قرارداد سلف چیست؟

هدف از این قرارداد، این است که بین کالا‌ها و خریداران واسطه شود و به عنوان یک رابط جهت تسهیل فعالیت اقدام نماید. در رابطه با انتشار صکوک سلف باید توجه داشت که کالا‌هایی که در این صکوک قرار می‌گیرند نباید جزء کالا‌هایی باشد که برای این عقود در شرع مجاز دانسته نشده‌اند؛ و بنابراین انواع طلا و سکه را نمی‌توان جهت انتشار صکوک سلف به عنوان دارایی پایه قرار داد. در ساختار صکوک سلف، متعهد قرارداد می‌بندد که از طرف دارندگان نهایی صکوک، کالا را خریداری کند و سپس جهت اینکه سود دارندگان صکوک فراهم گردد، این دارایی را به فروش برساند. متعهد در قبال انجام این خرید و فروش، کمیسیون کارگزاری و حق‌الزحمة عاملیت دریافت می‌کند.

کاربردهای سلف

1. تامین سرمایه مورد نیاز برای بنگاه اقتصادی که از تجمیع سرمایه های خرد امکان پذیر می باشد، با این ویژگی که تامین کننده خرد در سود و زیان شرکت مشارکت نمی کند.
2. جبران کسری بودجه برای دولت ها، با پیش فروش بین المللی محصولات و مواد خام

ویژگی های قراداد سلف

• قيمت سلف يک جا و به صورت نقد به متقاضی پرداخت می‏شود.
• قيمت سلف نباید از قيمت نقد کالا هنگام انعقاد قرارداد، بيشتر باشد.
• حداکثر يا حداقل سود انتظاری بانک برای اين گونه معاملات به منظور تعيين قيمت فروش، توسط شورای پول و اعتبار تعيين خواهد شد.
• بطور معمول در قرارداد سلف بانکی به فروشنده وکالت داده می‌شود تا کالا را فروخته و با بانک تسویه نقدی کند.
• معامله سلف از حیث فقهی اطلاق دارد و مقيّد به اين نيست که فروشنده سلف، تولیدکننده نيز باشد.
• در قرارداد سلف، خريدار نمی‏تواند جنسی را که به سلف خریده، پيش از تمام شدن مدت بفروشد و بعد از تمام شدن مدت، اگرچه آن را تحويل نگرفته باشد فروختن آن اشکال ندارد.
• فروش محصولات تولیدی پيش خریده شده قبل از سررسيد، ممنوع است.
• اگر بانکي امکان تحويل، حفظ و نگهداری و نقل و انتقال محصولات را نداشته باشد می‏تواند، مجموع يا بخشی از کالاهای خریداری شده به سلف را به صورت کلی فی الذمة در يک معامله سلف به فروش رساند، سپس در سررسید خريداران را به فروشندگان سلف حواله دهد تا کالاهای مذکور را تحويل بگیرند.

محدوديت‌هاى بازار سلف

يكى از محدوديت‌هاى معاملات سلف غير قابل انتقال دادن آن هست. يعنى خريدار اين قرارداد بايد تا زمانيكه قرار است كالا را تحويل بگيرد منتظر بماند. به عبارت ديگر، دارنندگان اين قرارداد با مشكل نقد شوندگى مواجه مى‌شوند و نسبت به تغييرات قيمت نمى‌توانند واكنش نشان دهند. به این منظور قراداد سلف موازی طراحی شده است.

قرارداد سلف موازى درواقع همان قرارداد سلف است كه تنها تفاوت آن اين است كه در اين قرارداد دارنده و يا خريدار آن مى‌تواند قبل از سررسيد درج شده و پيش از دريافت مورد ذكر شده در قرارداد، معادل دارايى پايه خريدارى شده را به شخص ديگرى بفروشد.