سوآپ گاز ترکمنستان: فرصت میلیاردی برای زیرساخت‌های انرژی ایران

به گزارش نبض بورس، ترکیه از برنامه خود برای گسترش واردات گاز ترکمنستان از مسیر ایران خبر داد. مدلی مبتنی بر سوآپ گاز که می‌تواند نقش ایران را در ترانزیت انرژی منطقه تقویت کند. وزیر انرژی ترکیه اعلام کرده است زیرساخت‌های انتقال گاز ایران از ظرفیت فنی لازم برای ایفای این نقش برخوردار است و این مسیر از نظر هزینه و زمان، گزینه‌ای قابل اتکا محسوب می‌شود. این تحول در صورت عملیاتی شدن، می‌تواند پیامدهای اقتصادی مهمی برای شبکه گاز، درآمدهای ترانزیتی و جایگاه انرژی ایران در منطقه به همراه داشته باشد.

سازوکار سوآپ گاز چگونه تعریف شده است؟

طبق اعلام وزیر انرژی ترکیه، ترکیه قصد دارد گاز طبیعی مورد نیاز خود را از ترکمنستان تأمین کند، اما نه از طریق خط لوله مستقیم. در عوض، این گاز به شبکه شمالی ایران تزریق می‌شود و ایران معادل همان حجم را از طریق زیرساخت داخلی خود به ترکیه تحویل می‌دهد.

این مدل که به‌عنوان «سوآپ گاز» شناخته می‌شود، پیش‌تر نیز در مقیاس محدود میان کشورهای منطقه اجرا شده و از نظر فنی نیازمند توسعه زیرساخت جدید نیست، بلکه بر استفاده بهینه از شبکه موجود انتقال گاز متکی است.

 

اظهارات وزیر انرژی ترکیه

وزیر انرژی ترکیه، آلپ‌ارسلان بایراکتار در این باره اعلام کرده است:

• ایران از نظر فنی ظرفیت لازم برای ایفای نقش کشور ترانزیتی را دارد

• استفاده از مسیر ایران، زمان انتقال و هزینه لجستیکی را در مقایسه با مسیرهای جایگزین کاهش می‌دهد

• این مدل به ترکیه کمک می‌کند تا ریسک تأمین گاز در دوره‌های اوج مصرف، به‌ویژه زمستان را مدیریت کند

به گفته بایراکتار، حجم گاز مدنظر در فاز اولیه حدود ۱ تا ۱.۵ میلیارد مترمکعب در سال برآورد شده و در صورت موفقیت عملیاتی، امکان افزایش آن در سال‌های بعد وجود خواهد داشت.

قیمت محصولات شرکت شوینده بورسی گران شد

در ادامه حتما بخوانید

اهمیت اقتصادی و زیرساختی برای ایران

از منظر اقتصادی، این تحول چند پیامد قابل توجه برای ایران دارد:

• درآمد ترانزیتی پایدار
  ایران بدون ورود به فرآیند فروش مستقیم گاز، می‌تواند از محل عبور گاز و استفاده از شبکه انتقال خود درآمد کسب کند.

• افزایش بهره‌وری شبکه گاز کشور
  استفاده از ظرفیت‌های خالی یا کم‌استفاده خطوط انتقال، بازده سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در زیرساخت گاز را افزایش می‌دهد.

• تقویت موقعیت ایران در کریدور انرژی منطقه‌ای
  این توافق می‌تواند نقش ایران را در اتصال آسیای مرکزی به بازارهای مصرف در آناتولی و حتی اروپا پررنگ‌تر کند.

• کاهش ریسک‌های تجاری نسبت به صادرات مستقیم
  مدل سوآپ، در مقایسه با صادرات مستقیم انرژی، انعطاف‌پذیرتر بوده و ریسک‌های عملیاتی و مالی کمتری برای کشور ترانزیتی به همراه دارد.

جمع‌بندی

گسترش سوآپ گاز ترکمنستان به ترکیه از مسیر ایران، در صورت نهایی شدن، می‌تواند یکی از مهم‌ترین تحولات زیرساختی انرژی منطقه باشد. این خبر بیش از آن‌که جنبه سیاسی داشته باشد، بیانگر تغییر نقش ایران در زنجیره ارزش انرژی منطقه و حرکت به سمت مدل‌های درآمدی مبتنی بر ترانزیت و خدمات زیرساختی است.