به گزارش نبض بورس، صنعت نفت ایران در زمان تحریم از تحریم های چند لایه ای رنج می برد که علاوه بر صادرات نفت، سایر بخش های این صنعت از جمله سرمایه گذاری، نوسازی پالایشگاه ها و پتروشیمی ها و خرید تجهیزات ضروری را نیز نشانه رفته است.
ایران با در اختیار داشتن ۱۰ پالایشگاه رتبه ۱۰ کشور‌های پالایشی جهان را در اختیار دارد. در این صنعت ۵ محصول اصلی بنزین، نفت سفید، گاز مایع، نفت کوره و گازوئیل در داخل کشور توزیع و نیز مصرف می‌شوند پس در حوزه صادرات و برگشت ارز صادراتی به داخل کشور مشکل چندانی ندارد.
اصلی‌ترین مشکل این صنعت عدم ورود تکنولوژی و تجهیزات روز دنیا و تامین مالی پروژه هاست؛ بنابراین به دلیل اعمال تحریم‌ها و عدم ورود تکنولوژی در سال‌های گذشته، ارزش افزوده محصولات تولیدی شرکت‌های پالایشی پایین بوده و حاشیه سود نیز نسبت به رقبای جهانی پایین‌تر می‌باشد. پالایشگاه شازند اراک و آبادان تنها پالایشگاه‌های کشور هستند که مجهز به واحد‌های شکست کاتالیستی هستند به همین دلیل پالایشگاه شازند اراک از نظر پیچیدگی بهترین پالایشگاه کشور است.
۲۰ تا ۳۰ درصد از تولیدات شرکت‌های پالایشی کشور نفت کوره (مازوت) می‌باشد که با اجرای قوانین دریانوردی (imo) در جهت کاهش مصرف نفت کوره با سولفور بالا، نرخ نفت کوره کاهش قابل توجهی داشت و باعث کاهش سود شرکت‌های تولید کننده ایرانی شد. متاسفانه پروژه سولفورزدایی از نفت گاز تولیدی، نیمه کاره می‌باشد و نیازمند تامین برخی از تجهیزات از خارج کشور می‌باشد.
در صورت کاهش تحریم‌ها با ورود تجهیزات پیشرفته پالایشگاهی پیشنهاد فاینانس‌ها و گشایش‌های مالی، خرید تجهیزات به قیمت کمتر و البته کیفیت بالاتر انتظار می‌رود این صنعت در مسیر توسعه قرار گیرد.
صنعت پتروشیمی دارای مقام اول صادرات غیرنفتی و بزرگترین صنعت ارزآور کشور پس از نفت است. در ایران ۶۸ واحد پتروشیمی با ظرفیت اسمی ۹۰.۲ میلیون تن مشغول فعالیت می‌باشند. تحریم‌های وضع شده از سوی آمریکا صنعت پتروشیمی را در ۵ حوزه تحت تاثیر قرار می‌دهد:
الف. صادرات محصولات (اوره و متانول و ...): تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی به دلیل محدود بودن بازار‌های هدف (کشور‌های همسایه، جنوب و شرق آسیا) و البته آگهی خریداران از این محدودیت ها، در برخی مواقع مجبور به فروش محصولات خود، پایین‌تر از قیمت‌های منطقه‌ای می‌باشند.
صادرات محصول متانول به اروپا به علت اعمال تحریم‌ها متوقف و مقاصد صادراتی بسیار کاهش یافته به نحوی که بیش از ۹۰ درصد متانول تولیدی کشور به چین صادر می‌شود و این امر باعث کاهش قدرت چانه زنی فروشندگان ایرانی و افزایش ریسک فروش محصولات شده است.
محصول اوره به دلیل تحریم، توسط واسطه‌ها و پایین‌تر از قیمت جهانی خریداری و پس از بسته بندی به مقاصد صادراتی همچون هند فروخته می‌شود.
ب. بخش مالی و بانکی برای تراکنش‌های مربوط به صادرات محصولات: بر اثر تحریم‌ها امکان نقل و انتقال پولی برای بانک مرکزی و دیگر بانک‌ها محدود شده و نیز در صورت رفع تحریم‌ها موضوع تطبیق (تامین مالی تروریسم، مبارزه با پولشویی و مقابله با تامین مالی اشاعه) با بانک جهانی است.
ج. کشتی رانی وحمل و نقل
د. دانش فنی و تجهیزات و کاتالیست ها: صنعت پتروشیمی کشور به شدت نیازمند تکنولوژی روز دنیاست و عمده تاسیسات پیشرفته و اصلی این صنعت وابسته به خارج از کشور است.
ه: تامین مالی و سرمایه گذاری در ایجاد یا توسعه واحد‌های پالایشی و پتروشیمی: از جمله مشکلات تامین مالی شرکت‌های پتروشیمی محدودیت‌های مالی دولت، کاهش منابع صندوق توسعه ملی و اخلال‌های به وجود آمده در استفاده از خط اعتباری چین است.
امیدواریم نهاد‌های سیاست گذار در صنعت پتروشیمی و پالایشی کشور همچون شرکت ملی پالایش و شرکت ملی صنایع پتروشیمی در جهت حمایت از شرکت‌های زیرمجموعه خود در برابر سیاست گذاری‌های اشتباه، پژوهش‌های کلان را در دستور کار قرار دهند.
منبع: گزارش های تحلیلی بازار سرمایه
