به گزارش نبض بورس، بازار بورس ایران شامل یک مجموعه اصطلاحات است که هر کسی که قصد حضور در این بازار را دارد باید تا حدودی با این اصطلاحات آشنا باشد. این اصطلاحات معمولا از یک قوانین بازار سرمایه به وجود آمده اند. قوانینی که هر شرکتی که در بورس پذیرفته می شود موظف است آن ها را رعایت کند وگرنه ناظر بازار که نقش افسر راهنمایی و رانندگی را دارد می تواند معاملات نماد آن شرکت را در بازار متوقف کند.
تعلیق معاملات یک نماد یا در کل فرآیند تعلیق از جمله اصطلاحاتی است که سهامداران باید درباره آن آشنایی کافی و لازم را داشته باشند و درباره جزئیات آن بدانند وگرنه ممکن است که نماد حاضر در سبد آن ها برای مدت ها متوقف باشد و آن ها ندانند که دلیل این توقف چیست؟
تعلیق نماد یکی از وظایف ناظر بازار محسوب می شود. تعلیق نماد طبق تعریفی که در آخرین دستورالعمل سازمان بورس آمده است به این معناست که ناظر بازار طی اطلاعیه ای از انجام معاملات یک نماد به مدت بیش از ۵ روز کاری جلوگیری می کند. البته در این میان استثنائاتی هم وجود دارد که با نظر ناظر بازار انجام می شود.
بله ممکن است که یک نماد معاملاتی به مدت طولانی تری مشمول فرآیند تعلیق شود. به عنوان نمونه شرکت کنتورسازی ایران با نماد آکنتور از سال ۱۳۹۵ متوقف شده است و به عبارت بهتر تعلیق است.
ممکن است تعلیق یک نماد دلایل خاصی را داشته باشد که در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد.
قبل از توضیح این مورد باید گفت: ناشر به معنای همان شرکتی است که نماد آن در بازار در حال معامله می باشد. هر شرکت در طول دوران حضور خود در بازار سرمایه، ممکن است اطلاعات بااهمیتی داشته باشد. اطلاعات با اهمیت شامل اطلاعات با اهمیت الف و اطلاعات با اهمیت ب هستند. اگر این اطلاعات بر روی سودآوری شرکت تاثیر داشته باشد از نوع الف و اگر بر روی سودآوری شرکت چندان تاثیرگذار نباشد از نوع ب می باشد. شرکت موظف است که به موقع این اطلاعات را جهت اطلاع عموم سهامداران منتشر کند. اگر این اتفاق رخ ندهد و شرکت به موقع آن ها را افشا نکند ناظر می تواند معاملات نماد مذکور را تعلیق نماید.
مطابق آنچه در قوانین و مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار ذکر شده است، شرکت ها باید اطلاعات و صورت های مالی خود را منتشر کنند. اطلاعات شرکت ها به صورت ماهانه، سه ماهه و سالانه منتشر می شود. اگر به هر دلیلی ناظر تشخیض دهد که در این اطلاعات تقلب و یا دستکاری رخ داده است می تواند نماد شرکت را تعلیق نماید.
گاهی اوقات ممکن است که نیاز باشد تا وضعیت شفافیت اطلاعات منتشر شده توسط ناشر مورد بررسی قرار گیرد. به این معنا که شرکت اطلاعات را به موقع افشا کرده است اما این افشا از شفافیت لازم و کافی برخوردار نیست. این عدم شفافیت باعث می شود تا ناظر بازار جهت جلوگیری از تخلف و رانت، نماد را تعلیق کند. بعد از آن ناظر از شرکت می خواهد که این اطلاعات افشا شده را شفاف سازی کند و به صورت دقیق اعلام کند که در شرکت چه اتفاقی رخ داده است. در کل اگر نیاز به بررسی های بیشتر باشد، ناظر می تواند نماد معاملاتی را مشمول فرآیند تعلیق کند و از شرکت بخواهد که در این باره شفاف سازی های لازم را انجام دهد.
اگر هر یک از موارد فوق اتفاق بیفتد ناظر بازار طبق قانون میتواند در ابتدا، معاملات نماد را به مدت ۱۰ روز تعلیق نماید. اگر شفاف سازی که شرکت انجام داد مورد قبول سازمان بورس بود و ناظر پذیرفت، نماد معاملاتی شرکت روز بعد بازگشایی می شود اما اگر این شفاف سازی قانع کننده نبود، ناظر بازار می تواند تا دو دوره ۱۰ روزه نماد را تعلیق کند.
همچنین شرکت می تواند از سازمان بورس مهلت بگیرد و شفاف سازی را انجام دهد.
در صورتی که شفاف سازی مورد قبول سازمان بورس قرار نگیرد، سازمان بورس ممکن است با بازگشایی نماد موافقت کند؛ اما یک فرم را از طریق کارگزاری ها به اطلاع سهامداران می رساند که معامله تحت احتیاط است. یعنی هر لحظه امکان دارد این نماد مجددا تعلیق شود.
گاهی اوقات ممکن است یک نماد مشمول فرآیند تعلیق شود که این موضوع با تعلیق نماد متفاوت است. در حالت مشمول فرآیند تعلیق، نماد شرکت در بورس به صورت عادی معامله می شود اما به نوعی هشداری برای آن نماد است تا از این فرآیند خارج شود. در صورتی که این فرآیند ادامه پیدا کند، نماد تعلیق خواهد شد.
در مواد ۳۸ و ۳۹ دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار ذکر شده است که عدم رعایت حداقل سه مورد از الزامات زیر در بورس، شرکت را وارد فرایند تعلیق میکند:
اعطای فرصت مناسب به شرکتهای مشمول فرآیند تعلیق، یکی از راهکارهای سازمان بورس است تا شرکتهای بورسی در زمان مشخص بتوانند خود را از فهرست مشمول فرآیند تعلیق خارج کنند. آنها باید در زمان مشخص شده نسبت به رفع ابهامات دستورالعملها، اقدامات لازم را انجام دهند و بعد از پایان یافتن این مهلت، نماد مذکور تعلیق خواهد شد.
سایت Tsetmc.com مهمترین سایت برای رصد بازار بورس برای معامله گران بازار است. در این سایت قسمتی وجود دارد که میتوان لیست نمادهای مشمول فرایند تعلیق را مشاهده کرد. در شکل زیر این قسمت قابل ملاحظه میباشد.
شایان ذکر است که نمادهای مشمول فرآیند تعلیق یک علامت به صورت زیر در رو به روی نام خود در سایت Tsetmc.com دارند.