گسترش ویروس کرونا در بیش از ۳۰ کشور باعث شد تا پس از سقوط قابل توجه ارزش بازارهای سهام در اروپا و آمریکا شاخص سهام آسیا و اقیانوسیه نیز در روز سه‌شنبه با کاهش شدید مواجه شود و اقتصاددانان خبر از احتمال ورود اقتصاد دنیا به دوره پرالتهابی بدهند.
مدیران سازمان جهانی بهداشت هشدار داده‌اند «احتمال همه‌گیری جهانی» کروناست و باید برای آن آماده بود، با این حال در شرایط کنونی نمی‌توان از برچسب «همه‌گیری جهانی» برای کرونا استفاده کرد، اما خسارت‌هایی که این ویروس قبل از گسترش جهانی‌اش وارد کرده ابعاد بین‌المللی یافته است.
اقتصاددانان بانک «جی پی مورگان» آمریکا پیش‌بینی کرده‌اند که تاثیر تب‌آلود کرونا موجب می‌شود که رشد اقتصاد جهانی در سه ماهه نخست ۲۰۲۰ به یک درصد کاهش پیدا کند. اولین نشانه‌های قابل استناد این پیش‌بینی روزهای دوشنبه و سه‌شنبه با کاهش شاخص بازارهای بورس در سراسر دنیا آشکارتر شد.
بازار سهام «نیکی» ژاپن روز سه‌شنبه با سقوط ۴ و نیم درصدی کارش را شروع کرد اما در ادامه بخشی از آن را جبران کرد و به منفی ۳.۱ درصد رسید. همچنین ارزش سهام در بازار ASX۲۰۰ استرالیا حدود ۲.۴ درصد کاهش یافت اما در ادامه روز ۸ دهم از این زیان را جبران کرد.
ارزش بازار سهام شانگهای چین هم ۱.۶۲ درصد کاهش داشت اما بازار KOSPI کره جنوبی که تبدیل به یکی از کانون‌های گسترش کرونا شده است، شاهد رشد بود. این بازار دوشنبه حدود ۳.۹ درصد سقوط کرده بود که بدترین روز بازار سهام این کشور از ماه اکتبر ۲۰۱۸ تاکنون به شمار می‌آید.
این بازار روز سه‌شنبه در آغاز روز سقوط ۳ دهم درصدی را تجربه کرد و در ادامه به رشد ۰.۹۱ درصدی رسید. این در حالی است که تعداد تلفات کرونا هم در کره جنوبی رشد داشته است. شمار مبتلایان در این کشور به ۸۹۳ و تعداد قربانیان به ۸ نفر رسیده است.
هراس در بازارهای آمریکا و اروپا روز دوشنبه با سقوطی که از اواسط ۲۰۱۶ تاکنون سابقه نداشته است، نمایان‌تر بود. «داو جونز» هنگام بازگشایی بازار با سقوط ۹۹۷ واحدی (معادل ۳.۴ درصد) مواجه شد. بازار S&P ۵۰۰ نیز ۳.۲ درصد و Nasdaq حدود ۴.۳ درصد سقوط کردند.
علاوه بر این، شاخص بازار سهام FTSE ۱۰۰ انگلیس ۳.۵ درصد، DAX آلمان ۴ درصد، CAC ۴۰ فرانسه ۴ درصد و HSI هنگ کنگ ۱.۸ درصد کاهش یافت.
ایتالیا نیز که با بیش از ۲۰۰ بیمار و ۷ قربانی بیشترین شمار تلفات کرونا در اروپا را داشته است، از سقوط ارزش سهام برکنار نماند. شاخص مهمترین بازار سهام این کشور بیش از ۵.۷ درصد کاهش یافت.
«جوزپه کونته» نخست وزیر ایتالیا هشدار داد: تاثیرات اقتصادی کرونا بسیار شدید خواهد بود. در حال حاضر، ما می‌توانیم تاثیرات منفی آن را ببینیم. البته در وضعیتی نیستیم که بتوانیم پیش‌بینی کنیم چه اتفاقی رخ خواهد داد.
بانک‌های بزرگ «سیتی گروپ» آمریکا، «کردیت سوئیس» و «نومورا» ژاپن برای در امان ماندن از خطرات انسانی کرونا اعزام نیرو به ایتالیا را محدود کرده‌اند. هنگ کنگ نیز که یک هاب اقتصادی مهم در جنوب شرق آسیاست، مرزهایش را به روی کره جنوبی بسته است.
همین احتیاط و دور شدن از کانون‌های کرونا در جنوب شرق آسیا و غرب اروپا به بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی زیان وارد کرده است. شرکت هواپیمایی «یونایتد ایرلاینز» امارات گفته که ارزیابی‌های خود از درآمدهایش در سال ۲۰۲۰ را کاهش می‌دهد. شرکت «مسترکارت» هم اعلام کرده که کاهش مسافرت‌ها و داد و ستدهای الکتریکی ۲ تا ۳ درصد از درآمدهایش را کاهش داده است.
در این میان شرکت‌هایی مانند «اپل» آمریکا تلاش می‌کنند تا با بازگشایی فروشگاه‌هایی که به دلیل هراس از کرونا تعطیل کرده بودند، زیان مالی خود را کاهش دهند. سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده که چین دوره اوج کرونا را پشت سر گذاشته است.
این خبر اپل را بر آن داشته است تا برای بازگشایی نیمی از فروشگاه‌های خود در چین که آنها تعطیل کرده بود، برنامه‌ریزی کند. حتی برخی بانک‌های مرکزی دنیا از جمله «فدرال رزرو» آمریکا قصد دارند تا با کاهش نرخ بهره و سوق دادن جریان پول به سمت مراکز سرمایه‌گذاری مانع از تشدید تاثیرات مخرب مالی کرونا شوند. اما آیا چنین راهکارهایی موثر خواهد بود؟
«رودریگو» کاتریل» از کارشناسان بانک مرکزی استرالیا به رویترز گفت: اقتصادهای دنیا به قدری در هم تنیده شده‌اند که سخت است بتوان گفت تاثیرات اقتصادی کرونا دقیقا چه خواهد بود.
او افزود: قطعا نمی‌تواند عامل مشخصی را یافت که مانع از افزایش خسارت‌ها در آینده نزدیک شود.
ارزش واحد پولی کشورهایی مانند سوئیس که میزبان بانک‌های زیادی هستند، در دوره گسترش کرونا بالا رفته است. اما به ندرت می‌توان واحد بین‌المللی دیگری را یافت که در چنین وضع نابسامانی امکان کسب سود داشته باشد.
کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند در صورتی که محدودیت سفر و اختلال در چرخه عرضه محصول و کالاها ادامه پیدا کند روند کاهش رشد اقتصاد جهانی سرعت خواهد گرفت و تاثیرات آن برای مدت طولانی‌تر ادامه خواهد یافت.
در چنین شرایط شاید کشف واکسن کرونا و مهار ویروس در چین، کره جنوبی، ایران و ایتالیا موجب ایجاد انگیزه دوباره در بازارها شود. بازارهای آسیایی روز سه‌شنبه پس از کاهش ارزش سهام تلاش کردند تا در ادامه روز مانع از سقوط آزاد سهام شوند و بخشی از زیان‌ها را جبران کنند. این نشانه خوبی است اما تحرک اصلی را باید در بازگشت نیروی کار و بخش‌های مختلف اقتصادی چین به فعالیت جستجو کرد.
نیمی از فعالیت‌های اقتصادی این کشور تعطیل یا مختل شده است و با توجه به سهمی بزرگی که این کشور در تولید ناخالص داخلی در دنیا دارد، سکون این موتور اقتصادی آسیایی مانع از بازگشت روزهای خوب به اقتصاد دنیا می‌شود.
