از عربستان تا چین؛ قویترین بازیگران صنعت آبشیرینسازی چه کشورهاییاند؟
به گزارش نبض بورس از پایگاه جمعیت جهان، موج جدیدی از پروژههای آبشیرینسازی در نقاط مختلف جهان آغاز شده و کشورها با سرعتی بیسابقه به سمت استفاده از اقیانوسها برای تأمین آب شرب حرکت میکنند. در حالی که جهان با تنش آبی فزاینده روبهرو است، رقابتی بیسابقه شکل گرفته است: تبدیل آب شور اقیانوسها به منبع قابل اتکا و پایدار آب آشامیدنی. روندی که میتواند نقشه امنیت آبی و حتی روابط ژئوپلیتیک جهان را بازنویسی کند.
عربستان سعودی؛ قدرت بلامنازع آبشیرینسازی در دل صحرا
عربستان سعودی سالهاست که حفظ حیات در اقلیم خشک خود را بر پایه آبشیرینسازی بنا کرده است. این کشور با تولید روزانه چندین میلیون مترمکعب آب شیرین، بزرگترین بازیگر جهانی این صنعت محسوب میشود. شبکه وسیع تأسیسات ساحلی، سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر و طرح آیندهنگرانه نئوم، نشان میدهد که عربستان قصد دارد وابستگی مطلق خود به آبشیرینسازی را به یک مزیت استراتژیک تبدیل کند.
نکته مهم: بیش از نیمی از آب شرب مردم عربستان از دریا تأمین میشود.
سنگاپور؛ استقلال آبی با برنامهریزی بلندمدت
سنگاپور امنیت آبی را یک اولویت ملی تعریف کرده و با اجرای راهبرد «چهار منبع ملی» توانسته وابستگی خود به واردات آب را بهطور محسوسی کاهش دهد.
پنج کارخانه آبشیرینسازی در کنار فناوری NEWater —آب بازیافتی با خلوص بسیار بالا— نقش مهمی در هدف بزرگ این کشور دارند: خودکفایی کامل تا سال ۲۰۶۰.
ایالات متحده؛ ظرفیتهای بزرگ، چالشهای بزرگتر
ایالات متحده با وجود پیشرفتهای فناورانه و توان مالی، هنوز به اندازه نیاز خود از شیرینسازی آب استفاده نمیکند.
هزینههای بالا، نگرانیهای زیستمحیطی و مخالفتهای محلی باعث شده بسیاری از طرحهای بزرگ با تأخیر یا توقف روبهرو شوند.
با این حال، پیشبینیها نشان میدهد که تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۴ ایالت آمریکا وارد محدوده تنش آبی شدید خواهند شد؛ موضوعی که احتمالاً سیاستگذاریها را تغییر خواهد داد.
استرالیا؛ بیمه اقلیمی در برابر خشکسالی
خشکسالی تاریخی «هزاره» مسیر استرالیا را تغییر داد و این کشور را به سمت ساخت مجموعهای از تأسیسات بزرگ آبشیرینسازی سوق داد.
شهرهایی مانند سیدنی، ملبورن و پرت امروز به زیرساختهایی مجهز هستند که در سالهای کمبارش فعال و در دورههای پُربارش خاموش میشوند.
اتکا به انرژیهای تجدیدپذیر نیز یکی از نقاط قوت راهبرد آبی استرالیاست.
چین؛ توسعه سریع برای تأمین نیاز جمعیت عظیم
چین با وجود جمعیت بسیار زیاد و منابع محدود آب شیرین، بهسرعت در حال افزایش ظرفیت آبشیرینسازی است.
بخش عمده آب تولیدی برای مصارف صنعتی بهکار میرود—از نیروگاهها تا صنایع تولیدی.
چالشهایی مانند دفع شورابه و مصرف بالای انرژی همچنان دغدغههای جدی این کشورند، اما سیاستگذاری صریح دولت روند توسعه را پرشتاب نگه داشته است.
آینده آبشیرینسازی؛ فناوریهایی که میتوانند سرنوشت آب جهان را عوض کنند
صنعت آبشیرینسازی در آستانه دگرگونی بزرگی قرار دارد؛ دگرگونیای که نه فقط در آزمایشگاهها، بلکه در زندگی روزمره مردم تأثیر میگذارد. مهمترین روندهای ملموس عبارتاند از:
غشاهای فوقسبک جدید؛ تولید آب بیشتر با انرژی کمتر
نسل آینده غشاها—از جمله مدلهای گرافنی—آنقدر نازک و کارآمدند که میتوانند مصرف انرژی آبشیرینسازی را تا نصف کاهش دهند.
این یعنی:
-
آب ارزانتر برای خانوارها،
-
امکان ساخت تأسیسات کوچکتر،
-
و در دسترس قرار گرفتن فناوری برای کشورهای کمدرآمد.
تبخیر خورشیدی پیشرفته؛ استفاده مستقیم از انرژی خورشید
تحقیقات نشان میدهد سیستمهای تبخیر خورشیدی چندلایه میتوانند بدون نیاز به برق، حجم قابلتوجهی آب شیرین تولید کنند.
این فناوری میتواند در جزایر کوچک، روستاهای دورافتاده و مناطقی که زیرساخت ندارند، زندگی را متحول کند.
تأسیسات شناور و ماژولار؛ کارخانههایی که روی دریا حرکت میکنند
کشورهایی مانند ژاپن و امارات در حال توسعه واحدهای شناور آبشیرینسازیاند؛
سیستمهایی که:
-
روی آب نصب میشوند،
-
جابهجاییپذیرند،
-
و میتوانند در بحرانها (مثل خشکسالی یا زلزله) سریع به مناطق آسیبدیده اعزام شوند.
دستگاههای قابلحمل؛ آب آشامیدنی در کولهپشتی
محققان اکنون نمونههایی از دستگاههای جمعوجور تولید کردهاند که با برق خورشیدی دستکم ۱۰ لیتر آب در روز تولید میکنند.
کاربردها:
-
امدادرسانی در بحرانها،
-
پشتیبانی از سربازان و تیمهای عملیاتی،
-
کمک به روستاهایی که به شبکه لولهکشی دسترسی ندارند.
چالش بزرگ؛ شکاف فناوری میان کشورها
با وجود این پیشرفتها، یک خطر جدی باقی است:
کشورهای ثروتمند بهسرعت به سوی فناوریهای نو حرکت میکنند، اما بسیاری از کشورهای فقیر حتی به تجهیزات نسل قدیم هم دسترسی ندارند.
در صورتی که این شکاف پر نشود، نابرابری آبی میتواند به تنشهای منطقهای و بحرانهای انسانی منجر شود.
جمعبندی
در قرنی که تغییرات اقلیمی سرعت گرفته و منابع آب شیرین تحت فشار قرار دارند، آب به منبعی راهبردیتر از هر زمان دیگر تبدیل شده است. منبعی که آینده اقتصادی، زیستمحیطی و حتی سیاسی کشورها را شکل میدهد. مسابقه جهانی برای بهرهبرداری از آب اقیانوسها آغاز شده و پیروز این میدان، نهتنها بحران آب را پشت سر خواهد گذاشت، بلکه مزیت ژئوپلیتیکی مهمی نیز بهدست میآورد.
در چنین شرایطی، هیچ جرعهای از آب، بدیهی نیست.



