نگرانی‌ها و هشدارهای کارشناسان از واگذاری‌های بزرگ

به گزارش نبض بورس؛ پذیره‌نویسی نخستین صندوق قابل معامله در بورس (ETF) مرتبط با سهام بانک و بیمه چند روزی است که آغازشده که به دلیل تخفیف ۲۰ درصدی دولت و شرایط بازار سرمایه با استقبال مواجه شده است اما دراین‌بین کارشناسان و فعالان بخش خصوصی نگرانی‌های جدی پشت این مدل از اجرا می‌بینند و هشدارهای جدی مطرح می‌کنند. در جلسه امروز هیئت نمایندگان اتاق تهران مسعود خوانساری رئیس اتاق تهران گفت:« دولت در عرضه‌های خود، بیشتر سهام مالکیتی عرضه کرده و کمتر سهام مدیریتی عرضه ‌می‌کند. در حالی که این بر خلاف اصل 44 قانون اساسی است؛ در این قانون تاکید شده که دولت علاوه بر مالکیت، مدیریت را نیز واگذار کند. این مساله در درازمدت، مشکلاتی را پدید خواهد آورد؛ چرا که اگر مدیریت همچنان دولتی باشد، این واگذاری‌ها منجر به ارتقا بهره‌وری و سودآوری نخواهد شد.»

درروش واگذاری (ETF) دولت همچنان انتخاب اعضای هیئت‌مدیره در شرکت‌های سرمایه‌ پذیر را در اختیار دارد و این به معنی آن است که دولت به دلیل قدرت و جایگاه قانونی در هیئت‌مدیره شرکت‌ها عملاً کنترل اصلی را دست دارد. درواقع دولت علاوه بر عرضه سهام و جمع‌آوری منابع ولی کنترل خود بر شرکت‌ها را در سطوح مدیریتی حفظ می‌کند. دراین‌بین البته برخی از کارشناسان بازار سرمایه می‌گویند ساختاری که دولت نام آن را صندوق قابل معامله در بورس (ETF) اعلام می‌کند با مفهوم اصلی آن تفاوت‌های بسیاری دارد زیرا ساختار ETF بر مبنای سرمایه‌گذاری طراحی‌شده و نه بنگاه‌داری. در قالب ETF‌های رایج که در بسیاری از کشورها اجرایی شده درصد سهامی که از یک شرکت در سبد ETF وجود دارد بسیار ناچیز است و بنابراین، موضوع مداخله در مدیریت آن شرکت و سازوکارهای حکمرانی اصلاً مطرح نمی‌شود.

به اعتقاد کارشناسان نحوه واگذاری سهام شرکت‌های دولتی در قالب صندوق قابل معامله در بورس (ETF) چالش‌های جدی در حکمرانی شرکت‌های به‌اصطلاح خصوصی شده ایجاد خواهد کرد و این موضوع در شرایطی اتفاق می‌افتد که در سال‌های گذشته هم واگذاری شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی و شبه‌دولتی با مشکلات متعددی روبه‌رو شد و تعدادی از شرکت‌های واگذارشده همچون نیشکر هفت‌تپه، هپکو و... در آستانه ورشکستگی قرارگرفته و اعلام می‌کنند که توان پرداخت حقوق کارگران خود را ندارند. کارشناسان اقتصادی می‌گویند واگذاری درروش (ETF) زمینه‌ساز مشکلات بسیاری در آینده برای دولت، شرکت‌های واگذارشده و مهم‌تر از همه میلیون‌ها سرمایه‌گذاری است که این روزها با هجوم به بازار سرمایه به دنبال کسب درآمد و حفظ ارزش سرمایه خود هستند. همچنین کارشناسان می‌گویند حجم عظیم واگذاری‌های سهام دولتی ( در این مرحله حدود 16 هزار میلیارد تومان) در قالب صندوق قابل معامله در بهابازار ETF تجربه‌ای کاملاً بوده که بهتر است بررسی‌های دقیق‌تری دولت روی اثرات احتمالی مثبت و منفی آن انجام می‌داد و آن را به کارشناسی دقیق می‌گذاشت تا چالش‌های آن پیش از اجرایی شدن برطرف شود.