از خوابگاه دانشجویی تا شرکت تریلیون دلاری

به گزارش نبض بورس، در سال ۲۰۰۴ که پهنای باند جایگزین اینترنت دایل آپ ‌شد و تلفن‌های همراه با صفحه ‌نمایش‌های رنگی، محبوبیت پیدا کردند، شبکه‌ای اجتماعی به نام فیس‌بوک (TheFacebook) در چهارم فوریه، توسط مارک زاکربرگ ۱۹ ساله و هم اتاقی‌هایش در دانشگاه هاروارد، راه‌اندازی شد.

فیس‌بوک نام خود را از فهرست راهنمای دانشجویان که در ابتدای سال تحصیلی در دانشگاه‌ها توزیع می‌شد و معمولا به عنوان «فیس‌بوک» شناخته می‌شد، گرفت.

طی چند سال گذشته، محبوبیت این پلتفرم رشد انفجاری پیدا کرد و امروزه با بیش از سه میلیارد کاربر فعال ماهانه، به بزرگترین شبکه اجتماعی جهان تبدیل شده است.

نقاط عطف مهم

ایده راه‌اندازی فیس‌بوک، از یکی از پروژه‌های قبلی زاکربرگ به نام Facemash گرفته شد که وب‌سایتی برای رتبه‌بندی جذابیت چهره‌های دانشجویان هاروارد بود. زاکربرگ برای به دست آوردن عکس‌های مورد استفاده در این سایت، سیستم امنیتی دانشگاه را هک کرد و بدون اجازه آنها، از تصاویر شناسه دانشجویی کپی کرد.

این اقدام باعث شد دانشگاه، ظرف چند روز پس از راه اندازی شدن این وب سایت، آن را تعطیل کند و منجر به اقدامات انضباطی علیه زاکربرگ شد. با این حال، تنها چند ماه بعد، زاکربرگ و هم اتاقی‌هایش، یک سایت شبکه جدید راه‌اندازی کردند که به دانشجویان هاروارد امکان می‌داد با استفاده از آدرس ایمیل خود با پسوند. edu، به همتایان خود متصل کنند.

این شبکه اجتماعی، به یک موفقیت بزرگ تبدیل شد و به زودی به سایر کمپ‌های کالج در سراسر آمریکا گسترش یافت. در سال اول، این پلتفرم به یک میلیون کاربر افزایش یافت و در اوت سال ۲۰۰۵، به facebook.com تغییر نام داد.

تا پایان سال ۲۰۰۶، هر فرد بالای ۱۳ سال با دسترسی به اینترنت، می‌توانست به آن وارد شود. تعداد کاربران آن از ۱۲ میلیون در سال ۲۰۰۶، به ۵۰ میلیون در سال ۲۰۰۷ افزایش یافت و تا پایان سال ۲۰۰۸، به ۱۰۰ میلیون نفر رسید.

در سال ۲۰۱۲ که فیس‌بوک به یک میلیارد کاربر رسید، عرضه اولیه عمومی سهام را انجام داد که ارزش این شرکت را به ۱۰۴ میلیارد دلار رساند. فیس‌بوک، عرضه اولیه عمومی خود را با قیمت ۳۸ دلار برای هر سهم انجام داد و ۱۶ میلیارد دلار جمع کرد. سهم بازار این پلتفرم از آن زمان تاکنون نزدیک، به ۱۲ برابر افزایش یافته و تا روز جمعه، به حدود ۴۷۴ دلار رسید.

در ۲۹ اکتبر سال ۲۰۲۱، زاکربرگ تغییر نام تجاری Facebook, Inc به Meta Platforms را اعلام کرد. این شرکت مالک و اداره کننده فیس‌بوک، اینستاگرام، تردز، واتس‌اپ و سایر محصولات و خدمات است.

متا چقدر بزرگ است؟

فیس‌بوک با سه میلیارد کاربر فعال ماهانه، محبوب‌ترین پلتفرم شبکه اجتماعی در جهان است و کاربرانش، بیش از نیمی از کاربران اینترنت جهان و بیش از یک سوم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند.

برای در نظر گرفتن ۳.۰۳ میلیارد کاربر، این جمعیت بیشتر از جمعیت هند (۱.۴ میلیارد)، چین (۱.۴ میلیارد) و بنگلادش (۱۷۳ میلیون) است.

 در سال ۲۰۲۳، بزرگترین مخاطبان فیس‌بوک شامل هند (۳۸۵.۶ میلیون)، پس از آن آمریکا (۱۸۸.۶ میلیون)، اندونزی (۱۳۶.۳ میلیون)، برزیل (۱۱۱.۷ میلیون) و مکزیک (۹۴.۸ میلیون) بودند.

چه کسانی بیشتر از فیس‌بوک استفاده می‌کنند؟

براساس آمار کتابخانه مرجع آنلاین دیتاریپورتال، در میان کاربران جهانی فیس‌بوک، تعداد افراد ۶۵ سال و بالاتر (۵.۶ درصد) از افراد ۱۳ تا ۱۷ ساله (۴.۸ درصد) بیشتر است.

دبرا اهو ویلیامسون، تحلیلگر اینسایدر اینتلیجنس که از روزهای اولیه فیس‌بوک را دنبال می‌کرد، خاطرنشان کرد کاربران جوان این سایت رو به کاهش بوده اند. وی به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: جوانان اغلب آینده ارتباطات را شکل می‌دهند. منظورم این است که اساسا، فیس‌بوک این گونه بود. جوانان به سمت آن گرایش پیدا کردند و ما می‌بینیم که تقریبا در هر پلتفرم اجتماعی که از زمان فیس‌بوک به صحنه آمده است، این اتفاق می‌افتد.

 بزرگترین گروه مخاطبان فیس‌بوک که معادل کمتر از یک سوم (۲۹.۹ درصد) از کل کاربران آن هستند، ۲۵ تا ۳۴ سال سن دارند.

مسائل مربوط به حریم خصوصی داده‌ها و ایمنی کاربر

فیس‌بوک در طول ۲۰ سال فعالیت خود، با مشکلات متعددی در خصوص حریم خصوصی داده‌ها و ایمنی کاربران مواجه شده است.  یکی از قابل توجه‌ترین مسائل در سال ۲۰۱۸ رخ داد که معلوم شد شرکت مشاوره انگلیسی کمبریج آنالیتیکا در اوایل سال ۲۰۱۴، از اطلاعات شخصی ۸۷ میلیون کاربر فیس‌بوک بدون مجوز برای ساختن پروفایل‌های فردی رای دهندگان در آمریکا استفاده کرد تا آنها را با تبلیغات سیاسی شخصی، هدف قرار دهد.

زاکربرگ در اولین جلسه استماع کنگره در کاپیتول هیل، واشنگتن، دی سی حضور پیدا کرد و در آنجا درباره شیوه‌های حفظ حریم خصوصی داده‌های فیس‌بوک، هدف سوال قرار گرفت. مدیرعامل شرکت متا با پرداخت جریمه، موافقت کرد و وعده داد مقررات حفظ حریم خصوصی را در این پلتفرم، تقویت خواهد کرد.

 در ۳۱ ژانویه سال ۲۰۲۴، از زاکربرگ به همراه مدیران عامل تیک تاک، ایکس و سایر پلتفرم‌های شبکه اجتماعی خواسته شد تا در برابر کمیته قضایی سنای آمریکا شهادت دهند. در یک نمایش نادر از اتحاد، سناتورهای جمهورخواه و دموکرات، مدیران عامل این شرکت‌های شبکه اجتماعی را درباره این که چگونه شرکت‌های شبکه اجتماعی برای جلوگیری از آسیب‌هایی که پلتفرم‌هایشان به سلامت روانی کودکان و نوجوانان وارد می‌کنند، اقدامات کافی انجام نداده‌اند، بازخواست کردند.

زاکربرگ از والدین قربانیان عذرخواهی کرد. وی گفت: من برای همه چیزهایی که همه شما تجربه کرده‌اید متاسفم. هیچ کس نباید آنچه خانواده‌های شما متحمل شده اند را تجربه کند. وی گفت: شرکت متا به سرمایه گذاری و کار روی تلاش‌های گسترده صنعت برای محافظت از کودکان ادامه می‌دهد.

اما حامیان سلامت کودکان می‌گویند شرکت‌های شبکه اجتماعی، بارها در حمایت از کودکان زیر سن قانونی شکست خورده اند.

چه چیزی در انتظار متا است؟

با وجود تفحص دقیق دولت و کاهش مخاطبان جوان، شرکت متا، پنجشنبه گذشته، درآمد ۴۰.۱ میلیارد دلاری و سود ۱۴ میلیارد دلاری را برای سه ماهه چهارم سال گذشته گزارش داد که بسیار فراتر از پیش بینی تحلیلگران است.

متا، مانند بسیاری دیگر از شرکت‌های بزرگ فناوری، سرمایه‌گذاری هنگفتی برای تقویت قدرت رایانشی خود به منظور حمایت از برنامه‌های هوش مصنوعی انجام داده است.

بر اساس گزارش شبکه الجزیره، شرکت متا آماده می‌شود تا تراشه‌های هوش مصنوعی خود را که در داخل شرکت، با نام «آرتمیس» شناخته می‌شود، در اواخر امسال عرضه کند و برای محصولات هوش مصنوعی انرژی‌بر که قصد دارد در فیس‌بوک، اینستاگرام و واتس‌اپ بکار بگیرد، استفاده شود. | خبرگزاری ایسنا