اظهارات اقتصادی نامزد‌های ریاست جمهوری

به گزارش نبض بورس، در دومین دور از مناظرات چهاردهمین دوره‌ انتخابات ریاست جمهوری، نامزدها نقطه نظرات خود را در حوزه‌های اقتصادی، موضوعات توزیع یارانه‌ها، فقر و کوچک شدن سفره خانواده‌های ایرانی مطرح کردند و در این زمینه برای دولت احتمالی خود در آینده، برنامه‌هایی نظیر حمایت ۱۰۰ درصدی از ناتوان‌ها، پرداخت یارانه طلایی، اخذ مالیات متناسب با درآمد، افزایش قابل توجه رقم پرداختی یارانه، تشویق به فرزندآوری، افزایش قدرت خرید و حذف چرخه‌ فقر و بی‌سوادی را وعده دادند.

شب گذشته ( ۳۱ خرداد ماه) دومین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ با موضوع "خدمات‌رسانیِ عدالت‌محور دولت" برگزار شد. این مناظره نیز همچون مناظره‌ی اول با محوریت اصلی اقتصادی آغاز شد اما سپس در بخش دوم و سوم، موضوعات اجتماعی، با محوریت "ارتقای نظام سلامت" و " ارتقای نظام آموزشی و علمی" به عنوان موضوعات "خدمتِ عدالت محور دولت"، پرداخته شد. 

امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، محمدباقر قالیباف، مصطفی پور محمدی، علیرضا زاکانی، مسعود پزشکیان و سعید جلیلی، شش کاندیدای چهاردهمین دوره ریاست جمهوری هستند که در این مناظره، برنامه‌ها و خط مشی‌های اقتصادی و اجتماعی خود را تشریح کردند و به انتقاد از یکدیگر و مسئولان سابق و ارائه‌ راهکارهایی برای حل مشکلات کشور پرداختند.

در بخش اول مناظرات که به موضوع سیاست‌گذاری در یارانه‌ها، محرومیت زدایی و فقر اختصاص یافت، اظهار ناراحتی و نگرانی از کوچک شدن سفره‌های مردم توسط کاندیداها موضوع خوبی بود که بتواند توجه مخاطبان را به خود جلب کند و حرفِ دل مردمی باشد که برای تامین سفره‌شان درگیر هستند.

سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، در بخش اول صحبت‌های خود به این موضوع اشاره کرد و ضمن اشاره به اینکه رشد اقتصادی در دهه ۹۰، به صفر نزدیک یا حتی منفی هم شد، ماحصل آن را ۳۰ درصد کوچک شدن سفره مردم دانست و تاکید کرد که برخورد با فقر در کشور، بایستی ریشه‌ای شکل بگیرد.

در هر خانواده، حداقل یک نفر باید شاغل باشد

این کاندیدا شرایط فقر در جامعه را به گونه‌ای توصیف کرد که ۳۰ درصد از مردم کشور، درآمد کمتر از ۱۲ میلیون تومان دارند و نیمی از این ۳۰ درصد، حتی یک شاغل هم در خانواده‌ی خود ندارند؛ لذا وی وعده داد که این موضوع را حتما در دستور کار دولت خود قرار خواهد داد.

وی ضمن گلایه از اینکه مشخص نبودن ۱۰۰ میلیارد دلار توزیع شده طی دهه‌های اخیر که منفعت آن صرفاً برای قاچاقچیان سوخت و... بود و منجر به رشد معیشت مردم نشد، تاکید کرد که حتما دارایی‌های در اختیار دولت که متعلق به مردم است، باید به خودِ مردم منتقل شود (اقدامی که در بنیاد شهید هم اجرایی و این سازمان از بنگاه‌داری به نفع مردم خارج شد). براین اساس، بایستی در سازوکارهای مندرج در هدفمندی یارانه‌ها اصلاحاتی اتفاق بیفتد تا مجموعه‌ی جامعه از آن برخوردار شود.

افرادی که درآمدشان بیش از هزینه‌شان است، بر اساس کل درآمد خود، مالیات می‌پردازند؛ یارانه را باید به انتهای زنجیره بدهیم اما ابتدای زنجیره نیز نیاز به توجه دارددیگر ایده‌ای که قاضی‌زاده هاشمی برای دولت خود مطرح کرد، این است که تصمیم دارد، یارانه‌ها را به انتهای زنجیره‌ توزیع کند؛ البته قصد ندارد که از ابتدای زنجیره نیز غافل شود و معتقد است که بایستی به تولیدکنندگان نیز کمک کرد.

او قصد دارد برنامه‌ای یکپارچه برای مالیات و یارانه تعریف کند تا براساس آن، افرادی که درآمد بیش از هزینه‌ دارند، بر اساس کلِ درآمد خود، مالیات بپردازند.

حفظ قدرت خرید خانوارها بر عهد شخص رئیس‌جمهور است  

محمد باقر قالیباف، کاندیدای دیگر چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز برنامه‌های خود را در مورد فقرزدایی و حمایت از سفره‌ی خانوارها مطرح کرد و وظیفه‌ی حفظ قدرت خرید خانوارها را مستقیماً بر عهده‌ی شخص رئیس‌جمهور دانست. او معتقد است که از اساس، در نظام توزیع یارانه‌ها، هدفمند عمل نشده است؛ چراکه باید در استفاده از انفال به عنوان اموال عمومی، عدالت رعایت و از تبعیض جلوگیری شود.

قالیباف همچون قاضی‌زاده هاشمی، معتقد است بایستی یارانه با حفظ عدالت، به انتهای زنجیره (یعنی مصرف‌کننده) داده شود.

وی ضمن تاکید بر اینکه تورم از جمله مشکلات جدی کشور است، برنامه دارد که در دولت خود، این تورم را با افزایش حقوق مردم به دو طریق جبران کند؛ این افزایش حقوق به صورت نقدی یا به صورت ارائه‌ی کالاهای اساسی و لوازم ضروری خانگی خواهد بود که به انتخاب خود مردم پیش‌بینی می‌شود.

آن دست از افراد جامعه که توان کار ندارند و امکان توانمندسازی آن‌ها نیز وجود ندارد، ۱۰۰ درصد تحت حمایت و تامین دولت خواهند بود و تا زمان ایجاد بیمه فراگیر در حوزه نظام تامین اجتماعی چند لایه، مشکلات افراد زیر خط فقر، در خط فقر مطلق و افراد ضعیف شده نیز جبران خواهد شدقالیباف وعده داده که آن دست از افراد جامعه که توان کار ندارند و امکان توانمندسازی آن‌ها نیز وجود ندارد را ۱۰۰ درصد تحت حمایت و تامین دولت خود قرار خواهد داد. ضمن اینکه بدین منظور بایستی تا آخر برنامه، بیمه فراگیر در حوزه نظام تامین اجتماعی چند لایه فراهم کرد؛ البته تا آن زمان، مشکلات افراد زیر خط فقر، در خط فقر مطلق و افراد ضعیف شده را باید جبران کرد.

وی با بیان اینکه ۴۴ درصد مردم خودرو ندارند و یارانه بنزین نمی‌گیرند، اظهار کرد: در مقابل اینکه خانواده‌هایی داریم که حتی یک ریال یارانه بنزین نمی‌گیرند، خانواده‌هایی هم داریم که در طول سال، ۱۴۵ میلیون تومان یارانه بنزین دریافت می‌کنند. نکته مهم و قابل توجه این است که انفال بایستی به نفع مردم باشد و دولت نیز این‌ها را در تولید و سرمایه‌گذاری استفاده کند تا کیک اقتصاد بزرگ شود.

وقتی تلاشی برای جلب اعتمادسازی نشد، مشخصا مردم اعتماد نمی‌کنند و راهکارها هم ناقص می‌ماند

مصطفی پورمحمدی نیز دیگر نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در حوزه‌ی نظام توزیع یارانه‌ها، ضمن اینکه معتقد است "خدمات‌رسانی عدالت‌محور" مسئله‌ی اساسی برای همه دولت‌هاست، بیان داشت که از همین روی هم طی دو دهه‌ی گذشته، این موضوع جدی‌تر مطرح شد تا یارانه‌ها به نحوی توزیع شود که خدمات مناسب به همه طبقات (به ویژه محرومان) برسد و عدالت هم رعایت شود؛ اما واقعیت این است که این حجم توزیع یارانه‌ها، نه‌تنها موجب آسایش و آرامش و رضایت طبقه محروم نشد که مشکلات اقتصادی، بیشتر هم شد.

وی معتقد است که نظام نه‌چندان عدالت‌محور توزیع یارانه‌ها، صرفاً منجر به غنی‌شدن یک عده و کم‌ شدن دهک‌های طبقه متوسط و فقیر شدن طبقات پایین و گسترش دهک‌های فقیر شد. در حقیقت زمانیکه توسعه توزیع یارانه‌ها با تحریم‌ها همزمان شد و موضوع را انکار شد، فقر هم دامن‌گیر شد؛ اگر همان موقع کنترل کرده و اجازه نمی‌دادیم نهادهای بین‌المللی با تمام ابزار و شبکه‌هایی که برای تقویت اقتصاد خود به آن‌ها نیاز داشتیم، چنین کنند، اکنون شرایط اینگونه نبود.

۱۱ سالی است که وضعیت به همین شکل باقی مانده و اقتصاد برای تبادل مالی قفل است؛ مشکل اصلی این است که منابع نداریم و اقتصاد در ریل درستی قرار ندارد. نمودارها منفی است و نقدینگی و تورم هم بیشتر شده است؛ لذا خط فقر توسعه و فاصله بین غنی و فقیر افزایش یافته استبه اعتقاد این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری، عملاً ۱۱-۱۰ سال است که وضعیت به همین شکل باقی مانده و اقتصاد ما برای تبادل مالی قفل است؛ لذا بخش جدی که دارای مشکل است این است که منابع نداریم و اقتصاد ما در ریل درستی قرار ندارد. متاسفانه اما واقعیت این است که نمودارها منفی است؛ در همه دوره‌ها نقدینگی و تورم بیشتر شده، لذا خط فقر توسعه پیدا کرده و فاصله بین غنی و فقیر افزایش پیدا می‌کند.

چرا در برابر مشکلات جدی، سکوت می‌کنید و پاسخ نمی‌دهید؟

پورمحمدی که طی دو هفته اخیر (از زمان تایید صلاحیت تاکنون) در همه‌ی صحبت‌های خود بر جلب اعتماد و اعتمادسازی تاکید موکد داشته، در مناظره شب گذشته نیز بازه این موضوع را پیش کشید و گفت که باید به اعتمادسازی خود و پیشینه خود بازگردیم که با صداقت چه کرده‌ایم؟ حقایق و واقعیت‌های اجتماعی را قبول نداشتیم و هیچ تلاش هم برای کنترل و خنثی‌سازی آن نکردیم؛ حال برای آن نسخه می‌پیچیم؟! معلوم است که مردم قبول نمی‌کنند و راهکارها هم ناقص می‌ماند.

وی گلایه دارد که چرا به علت‌ها نمی‌پردازیم و تصور می‌کنیم که با سکوت و پاک کردن صورت مسئله، می‌توانیم از روی مشکلات جهش کنیم؟ ما هنوز حاضر نیستیم به مشکلات اساسی اشاره کنیم. یارانه سوخت ۱۲۰ میلیارد دلاری بایستی بصورت جدی مورد توجه قرار گیرد اما بزرگوارانی که دور این میز نشسته‌اند اصلا نمی‌خواهند به موضوعات جدی کشور بپردازند، اصلا نمی‌خواهند پاسخ دهند، می‌خواهند به سکوت بگذرانند.

 ۳ فرزند داشته باشید، ۴.۵ برابر بیشتر یارانه می‌گیرید

علیرضا زاکانی دیگر کاندیدای ریاست جمهوری در خصوص یارانه برنامه هایی را مطرح و اعلام کرد که یارانه طلایی تنظیم کرده‌ایم؛ به ازای آن در خانوار به هر خانواده سه نفره معادل اعتبار ۲۰ گرم طلا، یارانه می‌رسد یعنی یک خانواده پنج نفره ۱۱۰ میلیون تومان در سال یارانه خواهد گرفت.

براین اساس، وی هم وعده‌ی یارانه بیشتر داده و هم در راستای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت برنامه ارائه کرده است.

وعده‌های زاکانی:
افتتاح حساب ویژه برای خانوارها، معاف از تاثیر تورم/ تخصیص ۲۲ میلیون تومان یارانه‌ی انژی به‌ازای هر نفر/ تک قیمتی شدن بنزین و ثبات آن/ تخصیص یارانه از تولید تا توزیع...این نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، همچنین وعده داد که از ابتدای شروع دولت خود، برای خانوارها حساب ویژه باز خواهد کرد و  اعتبار واریز شده به این حساب را  مصون از تورم، نگه خواهد داشت.

او همچنین از همان ابتدای دولت خدمت، قصد دارد که به ازای هر نفر، ۲۲ میلیون تومان یارانه انرژی به اعتبار طلا پرداخت کند. به حساب و کتاب وی، دهک اول بیش از دو برابر، شرایط ویژه پیدا می‌کنند، مگر کسانی که نخواهند در مصرف صرفه‌جویی کنند؛ ضمن اینکه بنزین از  ۳۰۰۰ به ۱۵۰۰ تومان کاهش می‌یابد و قیمت‌های دیگر هم تغییر نمی‌کند. ضمن اینکه یارانه را به حلقه ماقبل آخر و فرآیند تولید، توزیع و مصرف پرداخت خواهیم کرد.

 به راحتی نفری ۱۰ میلیون تومان می‌توان یارانه داد

مسعود پزشکیان نیز دیگر نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در مناظره شب گذشته، ضمن ارائه‌ی نمودارهای اقتصادی، مصرف دهک‌های پایین و بالای جامعه در رابطه با یارانه‌های انرژی و بنزین را  وحشتناک توصیف کرد.

او معتقد است که اختلاف بسیاری میان دهک‌های بالا و پایین وجود دارد؛ به کسانی که توانمند هستند، بیشتر امکانات داده شده و به آن‌هایی که ضعیف‌ترند، تخصیص کمتری صورت گرفته است. همچنین وضعیت جمعیت زیر خط فقر بدتر شده که بهتر نشده است. از سوی دیگر مناطق در حاشیه و مرزها به شدت وضعیت نامناسبی دارند؛ لذا برای آنکه بخواهیم این بی عدالتی را اصلاح کنیم، بایستی اولویت نخست را پیدا کنیم.

باید با مشارکت اقتصاددانان، دانشگاهیان و هماهنگی مردم، یارانه‌ها را هدفمند کرد و به دهک‌های پایین تخصیص داد و اجازه ندهیم که دهک‌های پایین، بهره کمتری نسبت به دهک‌های بالا ببرند؛ البته کنترل تورم و رشد اقتصادی بسیار مهم است و در صورت بی‌توجهی به آن، هر اقدامی منجر به فقیر شدن همه خواهد شد

پزشکیان محاسبه کرده که به راحتی می‌توان نفری ۱۰ میلیون تومان یارانه پرداخت کرد؛ اما لازمه‌ی آن، مدیریت تورم و شاخص‌ها، انسجام داخلی، کنار گذاشتن دعواها و رسیدن به زبان و نگاه مشترک و همچنین دیدن مردم محروم است؛ اگر ما وضعیت رشد اقتصاد و اشتغال را درست نکنیم و مشکلات‌مان را با دنیا حل نکنیم، راه به جایی نخواهیم برد. 

مادامی که چرخه‌ی فقر، بی‌سوادی و بیماری وجود دارد، رفاه معنایی نخواهد داشت

در نهایت، سعید جلیلی به عنوان آخرین کاندیدایی که در مناظره شب گذشته در رابطه با موضوع توزیع یارانه‌ها دیدگاه‌های خود را مطرح کرد، بر توزیع عادلانه و به بهترین شکل یارانه‌ها به مردم، تاکید کرد و گفت که وظیفه دولت است که منابع در اختیار را عادلانه و بهترین شکل، بین مردم توزیع کند. متاسفانه در حال حاضر، خانواده‌ای که سه خودرو دارد، ۱۲ برابر کسی که خودرو ندارد یارانه دریافت می‌کند؛ این درحالی است که ۴۴ درصد خانواده‌های ایرانی اصلا خودرو ندارند و از یارانه بنزین محروم هستند؛ این اصلا درست نیست.

جلیلی وعده داد که انرژی به بهترین شکل و عادلانه توزیع شود/ سبد غذایی 13 کالا در اختیار مردم قرار گیرد/ طرح سفر و روستا اجرا شود/ با فقر و بیکاری مبارزه خواهد شدوی گفت که به میزانی که یارانه می‌دهیم از خانواده‌ها مالیات اخذ می‌کنیم؛ بطور مثال خانواده‌ای چهار نفره با میانگین دریافتی ۱۴ میلیون تومان حقوق، طبق قانون مالیات، قریب به ۱۰ درصد از حقوق خود مالیات می‌پردازند؛ این خانواده که به ازای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان یارانه می‌گیرد، به همان میزان مالیات می‌پردازد؛ در حالیکه بسیار افراد با درآمدهای بالا، با عدم شفافیت مالی از مالیات فرار می‌کنند.

این نامزد چهاردهیمن دوره‌ِ ریاست جمهوری در تشریح برنامه‌های خود برای نظام توزیع یارانه در دولت آینده، توضیح داد: چند طرح در این زمینه آماده کرده‌ایم و در نظر داریم که حتما انرژی به بهترین شکل شود و یارانه مردم عادلانه باشد؛ این طرح موجب مدیریت بهتر مصرف می‌شود و مردم نیز براساس منافع خود، مصرف انرژی را مدیریت می‌کنند.

جلیل وعده داد طرحی برای سبد غذایی داریم که ۱۳ قلم کالای غذایی را در اختیار مردم قرار می‌دهد. طرح سفر و روستا را هم در برنامه داریم.

وی همچنین معتقد است که بایستی با فقر و بیکاری نیز مبارزه کرد و برای این منظور در دولت احتمالی وی نیز برنامه‌هایی پیش‌بینی شده است؛ زمانیکه در ایجاد شرایط اولیه اشتغال، مشکل وجود داشته باشد و فقر، بی‌سوادی و بیماری یک چرخه درست کرده باشند، مشکلات حل نخواهد شد؛ مادامی که این چرخه وجود داشته باشد، رفاه نمی‌توان داشت. | خبرگزاری ایران جیب