به گزارش نبض بورس، مهدی قلی پور کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که چه معاملاتی در بورس تایید نمی‌شوند؟ اظهار کرد: براساس ماده ۳۰ دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس و همچنین ماده ۲۰ دستورالعمل مشابه برای فرابورس، ناظران بازار (معاون عملیات) می توانند به نمایندگی از مدیرعامل بورس یا فرابورس در برخی شرایط نسبت به ابطال معاملات حداکثر تا روز معاملاتی بعدی اقدام کنند.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه بیان کرد: دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس مربوط به فصل ۹ درباره تائید معاملات است که در آن ماده بیان می‌شود؛ تمامی معاملات اوراق بهادار در بورس، در صورتی قطعیت می یابد که به تائید بورس برسد. بورس می‌تواند در هر یک از مراحل سفارش گیری و انجام معامله، شامل فرآیند حراج پیوسته و حراج ناپیوسته و همچنین پس از پایان جلسه معاملاتی مبادرت به حذف تمام یا بخشی از سفارش‌هایی کند که با حجم یا قیمت نامتعارف وارد سامانه شده‌اند.
او گفت: همچنین در صورتی که ظن دست‌کاری قیمت یا استفاده از اطلاعات نهانی وجود داشته باشد، مدیرعامل بورس می‌تواند معاملاتی را که با نوسان غیر عادی قیمت یا حجم غیرعادی انجام شود تائید نکرده و یا از انطباق سفارش‌ها جلوگیری کند.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه اظهار کرد: در فرابورس نیز عدم تائید معاملات به فصل هفت باز می‌گردد که شامل چندین ماده و تبصره است. ماده ۲۰ به این موضوع اشاره دارد که مدیرعامل فرابورس صرفا دربرخی شرایط می‌تواند بخشی از معاملات اوراق بهادار را حداکثر تا پایان روز برگزاری جلسه معاملاتی تائید نکند.
او افزود: اعلام کارگزار مبنی بر وقوع اشتباه و احراز آن توسط مدیرعامل فرابورس، خطای معاملاتی متاثر از اشکال سامانه معاملاتی، معامله سهام بزرگ تر یا مساوی ۵ درصد برای شرکت‌هایی که سرمایه پایه آن‌ها کمتر یا مساوی یک میلیارد عدد سهم یا حق‌تقدم است و بزرگ‌تر یا مساوی یک درصد برای شرکت‌هایی که سرمایه پایه آن‌ها بیش از یک میلیارد عدد است در یک جلسه معاملاتی و توسط یک کد معاملاتی بدون رعایت ضوابط معاملات عمده از جمله این موارد است.
برخورد سلیقه ای در چارچوب قانون!
این کارشناس بازار گفت: ناظر بازار با استفاده از سامانه‌های تشخیص خودکار یا بر اساس گزارش‌های کارشناسان مرتبط در بورس یا فرابورس و بعضا با گزارش‌هایی که از سوی سایر فعالان بازار مثل سهامداران و نهادهای مالی اعلام می‌شوند، معاملات را ابطال می‌کند.
قلی‌پور در رابطه با برخورد سلیقه‌ای در تائید یا عدم تائید معامات اظهار کرد: بله این اختیار در دستورالعمل‌های سازمان به مدیران عامل بورس و فرابورس داده شده که به تشخیص خود (که بدیهی است با دریافت گزارش‌های از مدیران پایین‌دستی) نسبت به اجرای دستورالعمل‌ها برای ابطال معاملات اقدام کند و در قانون دیده شده است. چون عامل انسانی برای تشخیص ابطال معاملات در دستورالعمل دیده شده است، بنابراین مشخص است که امکان سلیقه‌ای بودن برخوردها وجود دارد و ممکن است ابطال معاملاتی که به تشخیص بورس یا فرابورس انجام شده، برای یک ناظر بیرونی نادرست باشد.
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا برخورد سلیقه‌ای می‌تواند بر روند بازار اثر گذار باشد؟ گفت: معمولا ابطال معاملات سلیقه‌ای نیست و ناظر بورس یا فرابورس با منطق مشخصی این کار را انجام می‌دهد. همچنین از آنجایی که عدم تقارن اطلاعاتی میان ناظر بورس و فرابورس با افراد بیرونی به دلیل دسترسی بیشتر آن ها به آمار و اطلاعات وجود دارد، سوء تفاهم به وجود می آید.
او افزود: با این حال برخی مواقع ابطال معاملات به منظور مدیریت وضعیت عمومی بازار صورت می‌گیرد که مورد اعتراض فعالان بازار است. به ویژه زمانی که برای کنترل شاخص، معاملات ابطال می شوند. همچنین برخی مواقع ناظر بورس و فرابورس با دلایل مبهمی مثل کنترل هیجانات دست به ابطال معامله می زنند که برای فعالان قابل قبول نیست. یعنی ناظر بازار تشخیص می‌دهد که این سهم نمی ارزد یا قیمت پایینی دارد که منطقی نیست و بعضا شائبه سیگنال دهی و هیجان‌دهی را ایجاد می‌کند. بخشی از ابطال معاملات نیز به دلیل مشکلات در هسته مرکزی معاملات و خطاهای ناشی از آن است.
قلی پور در پایان تاکید کرد: نکته دیگری که در خصوص ابطال معاملات وجود دارد، زمان اعلام ابطال معاملات است که برخی اوقات در ساعت‌های ۵ عصر به بعد اعلام می شوند و این مسئله مدیریت نقدینگی را برای سرمایه‌گذاران به ویژه آن‌هایی که نیاز فوری به پول نقد دارند، دچار مشکل می‌کند.
