مدارک لازم برای حمل و نقل دریایی بین المللی از اهمیت بالایی برخوردار هستند؛ این اسناد توسط مسیرهای کشتیرانی، هوایی، شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی، شرکت‌های باربری یا شرکت‌های لجستیکی صادر می‌شوند. با کمک این اسناد می‌توان متوجه شد که آیا بین خریدار و فروشنده قراردادی تنظیم شده است یا خیر. همچنین در این مدارک اطلاعاتی وجود دارند که هنگام ترخیص کالا از گمرک به کار می‌آیند. علاوه بر این، این مدارک برای قوانین ثبت شده متنوع حوزه بیمه‌ای و بانکی نیز باید ارائه شوند. از جمله این مدارک می‌توان به بارنامه، سیاهه تجاری، گواهی مبدا و… اشاره کرد. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی درباره مدارک لازم برای حمل و نقل دریایی بین المللی در اختیار شما قرار دهیم.
حمل و نقل دریایی تنها به جابه‌جایی بارهای بزرگ محدود نیست و در این نوع حمل و نقل افراد می‌توانند انواع محصول را جابه‌جا کنند. یکی از مهم‌ترین تجهیزات در حمل و نقل دریایی کانتینرهای استاندارد هستند که در اندازه‌های مختلف وجود دارند. به همین ترتیب افراد برای جابه‌جایی انواع کالا از جمله لباس تا ماشین آلات می‌توانند از خدمات حمل و نقل دریایی کمک بگیرند.
مدارک حمل و نقل دریایی بین المللی اطلاعات کاملی درباره کالاها و بارهای صادراتی و وارداتی ارائه می‌دهند. این اسناد مشخصات اصلی کالا، مبدا و مقصد را به طور رسمی به نمایش می‌گذارد، به عنوان شناسنامه کالا محسوب شده و از اهمیت بالایی برخوردار است.
برای هر نوع محموله ارسالی از طریق حمل و نقل دریایی، یک نوع سند حمل وجود دارد. به عنوان مثال کالاهایی که در کانتینرها جابه‌جا می‌شوند، سندی به نام بارنامه چند وجهی اعمال می‌شود. اسناد و مدارکی که در زمینه تجارت دریایی بین‌المللی رد و بدل می‌شوند، انواع متفاوتی دارند. این اسناد که اطلاعات به خصوصی در زمینه کالای مورد نظر ارائه می‌دهند، در تمام مراحل تجارت بین‌المللی از اهمیت بالایی برخوردار هستند. در ادامه مهم‌ترین اسناد حمل و نقل بین‌المللی دریایی را عنوان می‌کنیم.
از مهم‌ترین مدارک مورد نیاز برای حمل و نقل دریایی بین‌المللی بارنامه‌ها هستند. بارنامه بعد از ارسال بار از مبدا، توسط شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی صادر می‌شود. بارنامه در زمینه حمل و نقل، صادرات مواد غذایی، قطعات اولیه، تجهیزات صنعتی و ماشین آلات ضروری بوده و حرف اول را می‌زنند. توجه داشته باشید که بارنامه دریایی مشخصات خاص خود را داشته و با بارنامه شیوه‌های دیگر حمل و نقل سریع بین المللی متفاوت است. در ادامه سه کاربرد مهم سند بارنامه را عنوان می‌کنیم:
یکی دیگر از اسناد مهم تجارت دریایی کالا به صورت بین المللی، پیش فاکتور یا پروفرما است. این سند زمانی که دو نفر در قالب خریدار و فروشنده با یکدیگر معامله می‌کنند، وضع می‌شود. در واقع پیش فاکتور یکی از مهم‌ترین اسناد تجارت کالا بوده و در مراحل اولیه واردات کالا جهت تخمین مبلغ حمل و نقل بارها توسط خریدار ثبت می‌شود. در این فاکتور اطلاعات مهمی وجود دارد که فرد با کمک آن‌ها می‌تواند مالکیت خود بر محموله را اثبات کند. به همین خاطر است که پیش فاکتور از اهمیت بالایی برخوردار است.
یکی دیگر از اسناد مهم در حمل و نقل دریایی بین المللی، فاکتورها هستند. فاکتور یک سند رسمی است که اطلاعات بار در آن ثبت شده و لازم است هنگام ترخیص بار از گمرک ارائه داده شود. به صورت کلی می‌توان گفت که ارزش کلی و واقعی یک محموله با فاکتور آن تعیین می‌شود؛ چرا که فاکتورها دارای اطلاعات ضروری درباره محموله هستند. این سند برای طبقه بندی صحیح کالاها و محاسبه عوارض و مالیات آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله اطلاعات مهمی که در سند فاکتور مشخص می‌شوند می‌توان به این موارد اشاره کرد:
این اطلاعات باید به صورت کاملا درست درج شوند و شامل امضا یا مهر فروشنده نیز باشند.
لیست بسته بندی مدرکی است که نشان می‌دهد محتویات یک محموله شامل چه مواردی می‌شود. این سند اطلاعات دقیق و جامعی درباره تعداد و نوع بسته‌ها، وزن و ابعاد هر بسته و توضیحاتی در مورد محتویات آن‌ها ارائه می‌دهد. لیست بسته بندی به طور معمول توسط فروشنده یا فرستنده کالا تهیه شده و به همراه محموله ارسال می‌شود. لیست بسته بندی اهمیت زیادی در حمل و نقل دریایی دارد و از جمله موارد کاربرد آن می‌توان به شفاف سازی اطلاعات، کاهش اشتباهات، حفاظت از کالا، تسریع ترخیص کالا، پیگیری کالا و اطمینان از مطابقت محموله با سفارش شما اشاره کرد. در گمرک ایران لیست بسته بندی با نام‌های دیگری نظیر لیست عدل بندی، فهرست عدل بندی، صورت حساب بسته، برگه بسته بندی، لیست حمل و نقل و رسید مشتری هم شناخته می‌شود.
یکی دیگر از مدارک لازم برای حمل و نقل دریایی بین المللی، گواهی مبدا است. گواهی مبدا نشان دهنده این است که کالای خریداری شده، ساخت یا تولید کدام کشور است. اطلاعات این سند در مراحل نهایی حمل و نقل بین المللی کالا کاربرد دارند. برخی از اطلاعاتی که در گواهی مبدا وجود دارند شامل کشور تولید کننده کالا، مشخصات فروشنده و خریدار، روش حمل و نقل کالا، مقدار کالا و لیست بسته بندی یا عدل بندی کالا (Packing List) می‌شود. لیست بسته بندی یا عدل بندی کالا شامل اطلاعات مهمی نظیر ابعاد محموله، وزن بار، نوع بسته بندی و اقدامات ایمنی رعایت شده هنگام حمل و نقل کالا می‌شود.
بیمه نامه یکی از مهم‌ترین اسناد حمل و نقل کالا است؛ چرا که در این مسیر خطرات متفاوتی وجود دارد و ممکن است ضرر و زیان بسیاری را برای فرد خریدار به دنبال داشته باشد. بیمه نامه برای بیمه کردن بارها بوده و محموله ارسالی را در برابر خطرات احتمالی که در طول مسیر ممکن است تهدید کند، حفظ می‌کند. اگر بیمه نامه داشته باشید و هر نوع خسارتی به بار شما وارد شود، بیمه هزینه مربوط به آن خسارت را پوشش خواهد داد. پیشنهاد می‌شود در صورتی که می‌خواهید در فرایند واردات یا صادرات فعالیت کنید، حتما از خدمات بیمه نامه برای محموله خود استفاده کنید.
یکی دیگر از اسناد حمل و نقل بین‌المللی، گواهینامه یا مجوز صادرات است که توسط صادر کننده ارائه می‌شود. مواردی مثل نوع کالا، مقصد نهایی و موارد مهم جهت استفاده کالا در این سند درج می‌شود. گواهینامه صادرات باید ابر اساس اصول و قوانین به خصوصی ثبت شود و در زمینه ترخیص کالا از گمرک از اهمیت بالایی برخوردار است.
گواهی بهداشت مدرکی است که توسط مقامات بهداشتی یک کشور صادر شده و نشان می‌دهد یک محصول، محموله یا فرد از نظر بهداشتی سالم و ایمن است. این گواهی برای برخی از محموله‌ها نظیر مواد غذایی، محصولات آرایشی و بهداشتی، دامی و حتی برای کارکنانی که با مواد غذایی در ارتباط هستند، صادر می‌شود. همچنین صدور گواهی بهداشت برای آن دسته از محصولاتی که با بدن در ارتباط هستند (مانند گجت‌های خاص)، ضروری است. از جمله انواع گواهی بهداشت می‌توان به گواهی بهداشت محموله، گواهی بهداشت نباتی، کارت بهداشت، گواهی بهداشت دام و…. اشاره کرد.
برای اینکه تعرفه ترخیص از گمرک مشخص شود، ابتدا 4 درصد از ارزش کالا محاسبه می‌شود. سپس سود بازرگانی محموله از جدول تعرفه‌های گمرکی به دست آمده و با حقوق گمرکی جمع زده می‌شود. رقم به دست آمده شامل 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده شده و نهایتا 1 درصد از هزینه هم به عنوان عوارض هلال احمر محاسبه می‌شود که هنگام ترخیص کالا باید پرداخت شود. قبل از خرید و وارد کردن هر کالایی باید میزان سود تقریبی را با فرمول بالا محاسبه کنید و با توجه به میزان سود خالص از واردات یا صادرات کالا، نسبت به سودآور بودن این تجارت تصمیم گیری کنید.
بیشتر بخوانید: FOB و CIF: تفاوت‌ها و کاربردهای این دو اصطلاح رایج در حمل دریایی
تکمیل مدارک لازم برای حمل دریایی بین المللی از اهمیت بالایی برخوردار است. در واقع افراد برای انجام فرایندهای مختلف گمرکی، بازرگانی و حمل کالا به این مدارک نیاز دارند. در این راستا مهم‌ترین سند، بارنامه دریایی است که نقش قرارداد حمل و سند مالکیت کالا را دارد. همچنین فاکتور تجاری و لیست بسته بندی برای شفاف سازی ارزش و مشخصات کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. گواهی مبدا توسط اتاق بازرگانی صادر شده و در مشخص کردن تعرفه گمرکی اهمیت بالایی دارد. همچنین بیمه نامه حمل برای پوشش ریسک‌های احتمالی و اظهارنامه گمرکی برای ترخیص کالا لازم است. در موارد خاص، مدارکی نظیر گواهی بهداشت، گواهی بازرسی یا استاندارد نیز مورد نیاز است. شما می‌توانید مدارک لازم برای حمل دریایی بین المللی را به صورت گام به گام به کمک پی‌اس‌پی اکسپرس طی کنید.
