به گزارش نبض بورس، سهام عدالت یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های سیاسی-اقتصادی کشور از دهه ۸۰ تا به امروز بوده که هنوز پرونده آن بسته نشده است و هر روز شاهد یک معضل جدید در این خصوص هستیم.
برای بررسی سهام عدالت باید گذشته را بررسی کرد. برای اولین بار دولت نهم یعنی زمان ریاست محمود احمدی‌نژاد تصمیم به تخصیص سهام عدالت گرفته شد. آبان ماه سال ۱۳۸۵ در یک مراسم دولتی، واگذاری سهام عدالت با هدف «کاهش فقر» انجام شد. احمدی‌نژاد واگذاری سهام عدالت را «تحولی بزرگ» می‌دانست و این سهام را توزیع عادلانه ثروت دولت بین قشر‌ها مختلف جامعه ذکر می‌کرد.
آن زمان اختصاص سهام عدالت به قشر ضعیف جامعه آغاز شد، اما در بین مسیر بقیه مردم نیز با پرداخت پول صاحب این سهام شدند. اکنون سهام عدالت سه ارزش اسمی یک میلیون تومان، ۵۳۲ هزار تومانی و ۴۹۲ هزار تومانی دارد که مالکین سهام عدالت باید در گذشته مبلغ ۵۰۰ هزار تومان به حساب سازمان خصوصی واریز می‌کردند. افرادی که این مبلغ را واریز کردند، دارنده یک میلیون تومان سهام هستند و افرادی که واریز نکردند دارای سهام ۵۳۲ هزار تومانی یا ۴۹۲ هزارتومانی هستند. البته افرادی که مشمول کمیته امداد امام‌خمینی (ره) و سازمان بهزیستی هستند، سهام معروف به یک میلیون تومانی را در اختیار دارند.
در ادامه طی سال ۹۹ با دستور رهبری و دولت دوازدهم سهام عدالت در بازار سرمایه آزادسازی شد. این آزادسازی به دو روش مستقیم و غیرمستقیم صورت گرفت.
در ابتدا تنها ۴۰ درصد از سهام عدالت آزاد شد و قرار بود مابقی این سهام نیز آزاد شود؛ اما با ریزش بازار ۶۰ درصد باقی مانده آزاد نشد و با توجه به شرایط بازار سرمایه به نظر می‌رسد این آزادسازی انجام نشود. چراکه سهام عدالت حجم بزرگی از شرکت‌ها را در اختیار دارد و فروش یکباره سهامداران می‌تواند ریزش بسیار سنگینی را در پی داشته باشد.
همانطور که گفته شد سهام عدالت به دو روش مستقیم و غیرمستقیم آزاد شد. در روش مستقیم سهامداران اختیار خرید و فروش سهام خود را بر عهده دارند؛ اما در روش غیرمستقیم مدیریت سهام به شرکت‌های استانی سهام عدالت واگذار شد.
سهام عدالت از شرکت‌های مختلفی تشکیل شده و قرار است شرکت‌های جدیدی نیز به آن اضافه شود تا جاماندگان نیز در لیست دارندگان این سهام پرحاشیه قرار بگیرند.
در حال حاضر شرکت‌های سهام عدالت عبارتند از: بانک تجارت، شرکت ملی صنایع مس ایران، صنایع پتروشیمی خیلج فارس، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، پالایش نفت تهران، فولاد آلیاژی ایران، سیمان داراب، شرکت آلومینیوم دشتستان، سرمایه‌گذاری رنا، پالایش نفت لاوان، شرکت پالایش نفت بندرعباس، پتروشیمی شهید تندگویان، شرکت چادرملو، بانک ملت، پالایش نفت تبریز، پالایش نفت اصفهان، شرکت گل گهر، شرکت نیرو ترانس، شرکت فولاد خوزستان، مخابرات ایران، بانک صادرات ایران و شرکت پست.
به گفته مهدی حاجی‌وند، مشاور رئیس سازمان بورس حدود ۵ میلیون نفر به عنوان جاماندگان سهام عدالت شناسایی شدند و قرار بود به هر فرد ۱۰ میلیون تومان سهام عدالت داده شود؛ اما با توجه به شرایط احتمالا بسیار زیاد این عدد تغییر کند و کمی کاهش یابد.
طبق تصویب‌نامه هیات وزیران قرار شد دو درصد سهام بانک ملت، سه درصد از سهام بانک تجارت و ۲.۷ درصد سهام بانک صادرات مشمول این واگذاری شوند.
تازه‌ترین خبر در این زمینه از سوی سیداحسان خاندوزی؛ وزیر اقتصاد اعلام شد که اظهار داشت: مراحل تصویب و تخصیص سهام عدالت به جاماندگان باید از طریق هیات دولت طی شود.
این درحالی است که طی یکسال اخیر کلاهبرداری‌های زیادی به واسطه ثبت نام سهام عدالت انجام شده است. با شرایط حال حاضر به نظر می‌رسد واگذاری سهام جاماندگان به طور کامل تا پایان سال انجام شود.
سهام عدالت مشکلات زیادی در خصوص پرداخت سود، جاماندگان، آزادسازی و... داشته و تا به امروز مشکلات آن به درستی حل نشده است. اما پرداخت به موقع سود یا حداقل زمان واگذاری سهام می‌تواند بسیاری از معضلات را حل کند.
تقریبا یکسال می‌شود که به جاماندگان سهام عدالت وعده روزانه برای واگذاری سهام عدالت می‌دهند؛ اما با توجه به کمبود منابع این واگذاری محقق نشده است؛ بنابراین مسئولان اقتصادی کشور با بررسی وضعیت منابع می توانند زمان واگذاری سهام به جاماندگان را مشخص کنند تا سهام عدالت کمی به شفافیت برسد.
