به گزارش نبض بورس، شنیده‌ها حکایت از آن دارند که عرضه خودرو در بورس کالا بار دیگر به یکی از موضوعات مهم در محافل کارشناسی و دولتی تبدیل شده است، اما این که در این فرصت کم تا روی کار آمدن دولت جدید چه تصمیمی در این باره اتخاذ خواهد شد، هنوز معلوم نیست.
در این مسیر که البته با وقفه‌ای طولانی روبه‌رو شده و در زمانی اندک به نتیجه نخواهد رسید، موانعی نیز وجود دارد که مهمترین آنها دست به کار شدن لابی‌های مخالف با عرضه خودرو است که منافعشان از مسیر اختلاف بالای قیمت کارخانه و بازار تامین می‌شود. مخالف دوم عرضه خودرو در بورس کالا نیز شورای رقابت است؛ این شورا به دلیل علاقه زیادی که به دخالت در موضوع قیمت‌گذاری و همچنین دخالت‌های مستمر در بازار دارد، با این موضوع مخالف است.
با این حال نگاهی به تجربه گذشته عرضه خودرو در بورس کالا و اثرات آن حکایت از ضرورت بازگشت به این نسخه دارد و شاید باید گفت تنها روشی که می‌تواند خودرو را از وضعیت قیمت‌گذاری فعلی رها کند، عرضه آن در بورس است. بر اساس تجربه گذشته در دوره‌ای که خودرو در بورس عرضه می‌شود، اولا منافع ناشی از اختلاف قیمت با نسبت‌های مختلف بین تولیدکننده و مصرف‌کننده تقسیم می‌شد و این موضوع به زیان دلالان بازار بود که همیشه رانت ناشی از عدم آزادسازی قیمتی را به جیب می‌زدند. همین موضوع باعث بروز شیطنت‌هایی در معاملات آن دوره شده بود که البته ضرورت هوشیاری مسئولان بورس و اتخاذ روش‌های مناسب برای عرضه بهتر خودرو را گوشزد می‌کند. به عنوان مثال شناسایی خریدهای واقعی از خریدهای دلالی در آن دوره باعث شد تا شاهد رقابت‌های سنگین قیمتی باشیم و از آنجا که باید بر این معاملات نظارت دقیقی صورت بگیرد، رقابت‌ها به دستمایه منتقدان تبدیل شد. البته مدیرانی نیز در بدنه وزارت صمت حضور داشتند که مخالف عرضه خودرو در بورس کالا بودند و از طرفی اختلافات بین وزرای صمت و اقتصاد و دستورات خلق‌الساعه به بورس کالا درباره توقف گاه و بیگاه عرضه‌ها همگی از مشکلاتی بودند که در آن دوره شاهد آنها بودیم و ضروری است قبل از شروع عرضه‌ها در بورس کالا به همه این موضوعات رسیدگی و راه‌حل‌های قانونی و محکمی اندیشیده شود. با این حال اختلاف قیمت کارخانه و بازار برای بسیاری از انواع خودروها در حال حاضر سرسام آور است که نمودار این اختلاف قیمت‌ها را در این مطلب منتشر می‌کنیم.
عرضه‌های جدید چگونه است؟
آنطور که رئیس اداره میزهای صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس گفته عرضه خودرو در بورس به سمت خودروهای خارج از سامانه یکپارچه و خودروهای مونتاژی می‌رود. ابراهیمی با اشاره به مخالفت‌های شورای رقابت درباره عرضه خودرو در بورس نیز گفته: موضوع مهم این است که بتوانیم سیاست قیمت گذاری دستوری را از صنعت خودرو برداریم یا اینکه اگر قرار بر قیمت‌گذاری دستوری است، این قیمت‌گذاری بر مبنای تورم جاری صورت بگیرد و تعیین قیمت‌ها با لحاظ تورم‌های گذشته برای بازه‌های زمانی بلندمدت صحیح نیست.
ابراهیمی درباره تفاوت کشف قیمت در بورس کالا با شورای رقابت اظهار داشت: قیمتی که شورای رقابت اعلام می‌کند بر مبنای پارامترهای تورمی است که در گذشته اتفاق افتاده و با فاصله زمانی ۶ ماه تا یک سال تاخیر این داده‌ها را بررسی و افزایش قیمت را محاسبه می‌کند. در حالی که در این مدت یک افزایش قیمتی در نهاده‌های تولید خودرو رخ داده است، پس از این مدل قیمت‌گذاری قرار بر این شد که قیمت‌گذاری هر سه ماه یک بار انجام شود اما در بازه یک‌ساله این قیمت‌گذاری انجام نشد و همین منجر به ایجاد زیان برای شرکت‌های خودروسازی می‌شود. وی افزود: بورس کالا برای قیمت‌گذاری یکی از مکانیسم‌هایی که استفاده می‌کند، این است که بهای قیمت تمام شده به اضافه یک سود معقول بین ٢٠ تا ٣٠ درصد را در نظر می‌گیرد و پس از آن را به مکانیسم عرضه و تقاضا در بازار می‌سپارد و این مکانیسم باعث می‌شد که خودرو با قیمت زیر حاشیه بازار به فروش برسد. وی با بیان اینکه تجربه ٧٠ هزار دستگاه خودرو در بورس را داریم، گفت: ۵٣ هزار دستگاه از خودروهای ایران خودرو در بورس عرضه شد که حدود ٨ درصد تیراژ این شرکت محسوب می‌شود. هر چند تعداد قابل توجه نبود، اما این مسیر قیمت‌گذاری باعث می‌شد که شرکت‌های خودروساز دیگر به ازای هر خودرو زیان تولید نکنند و در نقطه سر به سر فعالیت کنند یا بعضاً سودآوری داشته باشند.
منبع: صدای بورس
