به گزارش نبض بورس، مهندس محمدتقی توکلی کارآفرین و کارخانه‌دار ایرانی در سال ۱۳۱۰ در تبریز و در یک خانواده خوشنام دیده به جهان گشود. در ۶ سالگی توسط پدر که از تاجران قدیمی شهر بود به مدرسه فرستاده شد. سپس راهی تهران شد و مدرک دیپلم خود را از دبیرستان البرز اخذ کرد. محمدتقی توکلی جهت تحصیلات تکمیلی رهسپار آمریکا و در رشته مهندسی مکانیک از دانشگاه نبراسکای در شهر لینکلن آمریکا فارغ‌التحصیل شد. پس از پایان تحصیلات به ایران بازگشت.
محمدتقی توکلی فرزند کوچک حاج تقی توکلی، تاجر قند و شکر و کبریت بود که از ایروان به تبریز عزیمت کرد. کارخانه کبریت‌سازی توکلی در سال ۱۲۹۷ یعنی تقریبا حدود یک قرن پیش توسط وی احداث شد که قدیمی‌ترین کارخانه فعال در کشور محسوب می‌شود. حاج آقا کبریت‌ساز توکلی، در سال ۱۳۲۸، نخستین کارخانه خصوصی تولید برق را نیز در تبریز تأسیس کرد.
با فوت پدر در سال ۱۳۳۷ محمدتقی توکلی فرمان هدایت کارخانه کبریت‌سازی را در دست گرفت و برای گسترش دادن آن در سال ۱۳۲۵ به آلمان سفر کرد و ماشین آلات به روزی مانند دستگاه عظیم اتوماتیک را که ترکیبی از تکنولوژی فرانسه، آلمان و آمریکا بود را از این کشور وارد و کارخانه جدید کبریت سازی توکلی را راه اندازی کرد. مهندس توکلی در مصاحبه ای اعلام کرد کارخانه کبریت سازی توکلی با تولید سالانه ۱۰میلیارد جعبه کبریت، بزرگترین تولیدکننده کبریت در جهان است.
جرقه راه اندازی نخستین کارخانه نئوپان سازی و کابینت سازی در سال ۱۳۴۲ با مشاهده دورریز چوب های کارخانه کبریت سازی در ذهن محمدتقی توکلی زده شد.
اقدامات مهم مهندس توکلی در دهه ۴۰:
• راه‌اندازی و اداره ماشین‌سازی تبریز
• مس سرچشمه کرمان
• کارخانه‌های بلبرینگ‌سازی تبریز
• شرکت گسترش صنایع ریلی
• کمپرسورسازی تبریز
• پمپ ایران
• تراکتورسازی
تحصیل در دبیرستان البرز با قدرت گیری مصدق هم دوره شد و ایشان از ۱۴-۱۵ سالگی همانند حزب راست‌ها یا ملیّون اعتقاد به ملی کردن صنعت نفت داشتند. محمدتقی توکلی همچنین از مؤسسان مکتب پان‌ایرانیسم بود.
پان‌ایرانیسم یک ایدئولوژی سیاسی است مبتنی بر اتحاد کلیه اقوام و تیره‌های ایرانی که شامل آذری‌ها، کردها، آسی‌ها، بلوچ‌ها، تاجیک‌ها، پشتون‌ها، هزاره‌ها، لر‌ها، قزلباش‌ها و به‌طور کلی تمامی اقوام ایرانی ساکن در فلات ایران می‌شود. از دوستان نزدیک محمدتقی توکلی به نام آقای عالیخانی سرگروه پان‌ایرانیست‌ها در دانشگاه تهران بود. لیکن قدرت حرکت اعتصابات در اختیار توکلی بود. حسن شهرت او در میان دانشجویان سبب شد که در اقدامات سیاسی، آن¬ها تابع وی باشند.
عکسی از او در سال ۱۳۲۸ گرفته شده بود که زیر آن نوشته بودند: تقی کبریت‌ساز، رئیس اعتصابات تهران
در سال ۱۳۴۳ انجمنی زیر نظر شاه برای برنامه‌ریزی ایجاد صنایع سنگین و نیمه‌سنگین تشکیل شده بود که سرانجام کارخانه‌های ماشین‌سازی، تراکتورسازی، آلومینیوم و ذوب‌آهن و ناحیه صنعتی تبریز و ... احداث شدند.
محمدتقی توکلی به عنوان مدیرعامل ماشین‌سازی تبریز و معاون سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و مسئول پیاده‌سازی صنایع در شهر صنعتی تبریز برگزیده شد و ۷ سال مدیریت این مؤسسه مهم صنعتی کشور را عهده‌دار بود. پس از آن به عنوان مدیرعامل و رئیس هیات مدیره صنایع عظیم مس سرچشمه مأموریت یافت.
زمانی که محمدتقی توکلی مشاور عالی وزیر اقتصاد ایران بود طرح تولید آلومینیوم بین کشور‌های ایران، پاکستان و ترکیه، برای تولید ۲۵ هزار تن آلومینیوم مطرح شد.
در سال ۱۳۴۷ محمدتقی توکلی به فکر راه‌اندازی کارخانه ماشین‌سازی در تبریز افتاد و این مهم را به مسئولان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران پیشنهاد داد که سرانجام کارخانه ای بزرگ با برنامه‌های مهم (تولید پمپ آب، کمپرسور و الکتروموتور) با همکاری چکسلواکی راه‌اندازی شد. محمدتقی توکلی از سال تأسیس به مدت ۹ سال، اولین مدیرعامل کارخانه ماشین‌سازی تبریز بود.
کارخانه پمپ‌سازی ایران با توسعه کار و رشد کاربری داخلی تأسیس شد که برای افزایش کیفیت تولیدات با شرکت سازنده آلمانی KSB قرارداد بستند.
تولید الکتروموتور هم در کارخانه موتوژن انجام می گرفت. نیاز داخلی کشور پیش از آن، به اندازه ۳۸۰۰۰ الکتروموتور بود که در سال وارد می‌شد. با افزایش مصرف داخلی و استقبال مردم برای خریداری کولر، سطح تولید به دو میلیون و پانصد هزار الکتروموتور رسید. کمپرسور هم از انگلیس‌وارد شد.
از دیگر صنایعی که در تبریز بوجود آمد کارخانه تراکتورسازی بود که تکنولوژی و دانش و امکانات تولید تراکتور از کشور رومانی و چائوشسکو وارد ایران شد. تمام بدنه‌های بلوک‌های موتور‌های دیزل در بخش ریخته‌گری تراکتورسازی ریخته می شد.
در مس سرچشمه کرمان که طرح بسیار عظیمی بود توکلی جانشین آقای نیازمند شد و مثل یک نیروی نظامی کار می‌کرد تا مجموعه زودتر ساخته شود. این فقط قدرت آرزو بود و قدرت اینکه «می‌شود»، به‌علاوه توان پرداخت پول.
از دیگر کار‌هایی که برای توسعه فعالیت‌های تولیدی مس توسط توکلی صورت گرفت، تأسیس تصفیه‌خانه بود.
در سوابق او، کار در وزرات نیرو به مدت بیست ماه هم مشاهده می شود.
سرانجام در ۸۶ سالگی و به دلیل کهولت سن در منزل خود در تبریز چشم از جهان فروبست.
