کد خبر: ۵۶۴۵۵
۱۷:۱۰
۱۴۰۲/۰۲/۱۲
یادداشت؛

ناترازی بانک‌ها از کجا نشأت می‌گیرد؟

ناترازی بانک‌ها از کجا نشأت می‌گیرد؟
کد خبر: ۵۶۴۵۵
۱۷:۱۰
۱۴۰۲/۰۲/۱۲
تنها راهکاری که باعث می‌شود تا مشکل ترازنامه بانک‌ها حل شود، این است که بانک مرکزی برای یک سری اقدامات در جهت کنترل ترازنامه‌های بانکی اقدامات اساسی و نیز تدابیر هوشمندانه برای مقابله با این معضل اتخاذ کند.

تنها راهکاری که باعث می‌شود تا مشکل ترازنامه بانک‌ها حل شود، این است که بانک مرکزی برای یک سری اقدامات در جهت کنترل ترازنامه‌های بانکی اقدامات اساسی و نیز تدابیر هوشمندانه برای مقابله با این معضل اتخاذ کند.

 مسلما امروزه واژه ناترازی را در بخش تولید و مصرف بیشتر شنیده‌اید که اکثر افراد براین باورند که عدم مدیریت باعث شده که این اتفاق مهم رخ دهد. این ناترازی نه تنها در بخش انرژی اتفاق نیفتاده بلکه گریبانگیر بانک‌ها نیز شده است. حال می‌پرسید منظور از ناترازی بانکی چیست و چرا رخ می‌دهد؟

باید این موضوع را به صراحت اعلام کرد که مفهوم ناترازی به ویژه ناترازی ترازنامه بانک‌ها به مفهوم حسابداری آن نیست، زیرا از نقطه نظر حسابداری ترازنامه بانک‌ها همیشه تراز است. بنابراین مفهوم ناترازی بانک‌ها به مفهوم اقتصادی و مالی آن اشاره دارد نه مفهوم حسابداری. به عنوان مثال چنانچه کیفیت دارایی‌های بانک‌ها مطلوب نباشد، به عنوان مثال سرعت نقد شوندگی پایینی داشته باشند به گونه‌ای که در شرایط نیاز نتوان از آن‌ها برای تامین نیازهای نقد استفاده کرد بانک با مشکل ناترازی مواجه خواهد شد. بنابراین یک بانک یا موسسه مالی چنانچه وجوه کافی و با سهولت و با هزینه منطقی برای تامین نقدینگی آنی،‌ کوتاه مدت و بلندمدت خویش نداشته باشد، نخستین علامت و نشانه از وضعیت بحرانی ناترازی آن بانک یا موسسه مالی است.

پژوهش‌های صورت گرفته در این خصوص نشان می‌دهد که مهم‌ترین دلیل در این زمینه «واگرایی رشد نقدینگی و نرخ تورم»، «افزایش نرخ سود بانکی به رغم کاهش نرخ تورم» و «همگرایی رشد نقدینگی و نرخ سود بانکی» است، دارایی‌های موهوم و ناترازی ترازنامه نظام بانکی بیان شده است. در نتیجه، افزایش نرخ سود بانکی و ناترازی ترازنامه بانک مرکزی از یکسو سبب افزایش نقدینگی و از سوی دیگر با کاهش کیفیت نقدینگی، سبب کاهش تورم جاری شده است. به این ترتیب، اصلاح ساختار ترازنامه بانک‌ها و حذف ناترازی آن از یکسو و همگرایی سیاست پولی و مالی در راستای کاهش نرخ سود بانکی در سطح کلان از سوی دیگر به‌عنوان مهم‌ترین راهکار حل معمای نظام بانکی مطرح می‌شود.

همچنین عوامل کلان اقتصادی موثر بر ناترازی بانک‌ها عواملی نظیر رشد اقتصادی، محیط کسب و کار،‌ نرخ تورم، ‌نرخ سود، نرخ ارز و محدودیت‌های بیرونی است که در کنار عوامل داخلی نظیر کم و کیف مدیریت داخلی بانک‌ها از جمله مدیریت انواع ریسک، باعث شده است تا ناترازی بانک ها در طی زمان تشدید شود.

از سوی دیگر زمانی که بانک‌ها در مدیریت دارایی و بدهی دچار ناتراز می‌شوند به این معنا است که رشد دارایی‌های آن‌ها کمتر از نرخ سود سپرده‌ها است که در نظام پرداختی اصطلاحا از آن تحت عنوان نرخ رشد بدهی‌ها نام می‌برند. وقتی درآمدها کمتر از نرخ رشد بدهی‌ها باشد، بانک‌ها در حقیقت رفته رفته دچار مشکل ناتوانی یا تنگنای مالی در بازپرداخت سپرده‌های سرمایه‌گذار می‌شود که در نهایت هم چنانچه به شکل حادی درآید، قطعا سپرده‌گذاران برای بازپس‌گیری سپرده خود به بانک هجوم می‌برند و از آنجا که معمولا بانک‌ها تسهیلات را به صورت بلندمدت پرداخت می‌کند و سپرده‌ها هم عندالمطالبه است، مشکل در این زمان پیش می‌آید که ریسک سپرده‌گذاری می‌تواند به کل شبکه بانکی سرایت کند.

شواهد نشان می‌دهد سیستم بانکی در کشور مبتلا به ناترازی پنهان به معنای شکاف بین دارایی و بدهی شده است. این مشکل از جهات مختلف در سطح بین المللی و در مقایسه با موارد مشابه، منحصربه‌فرد است.

در بحران‌های بانکی دنیا دلیل بروز ناترازی به طور معمول، معلول سقوط و فروپاشی ناگهانی یک بازار دارایی است که موجب سوخت شدن دارایی بانک می‌شود. اما در ایران، این ناترازی عمدتاً ناشی از رشد بی رویه بدهی بانک‌ها و فاصله زیاد میان نرخ رشد سپرده‌ها و رشد اسمی اقتصاد یا به تعبیر دیگر، نرخ‌های بهره حقیقی بسیار بالا و از سوی دیگر رشد موهوم دارایی‌ها در حسابداری است که فاقد ارزش واقعی در اقتصاد بوده است.

بررسی‌ها از ناترازی بانک‌ها در بسیاری کشورها نشان می‌دهد، ناترازی بانکی حتی به اندازه‌ای بسیار کمتر از آنچه در ایران به وقوع پیوسته، بلافاصله با واکنش جدی نهاد ناظر پولی آن کشورها مواجه شده و نظام حکمرانی پولی را در جهت علاج به تکاپو انداخته است. در ایران اما حجم وسیعی از ناترازی در شبکه بانکی ایران توسط سیستم بانکی، پنهان و یا حتی کتمان شده و مقام ناظر پولی نیز برای مدت طولانی با آن مماشات کرده است.

 اما راهکارها برای مقابله با ناترازی چیست؟‌ جدای از بحث‌های کلان اقتصادی که شامل بهبود رشد اقتصاد و خروج اقتصاد از رکود تورمی،‌ مدیریت نرخ ارز و نرخ سود بانکی که ناچارا برای بهبود تراز مالی و اقتصادی بانک‌ها لازم است؛ اما در اینجا می‌توان به راهکارهای درون بانکی نیز از زاویه عرضه و تقاضای نقدینگی و موازنه نقدینگی متعادل  پرداخت. از زاویه مدیریت دارایی‌ها برای کاهش ناترازی می‌توان به مولدسازی دارایی‌ها،‌ ذخیره‌سازی مطالبات و حذف سودهای غیر واقعی از ترازنامه بانک‌ها اشاره کرد. در کنار آن توجه به توجیه اقتصادی، اعتبارسنجی،‌ وثایق و نظارت بر اعطای درست و اقتصادی تسهیلات به عنوان مهم‌ترین دارایی بانک و فروش دارایی‌های غیر مولد و مولدسازی دارایی‌های بانک‌ها از جمله دیگر راهکارهاست.  

باید به این نکته کلیدی اذعان کرد که  تنها راهکاری که باعث می‌شود تا مشکل ترازنامه بانک‌ها حل شود، این است که بانک مرکزی برای یک سری اقدامات در جهت کنترل ترازنامه‌های بانکی اقدام کند.

مجتبی کاتب کارشناس اقتصادی

برچسب ها:
ارسال نظر

اعلام اسامی برندگان «مسابقه 7 روز، 7سرنخ تا جایزه» بیمه سرمد

تداوم مسیر تحول مالی در بانک دی با رشد ۲۰۸ درصدی سود خالص

بهبود چشمگیر شاخص‌های مالی «بانک دی»

قیمت دلار امروز پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴ | تغییر قیمت دلار در بازار آزاد | شکاف با مرکز مبادله بیشتر شد

صندوق طلای «عیار» کارگزاری مفید، برنده تندیس برترین‌های بورس کالای ایران

مشارکت همراه اول در برگزاری هشتمین کنفرانس بین‌المللی سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی

غول چینی، توربین بادی ۵۰ مگاواتی می‌سازد/ ضربه به انرژی بادی اروپا با هزینه‌ای کمتر از یک‌ چهارم

آخرین وضعیت بازار رمزارزها در جهان

قیمت گندم جهانی پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت برنج امروز پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴ در بازار جهانی

قیمت تخم‌مرغ به نرخ مصوب عرضه نمی‌شود

 افزایش قیمت نفت در پی بازنگری هند در خرید از روسیه

اطلاعیه تغییر محدوده نوسان قیمت کلیه گواهی های سپرده کالایی

افزایش قیمت نفت در پی بازنگری هند در خرید از روسیه

رکود ساخت‌وساز در اروپا ادامه دارد/ نشانه‌های بهبود تدریجی تا پایان ۲۰۲۵

بحران برق، فولاد اروپا را به زانو درآورد/ پروژه‌های سبز متوقف و مشاغل در خطر

اروپا مقابل تعرفه‌های فلزی آمریکا/ جنگ تجاری وارد فاز مشتقات شد

  کالابرگ مرحله پنجم کی واریز می شود؟ | تغییرات در کالابرگ مرحله پنجم (۱۰ نظر)

  جدیدترین خبر درباره افزایش دامنه نوسان بورس | ماجرای دامنه نوسان ۱۰ درصدی چیست؟ (۸ نظر)

  اخبار مهم بورس سه شنبه ۲۹ مهرماه ۱۴۰۴ | از خبر مهم برای دامنه نوسان تا خبری از مذاکرات ایران و آمریکا (۸ نظر)

  گزارش مجامع بورسی از ۲۱ تا ۲۶ مهر ۱۴۰۴ | کدام شرکت‌ها سود دادند و کدام افزایش سرمایه دادند؟ (۵ نظر)

  تاریخ مجمع شستا ۱۴۰۴ | سود شستا ۱۴۰۴ کی واریز می‌شود؟ (۴ نظر)

  پیش بینی بورس فردا سه شنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۴| بازار قرمز می‌ماند؟ (۳ نظر)

  تحلیل شستا | سودآوری کُند در شستا؛ زنگ خطر برای بزرگ‌ترین هلدینگ تأمین اجتماعی (۳ نظر)

  سود ۱۱۵ نماد در آبان ماه واریز می‌شود | بررسی زمان دقیق و مبلغ پرداخت سود بیش از ۱۱۰ نماد (۲ نظر)

  اخبار مهم بورس شنبه ۲۶ مهرماه ۱۴۰۴ | از خبر توقف و افزایش سرمایه چند نماد تا خبر تغییر رییس بانک مرکزی و خبری مهم برای پتروشیمی ها (۲ نظر)

  ۲۶ نماد وارد مرحله هشدار شدند | نمادهایی که یک قدم تا تعلیق فاصله دارند (۲ نظر)

آخرین وضعیت بازار رمزارزها در جهان

قیمت گندم جهانی پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت برنج امروز پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴ در بازار جهانی

قیمت تخم‌مرغ به نرخ مصوب عرضه نمی‌شود

 افزایش قیمت نفت در پی بازنگری هند در خرید از روسیه

اعلام نرخ‌های جدید محصولات خاور

قیمت پرواز تهران - شیراز، پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت پرواز تهران - اصفهان، پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت دلار آمریکا در بازار مبادله، پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت دینار عراق، پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت پرواز تهران - نجف، پنجشنبه ۱ آبان مهر ۱۴۰۴

قیمت سکه، امروز پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت یورو، پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت پوند انگلیس، پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت دلار کانادا، پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت پرواز تهران - استانبول، پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت پرواز تهران - آنتالیا، پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت دلار استرالیا، پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت لیر، امروز پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت پرواز تهران - مشهد، پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت افغانی، پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت گوشی سامسونگ پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴

جدیدترین قیمت میکروآپارتمان‌ها در تهران از ۳۰ تا ۴۰ متری آبان ۱۴۰۴

قیمت رمز ارز تتر ۱ آبان ۱۴۰۴

فروش انواع برنج در بازار با قیمت‌های متفاوت

رئیس بانک مرکزی: دیگر بانک آینده وجود نخواهد داشت

قیمت دام زنده امروز ۱ آبان ۱۴۰۴

قیمت گوشت قرمز امروز ۱ آبان ۱۴۰۴

علت کاهش قیمت مرغ در بازار چه بود؟

قیمت خودرو امروز ۱ آبان ۱۴۰۴