صنعت رو به رشد ساختمان‌سازی پیشرفت چشمگیری در جهان کرده است. همه به دنبال ساخت سازه‌هایی مستحکم هستند که بازدهی بالا و عمر طولانی داشته باشند و ایمنی کافی را برای ساکنین به ارمغان بیاورند. ازاینرو استفاده از مقاطع فولادی در ساختمان‌سازی رونق فراوانی گرفت به شکلی که الان در بیشتر سازه‌ها شاهد استفاده از تیرآهن و میلگرد هستیم. تیرآهن و میلگرد هرکدام ویژگی‌های خاص به خود را دارند و برای کاربرد خاصی در ساختمان بکار گرفته می‌شوند. به‌دلیل کاربرد وسیع این مقاطع فولادی لازم است که به‌طور جداگانه کاربردهای آنها بررسی شود. در ادامه بعد از معرفی تفاوت تیرآهن از میلگرد به بررسی کاربردهای هرکدام از آنها پرداخته خواهد شد.
تیرآهن و میلگرد دو مقطع فولادی بسیار مهم در ساختمان‌سازی هستند که برای اجرای اسکلت و فونداسیون فلزی ساختمان بکار گرفته می‌شوند.
میلگرد یک پروفیل با مقطع فولادی دایره‌ای است که قطر آن از 6 تا 50 میلیمتر متغیر است. میلگرد در انواع و سایزهای مختلف تولید می‌شود و نوع آجدار آن از کاربرد بیشتری در ساختمان سازی برخوردار است. طول میلگرد تا 12 متر نیز می‌رسد و بسته‌بندی آن گاهی به‌صورت شاخه‌ای و گاهی به‌صورت کلاف مشاهده می‌شود. قیمت میلگرد امروز کاملا به نوع میلگرد و نوسانات بازار آهن وابسته است.
از طرف دیگر تیرآهن شکلی چهارگوش دارد و متشکل از جان و دو بال پایینی و بالایی است. سایز و اشکال تیرآهن نیز از تنوع بالایی برخوردار بوده که هرکدام کاربرد جداگانه‌ای در صنعت ساختمان‌سازی دارد. به‌طور کل وظیفه تیرآهن تحمل بارهای ناشی از لنگر خمشی و همچنین افزایش مقاومت کششی ساختمان است. تیرآهن‌ها طبق دو استانداردIPE و INP تولید می‌شوند و اگر به اشتباه به جای هم استفاده شوند خسارت زیادی به ساختمان وارد می‌کنند. تشخیص استاندارد تیرآهن غیرممکن است و باید در شناسنامه محصول ذکر شود و یا روی خود محصول حک شده باشد. نوع استاندارد ساخت بر قیمت تیرآهن موثر است و برآورد هزینه‌های اولیه باتوجه به تیرآهن مورد استفاده تخمین زده می‌شود.
کاربرد تیرآهن بسیار وسیع است و در پروژه‌های مختلفی بکار گرفته می‌شود، اما عمده کاربرد آن در ساختمان‌سازی است. از تیرآهن به عنوان تیرهای افقی سازه استفاده می‌شود و به تیرهای عمودی به اصطلاح ستون می‌گویند.
یکی از کاربردهای مهم تیرآهن در ساخت اسکلت فلزی ساختمان است که از آن به‌عنوان تیرهای افقی و ستون‌های عمودی استفاده می‌شود.
از کاربردهای دیگر تیرآهن می‌توان به ساخت خرپا اشاره کرد. خرپا یا به عبارت دیگر میلگرد زیگزاگ بخش مهمی از یک سازه را شکل می‌دهد و از ترکیب تیرآهن و میلگرد ساخته می‌شود.
یکی دیگر از کاربردهای تیرآهن استفاده در ساخت نعل درگاه است. برای ساخت پوشش سقف‌ها همچنین از تیرآهن استفاده می‌شود. برای این‌کار تیرآهن‌ها را به شکل‌های مختلف کنار هم می‌چینند تا همه بار سقف را تحمل کنند.
یکی دیگر از کاربردهای تیرآهن برای ساخت پل‌های لانه زنبوری است. تیرآهن‌ها به شکل لانه زنبور کنار هم قرار می‌گیرند و به این روش پل مورد نظر دارای استحکام چندین برابری می‌شود.
تیرآهن برای ساخت صفحات کفی ستونی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این صفحات فولادی به‌واسطه دریل سوراخ کاری می‌شوند تا پیچ‌ها به هنگام تنظیم ستون‌ها روی کفی درون آنها جا بگیرند.
میلگرد نیز مانند تیرآهن کاربردهای متعددی دارد و عمده کاربرد آن در صنعت ساختمان‌سازی مشاهده می‌شود. میلگرد در دو نوع ساده و آجدار تولید می‌گردد ولی میلگرد آجدار از کاربرد بیشتری در ساختمان‌سازی برخوردار است.
از مهمترین کاربردهای میلگرد برای افزایش استحکام بتن است. بتن به تنهایی استحکام چندانی ندارد و به‌راحتی می‌شکند اما با کمک میلگرد آن هم از نوع آجدار ترکیبی فوق‌العاده به‌وجود می‌آید که حتی از فولاد هم محکم‌تر باشد. برای این‌کار ابتدا میلگردهای آجدار را به شکل‌های مختلف به‌همدیگر متصل می‌کنند که به این‌کار اصطلاحا آرماتوربندی گفته می‌شود. سپس طی فرایندی بتن را روی آرماتور می‌ریزند و اجازه می‌دهند تا بتن عمل‌آوری شود. بعد از عمل‌آوری، بتن مسلح که به لطف میلگرد اینگونه نامگذاری شده است آماده بهره‌برداری می‌شود.
از دیگر کاربردهای میلگرد استفاده در اسکلت فلزی و زیرسازی ساختمان است که به روش‌های مختلفی نظیر خرپا و غیره ساخته می‌شود. از آنجایی که میلگرد در ظاهر ساختمان دیده نمی‌شود، بنابراین برخی افراد سودجو از میلگرد بی‌کیفیت، سبک که به سرعت تحت تاثیر رطوبت، هوا و کلر فرسوده می‌شود در زیرسازی ساختمان استفاده می‌کنند. با توجه به قیمت میلگرد امروز این‌کار تاثیر زیادی روی کم کردن هزینه‌های ساخت‌وساز می‌گذارد ولی در طولانی مدت عواقب خیلی بدی به‌دنبال دارد.
نمای ساختمان یکی دیگر از بخش‌های مهم ساختمان است که به کمک میلگرد زیرسازی آن انجام می‌پذیرد. زیرسازی نمای ساختمان اگر به درستی انجام نشود خطرات جبران‌ناپذیری به همراه دارد زیرا امکان ریزش نما بر سر عابرین پیاده وجود دارد. از اینرو به‌واسطه میلگرد نمای ساختمان به خوبی زیرسازی می‌شود و ازاین طریق امکان طراحی نماهای سه بعدی برای مهندسین طراح به‌وجود می‌آید.
میلگردهای صاف نیز مثل آجدار کاربردهای خود را دارند که از مهمترین آنها استفاده در آرماتوربندی اسکلت ساختمان است. از میلگردهای صاف برای متصل کردن و گره زدن میلگردهای آجدار استفاده می‌شود و به آنها در زبان ساختمان‌سازی خاموت می‌گویند.
تیرآهن و میلگرد دو جزو جدانشدنی ساختمان هستند و بررسی قیمت آنها قبل از انجام امور ساخت‌وساز بسیار حائز اهمیت است. قیمت تیرآهن به فاکتورهای بی‌شماری وابسته است که از میان آنها می‌توان به نوع استاندارد ساخت، وزن و اندازه تیرآهن اشاره کرد. از طرفی نوسانات قیمت آهن بر قیمت میلگرد امروز نیز تاثیر می‌گذارد. این امر به دلایلی همچون شکل، نوع، وزن و سایز میلگرد نیز وابسته است. بنابراین برای رسیدن به یک قیمت قطعی می‌بایست همه جوانب خرید که به آنها اشاره شد با دقت توسط افراد متخصص بررسی شود.
کلام آخر
کیفیت به هنگام خرید مقاطع فولادی حرف اول را می‌زند، زیرا دلیل استفاده از این مقاطع افزایش طول عمر سازه و ایمنی آن است. بنابراین استفاده از مقاطع بی‌کیفیت نه تنها عمر مفید سازه را کاهش می‌دهد بلکه خسارت‌های ایجاد شده در طولانی مدت هزینه‌های ساخت‌وساز و ترمیم را چندین برابر می‌کند.
