قوانین SEC در مورد فروش استقراضی از فعالیت سوداگرانی که از طریق فروش استقراضی سنگین در زمان کاهش قیمت سهام و سپس خرید مجدد آنها، به سودهای کلان دست می‌یابند و سبب به‌هم‌ریختگی نظم بازار می‌شوند، جلوگیری می کند.
به گزارش نبض بورس، هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار دستورالعمل فروش تعهدی اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس را اواخر مردادماه سال‌جاری ابلاغ کرد و زمزمه های مبنی بر آغاز عملیات فروش استقراضی در بازار سرمایه از اواخر بهمن ماه شنیده می شود و گفته می شود پس از صحبت های چند ساله در این خصوص و آماده شدن زیر ساخت های لازم توسط شرکت بورس اوراق بهادار تهران زیرساخت‌های شمارش معکوس برای آغاز این معاملات شروع شده است.
رئیس اداره عملیات بازار ابزارهای نوین بورس تهران تا یک‌ماه آینده و همزمان با ورود این ابزار جدید به بازار، تمامی زیرساخت‌ها تکمیل می‌شود. همچنین قرار است و تلاش شده در ابزار فروش تعهدی تنوع صنایع فعال در بازار سهام نیز لحاظ شود و طیف گسترده‌ای از سهام در این ابزار گنجانده شوند.
لیکن خبر آغاز فروش استقراضی واکنش های متفاوتی را در بین فعالان بازار برانگیخته است، در این خصوص موافقان این نوع معاملات معتقدند بازار دو طرفه مکانیزمی است که با استفاده از آن عرضه و تقاضای قیمتها متعادل می شود و همچون سابق برخی خصولتی ها و حقوقی ها با عرضه های سنگین و آبشاری نمی تونند قیمت ها را منفی کنند بلکه این بازار است که قیمت را متعادل می کند ، با راه اندازی این معاملات دیگر خبری از رشدهای چند صددرصدی برخی نمادها طی مدت کوتاهی نخواهد بود چون مکانیزم بازار این اجازه را نمی دهد و بازار از حالت رانت محوری و عدم شفافیت به تحلیل
محوی تغییر می یابد.
مخالفان چه می گویند؟
مخالفان این نوع معاملات با اشاره به تجربه ریزش 40 تا 60 درصدی قیمت نمادهای بازار پایه پس از اصلاح قوانین این بازار معتقد هستند که سازمان همچون تجربیات قبلی بدون مشاوره با اهالی بازار تصمیم به راه اندازی این معاملات گرفته که می تواند تجربه ریزش سنگین همچون آنچه در آن مقطع زمانی در بازار پایه شاهد آن بودیم را رقم بزند.
عمق نداشتن بازار در کنار ساختار شرکت ها و کم بودن درصد شناور برخی نمادها دلیل مخالفان این نوع معاملات در این مقطع زمانی عنوان شده و این عده می گویند شاید در ابتدا این قضیه و واکنش منفی بازار به آن با مکانیسم های کنترل شود لیکن پس از مدتی بازار با تبعات ناخوشایند فروش استقراضی به طور واضح مواجه خواهد شد و درنتیجه آن شاخص با اصلاح مواجه می شود.
این عده می گویند جریان نقدینگی که در بازار سرمایه پارک شده با راه اندازی فروش استقراضی می تواند شرایط نامطلوبی را در بازار رقم بزند.
مخالفان با اشاره به اخباری مبنی بر راه اندازی این نوع معاملات در نمادهای بزرگ و به اصطلاح شاخص ساز چنین استدلال می کنند که قرار گرفتن این نمادها ر موقعیت فروش قاعدتا شاخص را منفی خواهد کرد و کلیت بازار را به سمت اصلاح سنگین هدایت می کند.
مطابق با قوانین SEC (کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا) به مجوز استفاده سرمایه‌گذاران از فروش استقراضی فقط در مورد سهامی که قیمت آن یا به صورت صعودی در حال افزایش بوده یا تقریبا ثابت است و به‌صورت بسیار جزئی (به سمت بالا) تغییر می‌کند، داده می شود. به عبارت دیگر سهامداران نمی‌توانند سهامی را که در حال حاضر قیمت آن در حال کاهش است، به‌صورت استقراضی بفروشید. این قاعده برای ممانعت از کار سوداگرانی تدوین شده که از طریق فروش استقراضی سنگین در زمان کاهش قیمت سهام و سپس خرید مجدد آنها، به سودهای کلان دست می‌یابند و سبب به‌هم‌ریختگی نظم بازار می‌شوند.
جمع بندی آنکه سازمان بورس و اوراق بهادار اکنون که درصدد راه اندازی این معاملات است، باید با توجه به قوانین بین المللی زمینه های فعالیت سوداگرانه در این نوع معاملات را کاهش دهد چرا که در صورت عدم توجه به برخی مکانیسم های بین المللی در این خصوص احتمال اینکه این معاملات با منحرف شدن از کارکرد اصلی خود منجر به خروج نقدینگی از بازار سرمایه به طرف بازارهای غیر مولد شود، افزایش می یابد.
