تهدید مسدود شدن مسیرهای حمل نفت برای بازار نفت جدید نیست اما تاکنون این تهدید از سوی یکی از مصرف کنندگان بزرگ جهان یعنی هند برای بستن مسیر واردات چین که یک مصرف کننده بزرگ دیگر است، صورت نگرفته بود.
به گزارش ایسنا، واردات نفت چین یکی از عواملی است که در شرایط رکود فعلی از بهبود قیمتها در بازار نفت حمایت کرده است.
خصومت اخیر میان هند و چین که دو واردکننده بزرگ نفت در جهان و دو خریدار بزرگ آسیایی هستند، ممکن است تهدیدهای امنیتی در تنگه مالاکا که دومین گلوگاه نفتی مهم جهان است را افزایش دهد.
تنگه مالاکا اقیانوس هند را به اقیانوس آرام وصل می کند و کوتاه ترین مسیر حمل نفت از سوی صادرکنندگان خاورمیانه به بازارهای آسیایی مانند چین، ژاپن و کره جنوبی است. طبق اطلاعات اداره اطلاعات انرژی آمریکا، این آبراه گلوگاه نفتی مهمی در آسیا است و در سالهای اخیر بین ۸۵ تا ۹۰ درصد بیش از ۱۶ میلیون بشکه در روز تجارت سالانه نفت از طریق آن انجام شده است.
روابط میان هند و چین همواره پرتنش بوده اما شعله ور شدن اخیر تنشها در مرزهای میان دو کشور، خشونت بارترین تنش میان دهلی نو و پکن پس از گذشت ۵۰ سال از زمانی بوده که بر سر مشخص شدن مرزهای دو کشور میان آنها جنگ درگرفت. هر دو کشور قدرتهای هسته ای هستند که باعث نگرانی سازمان ملل متحد شده و از آنها خواسته است تا حد امکان خویشتن داری کنند.
طی چند روز اخیر دو کشور تلاش کرده اند به کاهش تنشها بپردازند اما تنشها همچنان به قوت خود باقی است.
آیا هند می تواند جلوی واردات نفت چین از طریق تنگه مالاکا را بگیرد؟
یک کارشناس نیروی دریایی در مقاله ای در فوربس نوشت: موقعیت هند در اقیانوس آرام و تحکیم مواضع نیروی دریایی این کشور در جزایر آندامان و نیکوبار که بسیار نزدیک به تنگه مالاکا هستند، از نظر تئوری به هند اجازه می دهد این تنگه را که بین اندونزی و مالزی قرار دارد مسدود کند. مسدود شدن احتمالی تنگه مالاکا در صورت بروز تنش، بحران یا جنگ، می تواند به هند اجازه دهد مسیر حمل نفت به چین را که بزرگترین واردکننده نفت جهان است و نفت زیادی از خاورمیانه وارد می کند، مسدود کند.
بن بست اخیر میان هند و چین در سایر بخشهای تجارت منعکس شده و طبق اعلام سازمانهای تجاری، واردات چین در بنادر هند بدون هشدار برای بررسی متوقف مانده است.
اما مسدود شدن تنگه مالاکا فعلا احتمال بعیدی محسوب می شود. اگر قرار باشد هند این مسیر را مسدود کند، جریان نفت به قدرتهای شمال آسیا مانند کره جنوبی که مورد حمایت آمریکا قرار دارند هم قطع خواهد شد و تجارت کل منطقه آسیا از جمله خود هند در شرایطی که ویروس کرونا در سراسر جهان همه گیر شده است، آسیب می بیند.
برنامه های چین برای دور زدن تنگه مالاکا
چین دو پروژه برای کاهش وابستگی به تنگه مالاما در تجارت از جمله تجارت نفت دارد. یکی از آنها، بندر گوادار پاکستان تحت پروژه "کمربند و جاده" و طرح انتقال نفت از این بندر به داخل سرزمین چین و طرح دیگر "مسیر دریای شمالی" در قطب است. طبق برنامه سیاست قطب شمال چین که در سال ۲۰۱۸ رونمایی شد، چین قصد دارد یک "جاده ابریشم قطبی" بسازد و اتصال پذیری و توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار قطب شمال را تسهیل کند.
اما تکمیل این برنامه ها چند سال طول خواهد کشید و حتی زمانی که تکمیل شوند، وابستگی چین به تنگه مالاکا برای تجارت نفت را به طور کامل برطرف نخواهند کرد.
ادامه رشد واردات نفت چین
واردات نفت چین یک عامل کلیدی در حمایت از قیمت نفت در بحبوحه شیوع پاندمی ویروس کرونا بوده است. واردات نفت چین در مارس و آوریل تقریبا ثابت ماند و از تقاضای جهانی برای نفت در شرایطی که کشورها دیگر در قرنطینه بسر می بردند، حمایت کرد. سپس چین در ماه مه رکورد ۱۱.۳۴ میلیون بشکه در روز واردات نفت خام داشت. بخشی از این واردات بالا به دلیل سرعت گرفتن فعالیت اقتصادی و بخش دیگر ناشی از قیمتهای فوق العاده پایین در آوریل بود که چین را به ذخیره سازی نفت تشویق کرد.
مختل شدن واردات نفت چین به معنای مختل شدن احیای قیمت نفت خواهد بود. تحلیلگر شرکت اویل ایکس ریسرچ نشان می دهد که واردات نفت چین در ژوئن به رکورد ۱۱.۹۳ میلیون بشکه در روز صعود کرد که ۸۲۰ هزار بشکه در روز نسبت به سطح مه افزایش داده است. این افزایش واردات به ازسرگیری فعالیت اقتصادی در چین و قیمت مناسب نفت نسبت داده شده است.
بر اساس گزارش اویل پرایس، در شرایطی که گفته می شود مخازن نفت چین به ظرفیت کامل رسیده اند و گنجایش بیشتری ندارند، معلوم نیست بزرگترین واردکننده نفت جهان در ماههای آینده چه میزان نفت خریداری خواهد کرد به خصوص که اکنون قیمتها نسبت به آوریل دو برابر شده اند.
اگر تنگه مالاکا مسدود شود، ممکن است قیمت نفت صعود کند و یک بار دیگر عوامل بنیادین تاثیرگذار در قیمتها تغییر کند و روند احیای تقاضای جهانی برای نفت پس از بحران کووید ۱۹ تاخیر بیشتری پیدا کند.
