در هفته گذشته رویدادها و اظهار نظرهای مهمی پیرامون بورس کالای ایران صورت گرفت که «ابزارهای مالی، مقصد تقاضای دلالی»، « انتشار اوراق سلف موازی، میانبر تامین مالی شرکت ها»، « قرارداد کشف پریمیوم، ابزاری راهگشا برای بازار PVC»، «جای خالی بازار آتی سکه برای جذب نقدینگی سرگردان»، « جاده مخصوصی ها راهی بندر انزلی می شوند؟ »، « مسیر هموار بورس کالا برای تامین سرمایه در گردش بنگاه ها»، « فرآیند تحویل قراردادهای آتی زعفران نگین و پوشال معمولی سررسید تیر۹۹» از مهم ترین آنها بود.
به گزارش نبض بورس به نقل از بورس کالا، در هفته ای که گذشت، حامد سلطانی نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران در نشست بررسی چالش های بازارهای کالایی به ویژه در حوزه بازار پلیمر که در محل اتاق بازرگانی ایران برگزار شد، به رشد حجم نقدینگی در کشور و ایجاد تقاضای دلالی در بازارها اشاره کرد و گفت: تقاضای دلالی در اقتصاد، همواره وجود دارد و از صحنه بازارها حذف نمی شود؛ بلکه این تقاضا همانند انرژی از حالتی به حالت دیگر تبدیل می شود و برای همین است که روزی سر از بازار پی وی سی در می آورد و روز دیگر به بازار فلزات و فولاد منتقل می شود.
سلطانی نژاد با بیان اینکه شاهد اثر رشد نقدینگی در بازارها هستیم، گفت: در زمان التهاب، نقدینگی هوشمند وارد بازار کامودیتی ها می شود و در این بین هرچه سعی بر جلوگیری از فعالیت دلالان شود اما ناگزیر شاهد ردپای تولیدکننده نماها در فرآیند دلالی هستیم که تنها چاره کار در این زمان که فرمولی جهانی و اثبات شده است، بکارگیری ابزارهای مالی برای مدیریت تقاضای دلالی است.
مدیرعامل بورس کالای ایران ادامه داد: به عبارت بهتر، نسخه درمان التهاب بازارهای کالایی، همان بخشی از بورس کالاست که افرادی با آن مخالف هستند و حتی باعث توقف معاملات آن می شوند؛ ابزارهای مالی از جمله گواهی سپرده کالایی و قراردادهای آتی در بورس کالا آماده پیاده سازی روی دارایی های مختلف از جمله محصول پی وی سی است تا یک کانال شفاف و قانونمند برای هدایت نقدینگی و جلوگیری از ورود آن به سوداگری بازار واقعی کالا ایجاد شود. اگر بستری بر پایه ابزارهای مالی برای ورود دلالان به قراردادهای مالی وجود نداشته باشد، نقدینگی در دست دلالان به شدت بازار نقد و فیزیکی کالاها را تخریب می کند و شاهد التهاب بازار و ضربه به تولید کشور خواهیم بود.
انتشار اوراق سلف موازی، میانبر تامین مالی شرکت ها
کارشناس ارشد بازار سرمایه با بیان اینکه تامین مالی شرکت ها با انتشار اوراق سلف موازی استاندارد در بورس کالا، روشی کم هزینه تر و آسان تر به نسبت تامین مالی از شبکه بانکی است، گفت: در شبکه بانکی تولیدکننده مجبور است به صورت ماهانه و کوتاه مدت بهره تسهیلات دریافتی را پرداخت کند. در شرایطی که در انتشار اوراق سلف موازی استاندارد، شرکت در پایان سال و پس از فروش محصول تولیدی خود باید با خریداران اوراق تسویه کند.
همایون دارابی در خصوص مزایای استفاده از انتشار سلف موازی استاندارد به منظور تامین سرمایه در گردش شرکت ها گفت: این ابزار مالی به تولیدکننده اجازه می دهد که سرمایه در گردش موردنیاز برای تولید آتی خود را از بستر بورس کالا تامین کند و در طرف مقابل این اجازه به خریدار اوراق داده می شود که در زمان مشخص بتواند کالای خریداری شده را براساس مشخصات اعلامی دریافت کرده و یا براساس نرخ سود اوراق اختیار فروش تبعی آن، تسویه نقدی کند.
دارابی افزود: به کمک این ابزار، تولیدکننده می تواند امروز به پشتوانه تولید ماه های آینده خود اقدام به تامین مالی کرده و به خریداران برای تحویل گرفتن محصول موردنظر در آینده اختیار و اولویت دهد. به این ترتیب، تولیدکننده می تواند از فروش تولیدات آتی خود اطمینان داشته و نگرانی مصرف کننده آن کالا برای تامین به موقع مواد اولیه موردنیاز فعالیت های تولیدی در آینده، کاهش پیدا می کند.
قرارداد کشف پریمیوم، ابزاری راهگشا برای بازار PVC
قائم مقام انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی معتقد است که برای جلوگیری از بسیاری از التهاباتی که در سال‌های اخیر در بازار پی وی سی شاهد آن بودیم، ساز و کارهایی را فعال کنیم تا فاصله تولیدکننده مواد اولیه و مصرف‌کنندگان واقعی آن را کاهش دهیم و آن استفاده از ظرفیت انعقاد قراردادهای بلندمدت (کشف پریمیوم) در بورس کالا است. استفاده از چنین ظرفیتی که در دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی نیز پیش‌بینی شده است، علاوه بر پالایش بیشتر طرف تقاضا، می‌تواند مشکل کمبود نقدینگی بسیاری از صنایع تکمیلی را در تعاملات فی مابین مرتفع کند.
وی در خصوص نقش تولیدکنندگان در مسیر توزیع محصولات پتروشیمی گفت: در زمینه توزیع محصولات پتروشیمی فروخته‌شده در بورس کالا، شرکت‌های پتروشیمی تقریبا هیچ نقشی ندارند و خریداران و به‌عبارت دیگر طرف تقاضا توسط وزارت صمت و سازوکارهای تعیین شده در سایت بهین‌یاب پالایش می‌شوند. اما شاید نیاز باشد برای جلوگیری از بسیاری از التهاباتی که در سال‌های اخیر در این بازار شاهد آن بودیم، ساز و کارهایی را فعال کنیم تا فاصله تولیدکننده مواد اولیه و مصرف‌کنندگان واقعی آن را کاهش دهیم و آن استفاده از ظرفیت انعقاد قراردادهای بلندمدت (کشف پریمیوم) تحت نظارت وزارت صمت و بورس کالا است.
جای خالی بازار آتی سکه برای جذب نقدینگی سرگردان
کامران ندری اقتصاددان و عضو هیأت علمی پژوهشکده پولی و بانکی در واکنش به ورود نقدینگی به بازارهای ارز و سکه می گوید: سال هاست در دنیا از ابزارهای نوین مالی به منظور ورود نکردن سفته بازان به بازارهای واقعی کالایی استفاده می‌شود، اما در کشور ما وقتی بورس کالا شرایط هدایت نقدینگی به بازار مالی طلا را فراهم می کند، عده ای با آن مخالفت می کنند که جای تعجب دارد؛ به اعتقاد بنده، توسعه معاملات گواهی سپرده سکه و راه اندازی مجدد قرارداد آتی سکه در دستور کار قرار گیرد.
ندری رئیس پیشین پژوهشکده پولی و بانکی عنوان کرد: سال هاست در دنیا از ابزارهای نوین مالی به منظور ورود نکردن سفته بازان به بازارهای واقعی کالایی استفاده می‌شود، در این راستا باید استفاده از ابزارهای مشتقه همچون قراردادهای آتی و آپشن و گواهی‌های سپرده کالایی در دستور کار قرار بگیرد، زیرا که امروز شفافیت حلقه گمشده بسیاری از بازارهای کشور محسوب می‌شود و در این راستا بورس کالا می‌تواند نقش بسزایی را ایفا کند.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه کالایی همگن مانند سکه باید در بازارهای مالی بورس کالا معامله شود، گفت: متاسفانه شاهد بودیم که معاملات آتی سکه دو سال پیش متوقف شد و معاملات گواهی سپرده سکه نیز به بهانه گران شدن سکه در بورس کالا چند روزی متوقف شد؛ اما کمی بعد مشخص شد که بورس کالا و بانک ها تنها بستر معاملات و خزانه نگهداری سکه را فراهم کردند و دلیل ادعای بی تاثیری بازار مالی طلا بر قیمت ها نیز همین سکه ۱۰ میلیون تومانی بازار است. بنده اعتقاد دارم شاید اگر معاملات آتی سکه در بورس کالا ادامه پیدا می‌کرد و بخشی از نقدینگی موجود وارد این بازار مالی می شد، تا این حد شاهد این وضعیت بلبشو و آشفته در بازار سکه و طلا نبودیم.
جاده مخصوصی ها راهی بندر انزلی می شوند؟
محمد فرح‌آبادی کارشناس اقتصادی و امیرحسن کاکایی فعال و کارشناس صنعت خودرو معتقدند که امروز زمان مناسبی برای ورود محصولات خودروسازان بر تابلوی بورس کالاست تا یک بار برای همیشه شاهد واقعی سازی قیمت خودرو باشیم. به گفته این کارشناسان عرضه خودرو در بورس کالا، باعث شفاف سازی و امکان نظارت مناسب بر بازار می شود اما موضوع مهم آن است وقتی ورود محصولات خودروسازان به بورس کالا از جاده مخصوص به نبش بندرانزلی نهایی شد، دو نکته اساسی رعایت شود، نخست عرضه های مستمر و دوم دخالت نکردن بر روند قیمت هاست که در صورت رعایت این دو نکته، عرضه خودرو در بورس کالا موفق خواهد بود.
امیرحسین کاکایی، کارشناس صنعت خودرو درخصوص امکان فروش محصولات خودروسازان در بورس کالا گفت: «مواد اولیه خودرو ازجمله آلومینیوم، فولاد، مس و مواد پلیمری توسط خودروسازان خریداری می‌شود و هم‌اکنون خودروسازان از آمادگی کامل برای عرضه محصولات خود در بورس کالا برخوردارند و از این نظر نباید مشکلی وجود داشته باشد. »
همچنین محمد فرح آبادی، کارشناس اقتصادی در این خصوص معتقد است: «عرضه خودرو در بورس کالا رانت دو نرخی بودن قیمت خودرو را از بین می‌برد و باعث ایجاد شفافیت در بازار خودرو خواهد شد. » بسیاری از صنایع توانسته‌اند از ظرفیت بورس کالا برای ایجاد ثبات در بازارهای مصرف بهره‌مند شوند، حال به نظر می‌رسد این تغییر باید در صنعت خودرو اتفاق بیفتد تا جلو بسیاری شبهه‌ها گرفته شود. »
مسیر هموار بورس کالا برای تامین سرمایه در گردش بنگاه ها
یک کارگزار کالایی در خصوص مزایای اوراق سلف موازی استاندارد بورس کالا تاکید کرد: مزیت مهم این اوراق این است که شرکت ها با پتانسیل تولیدی خود می توانند به کمک اوراق سلف موازی استاندارد محصول خود را پیش فروش کرده و ضمن اطمینان از فروش محصول تولیدی آتی خود به تامین مالی نیز اقدام کنند. به طوری که واحد تولیدی پیش از تولید محصول پول خود را دریافت کرده و در آینده محصول را تولید و به فروش می رساند.
محمد صالحی با اشاره به تاکید مسوولان و دولتمردان بر استفاده از ظرفیت های بازار سرمایه و ابزارهای مالی در تامین مالی صنایع گفت: اگر شرایط و قوانین و مقررات انتشار اوراق سلف موازی استاندارد تسهیل تر شود، این ابزار مالی می تواند به عنوان یکی از ابزارهای اصلی و اولویت اول در تامین مالی صنایع مطرح شود. چرا که هم شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس و هم شرکت های خارج از بورس می توانند به پشتوانه دارایی ها و محصولات خود از سرمایه های جذب شده به بازار سرمایه برای تامین سرمایه در گردش خود بهره مند شوند. اما تحقق این امر نیازمند کوتاه شدن فرآیندها، کاهش هزینه ها و تسهیل در قوانین و مقررات فعلی است.
فرآیند تحویل قراردادهای آتی زعفران نگین و پوشال معمولی سررسید تیر۹۹
در پایان این گزارش می افزاید، مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران با صدور اطلاعیه ای فرآیند تحویل قراردادهای آتی زعفران نگین و رشته ای درجه یک(پوشال معمولی) سررسید تیر۹۹ را اعلام کرد. براساس این اطلاعیه فرآیند تحویل در قرارداد آتی زعفران نگین تحویل تیر ۹۹ در روز یکشنبه ۲۲ تیر ماه و فرآیند تحویل در قرارداد آتی زعفران پوشال معمولی تحویل تیر ۹۹ در روز سه شنبه ۲۴ تیر ماه و از طریق گواهی سپرده زعفران مطابق ضوابط انجام خواهد شد.
