزشمند برای بررسی وضعیت کنونی و ترسیم مسیر آینده توسعه هوش مصنوعی در ایران است. امید است که این گزارش زمینه‌ساز تصمیم‌گیری‌های مناسب برای مدیران و همچنین رهبران کسب‌وکار در عصر رقابت جهانی هوش مصنوعی باشد و فرصت‌های بیشتری را برای بهره‌مندی ایران از مزایای این فناوری راهبردی فراهم سازد.

علاقه‌مندان می‌توانند «گزارش شاخص هوش مصنوعی ۱۴۰۳» را از طریق وب‌سایت مرکز استراتژی و تحول هوش مصنوعی شریف دریافت کنند.