چرا فقط طلای ۲۴ عیار و ۱۸ رایج هستند؟
به گزارش نبض بورس، وقتی صحبت از طلا می‌شود، اولین نکته‌ای که ذهن بسیاری از مردم را درگیر می‌کند، تفاوت عیارها است. عیار طلا نشان‌دهنده خلوص آن است و عددی است که بر اساس میزان طلای خالص موجود در آلیاژ تعیین می‌شود. به طور ساده، هرچه عیار بالاتر باشد، درصد طلای خالص در آن بیشتر است. اما در بازار ایران و بسیاری از کشور‌های دیگر، معمولاً تنها با دو نوع عیار ۲۴ و ۱۸ مواجه می‌شویم. این موضوع ریشه‌های تاریخی، اقتصادی و فنی دارد و دلیل آن تنها به یک عامل محدود نمی‌شود.
طلا با عیار ۲۴
طلای ۲۴ عیار خالص‌ترین شکل طلا است که تقریباً به طور کامل از عنصر طلا تشکیل شده و ناخالصی‌های آن به حداقل ممکن می‌رسد. در هر ۲۴ واحد، ۲۴ واحد آن طلا است، به همین دلیل به آن ۲۴ عیار می‌گویند. این نوع طلا درخشش خاصی دارد و از نظر ظاهری بسیار جذاب است.
با این حال، طلا در حالت خالص فلزی نرم است و به راحتی تغییر شکل می‌دهد. همین موضوع باعث می‌شود طلای ۲۴ عیار برای ساخت زیورآلات روزمره مناسب نباشد، زیرا به سرعت خش برمی‌دارد یا خم می‌شود. به همین دلیل، استفاده از آن بیشتر در قالب شمش، سکه یا برای ذخیره‌سازی و سرمایه‌گذاری رایج است.
طلا با عیار ۱۸
طلای ۱۸ عیار یکی از پرکاربردترین انواع طلا در صنعت جواهرسازی است. این عیار به این معناست که در هر ۲۴ واحد، ۱۸ واحد طلا و ۶ واحد فلزات دیگر مانند نقره، مس یا پالادیوم وجود دارد. ترکیب فلزات با طلا باعث افزایش استحکام، مقاومت و دوام آن می‌شود.
این نوع طلا علاوه بر داشتن درصد بالای طلای خالص، در برابر خط و خش یا تغییر شکل مقاومت بهتری دارد و می‌تواند طرح‌ها و تراش‌های مختلف را به خوبی حفظ کند. از همین رو، طلای ۱۸ عیار در ایران و بسیاری از کشور‌های دیگر برای ساخت گردنبند، دستبند، انگشتر و گوشواره بیشترین کاربرد را دارد.
چرا عیار‌های دیگر کمتر رایج هستند؟
اگرچه در تئوری، طلا می‌تواند با عیار‌های مختلفی مانند ۱۴، ۱۲ یا حتی ۱۰ عیار نیز ساخته شود، اما در بازار ایران این عیارها چندان رایج نیستند. دلیل نخست به فرهنگ و اعتماد بازار برمی‌گردد. مشتریان ایرانی طلا را هم وسیله زینتی و هم نوعی سرمایه‌گذاری می‌دانند. هرچه عیار طلا پایین‌تر باشد، ارزش ذاتی آن هم کمتر است و هنگام فروش، ممکن است خریدار زیان بیشتری متحمل شود.
از سوی دیگر، طلا‌های با عیار پایین معمولاً در کشور‌هایی مانند آمریکا یا برخی کشور‌های اروپایی پرطرفدار هستند، زیرا ارزان‌تر بوده و همچنان ظاهر براق و زیبا دارند. اما در ایران و خاورمیانه، نگاه مردم به طلا به عنوان پشتوانه مالی قوی‌تر است، بنابراین تمایل دارند طلا‌هایی با عیار بالاتر تهیه کنند.
استانداردسازی بازار طلا در ایران
یکی دیگر از دلایل اینکه چرا بیشتر با عیار‌های ۱۸ و ۲۴ مواجه می‌شویم، مسئله استانداردسازی است. اتحادیه‌های طلا و جواهر در ایران برای جلوگیری از تقلب و ساده‌تر شدن خرید و فروش، طلا را در همین دو عیار تعریف و عرضه می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود خریدار و فروشنده هنگام معامله، اطمینان بیشتری نسبت به ارزش واقعی طلا داشته باشند.
اگر عیار‌های گوناگون در بازار پخش شوند، احتمال تقلب، سردرگمی مشتری و حتی بروز مشکلات قانونی افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه، محدود کردن انتخاب‌ها به ۱۸ و ۲۴ عیار باعث ایجاد نظم بیشتر در بازار می‌شود.
نقش سنت و سلیقه مردم در انتخاب عیار
سلیقه و فرهنگ مصرف‌کننده نیز عامل مهمی در شکل‌گیری بازار طلاست. مردم ایران به داشتن زیورآلاتی با رنگ و درخشندگی خاص اهمیت می‌دهند. طلای ۱۸ عیار از نظر رنگ، هم به اندازه کافی براق و زرد است و هم در برابر استفاده روزمره مقاوم باقی می‌ماند. از سوی دیگر، طلای ۲۴ عیار بیشتر جنبه سرمایه‌گذاری دارد و افراد به صورت شمش یا سکه آن را خریداری می‌کنند.
برخلاف ایران، در برخی کشور‌ها طلای ۱۴ یا حتی ۱۰ عیار برای ساخت جواهرات رایج است. دلیل آن هم بیشتر به قیمت مناسب‌تر و توان خرید مردم برمی‌گردد. اما در ایران، داشتن طلای کم‌عیار نوعی کاهش ارزش تلقی می‌شود و تمایل به خرید آن کمتر است.
عوامل اقتصادی و بازار جهانی
بازار جهانی طلا نیز در تعیین عیار‌های رایج نقش دارد. در سطح بین‌المللی، شمش‌ها و سکه‌های طلای سرمایه‌ای معمولاً با عیار ۲۴ عرضه می‌شوند. در مقابل، برای جواهرات، عیار ۱۸ بیشترین محبوبیت را دارد، زیرا هم استاندارد جهانی محسوب می‌شود و هم تعادل خوبی بین خلوص و دوام ایجاد می‌کند.
وقتی این استاندارد‌های جهانی به بازار داخلی ایران منتقل می‌شوند، طبیعی است که بیشتر با این دو عیار مواجه شویم. اگر طلا‌های با عیار‌های متفاوت وارد بازار شوند، ممکن است در خرید و فروش بین‌المللی یا حتی داخلی با مشکلاتی روبه‌رو شوند.
نقش عیار در رنگ و طراحی طلا
یکی دیگر از دلایل محدود بودن عیارها، تأثیر مستقیم عیار بر رنگ طلا است. طلای ۲۴ عیار رنگ زرد بسیار پررنگ و درخشانی دارد، در حالی که با پایین آمدن عیار و افزایش درصد فلزات دیگر، رنگ طلا تغییر می‌کند و حتی ممکن است متمایل به سفید یا قرمز شود. در بازار ایران، رنگ زرد و براق طلای ۱۸ عیار بیش از سایر رنگ‌ها مورد پسند قرار گرفته است و همین موضوع باعث تثبیت موقعیت آن شده است.
از نظر طراحی نیز، طلای ۱۸ عیار بهترین گزینه برای پیاده‌سازی طرح‌های پیچیده و ظریف محسوب می‌شود. طلا‌های با عیار پایین‌تر شاید مقاوم‌تر باشند، اما ظاهر و رنگ آنها معمولاً آن چیزی نیست که در سلیقه عمومی جذاب باشد. | اقتصاد 24
