صنعت لجستیک به عنوان یکی از ستون‌های حیاتی اقتصاد کشور، در سال‌های اخیر با تحولات گسترده‌ای مواجه شده است. در این میان، نقش برندسازی به عنوان ابزاری کلیدی برای ایجاد تمایز، جلب اعتماد مشتریان و ارتقای کیفیت خدمات بیش از پیش اهمیت یافته است. بنابراین با مهدی ارفع، مدیر توسعه برند شرکت پی اس پی اکسپرس، یکی از متخصصان برجسته مارکتینگ و برندینگ به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا درباره چگونگی شکل‌گیری هویت برند در این صنعت پرچالش و فرصت‌ساز، اهمیت برندسازی برای شرکت‌های لجستیکی و راهکارهای موفقیت در این حوزه بیشتر بدانیم.
1) به نظر شما، چگونه می‌توان برند یک شرکت لجستیکی را به گونه‌ای ساخت که اعتماد مشتریان و شرکای تجاری را جلب کند؟
۱. جلب اعتماد مشتریان و شرکای تجاری در برندینگ لجستیک چند جزء اصلی دارد:
شفافیت و صداقت: ارائه گزارش‌های实时 از روند حملونقل (مثل رهگیری آنلاین کالا). شفافیت در قیمت‌گذاری و شرایط قراردادها.
تضمین کیفیت: سرمایه‌گذاری روی فناوری‌های ردیابی و امنیت کالا (مثل IoT و بلاکچین). گواهی‌های بین‌المللی (مانند ISO 28000 برای امنیت زنجیره تأمین).
تجربه مشتری محور: پشتیبانی ۲۴/۷ و حل سریع مشکلات (مثل سیستم Ticket Tracking).). طراحی پورتال اختصاصی برای شرکا با امکانات سفارشی‌سازی.
برندینگ اجتماعی: مشارکت در پروژه‌های مسئولیت اجتماعی (مثل لجستیک سبز یا حمایت از (SMEs.
2) در شرایط رقابتی و تحریم‌های اقتصادی، چگونه برند لجستیکی می‌تواند پایدار و موفق باقی بماند؟
پایداری برند لجستیک در شرایط تحریم و رقابت به چند عامل بستگی دارد:
انعطاف‌پذیری عملیاتی: تنوع بخشیدن به مسیرهای حملونقل ( استفاده از کریدورهای جایگزین مثل( INSTC).. همکاری با اتحادیه‌های منطقه‌ای (مثل مشارکت در کریدور شمال-جنوب).
تمرکز بر فناوری: توسعه سکوهای دیجیتال برای مدیریت زنجیره تأمین (مثل پلتفرم‌های TMS).). استفاده از رمزارزها یا پرداخت‌های بین‌المللی غیرمتمرکز.
اعتبارسازی بین‌المللی: عضویت در نهادهای معتبر (مثل FIATA) و حضور در نمایشگاه‌های جهانی.
تحلیل داده‌محور: پیش‌بینی اختلالات زنجیره تأمین با هوش مصنوعی و ارائه راهکارهای پیشگیرانه.
3) فکر می‌کنید مهم‌ترین چالش‌هایی که برندهای لجستیکی در مسیر توسعه برند با آن مواجه‌اند، کدام‌اند؟
چالش‌های کلیدی برندهای لجستیکی در مسیر توسعه را می‌توان در چند دسته طبقه‌بندی کرد:
چالش‌های داخلی: ناکافی بودن زیرساخت‌های دیجیتال (مانند نبود سیستم‌های یکپارچه ERP). محدودیت ناوگان حملونقل و تحریم‌های فناوری.
چالش‌های خارجی: نوسانات قیمت نفت و هزینه‌های حمل بین‌المللی. رقابت با غول‌های جهانی مثل DHL یا Maersk.
چالش‌های اعتباری: ذهنیت منفی نسبت به تحویل به‌موقع در منطقه خاورمیانه. عدم شفافیت در قوانین گمرکی کشورهای هدف.
4) در ایران (یا منطقه خاورمیانه) چه فرصت‌های برندسازی مغفولی در این صنعت وجود دارد؟
فرصت‌های مغفول برندسازی لجستیک در خاورمیانه به شرح زیر هستند:
کریدورهای ترانزیتی: بهره‌برداری از موقعیت جغرافیایی ایران (مثل تبدیل به هاب لجستیک شرق به غرب). توسعه خدمات لجستیک ویژه بازارهای CIS و افغانستان.
دیجیتالیزاسیون: ایجاد پلتفرم‌های B2B برای اتصال تولیدکنندگان به حمل‌کنندگان (شبیه به Flexport). . لجستیک ابری (Cloud Logistics) برای SMEs.
تخصصی‌سازی: تمرکز بر نیچ‌مارکت‌ها (مثل لجستیک دارو یا محصولات حساس دما). لجستیک معکوس (Reverse Logistics) برای بازیافت کالا.
همکاری‌های فرامرزی: مشارکت در پروژه‌های مشترک با کشورهای همسایه (مثل توسعه بندر چابهار با هند).
نکته پایانی:
برندهای لجستیک در خاورمیانه می‌توانند با ترکیب فناوری + اعتمادسازی + تخصصی‌سازی، از چالش‌ها به فرصت تبدیل شوند. کلید موفقیت، تبدیل خدمات لجستیک به یک تجربه قابل اعتماد و پیش‌بینی‌پذیر است.
