به گزارش نبض بورس، مکانیسم ماشه یا Snapback Mechanism مفهومی حقوقی-سیاسی است که پس از توافق هسته‌ای ایران (برجام) و در چارچوب قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل مطرح شد. این سازوکار به کشورهای عضو توافق امکان می‌دهد در صورت نقض تعهدات از سوی ایران، تحریم‌های شورای امنیت که پیش از برجام لغو شده بودند، دوباره و به‌طور خودکار بازگردند.
بر اساس قطعنامه 2231، هر یک از کشورهای مشارکت‌کننده در برجام (آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین) می‌توانند در صورت مشاهده نقض تعهدات:
موضوع را به کمیسیون مشترک برجام ارجاع دهند.
در صورت عدم حل‌وفصل اختلاف، مسئله به شورای امنیت منتقل شود.
شورای امنیت موظف است ظرف ۳۰ روز در خصوص ادامه لغو تحریم‌ها تصمیم‌گیری کند.
اگر قطعنامه‌ای برای ادامه لغو تحریم‌ها تصویب نشود، به‌طور خودکار تمام تحریم‌های گذشته سازمان ملل علیه ایران بازمی‌گردد.
یکی از بحث‌های مهم حقوقی این است که پس از خروج آمریکا از برجام در سال 2018، واشنگتن دیگر مشروعیت لازم برای فعال کردن این مکانیسم را ندارد. ایران و بسیاری از حقوقدانان معتقدند که تنها کشورهای باقی‌مانده در توافق (اروپا، روسیه و چین) حق طرح این موضوع را دارند.
فعال شدن این سازوکار می‌تواند تبعات مهمی برای اقتصاد و سیاست ایران داشته باشد:
بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران.
محدودیت‌های تجاری و مالی جهانی برای شرکت‌ها و بانک‌ها.
پیامدهای سیاسی و دیپلماتیک در روابط ایران با قدرت‌های جهانی.
مکانیسم ماشه ابزاری است که برای تضمین اجرای تعهدات برجام طراحی شد، اما همچنان یکی از پرچالش‌ترین مباحث در روابط ایران و غرب است. آینده این سازوکار وابسته به مذاکرات دیپلماتیک و تعاملات سیاسی ایران با اروپا و سایر قدرت‌ها خواهد بود.
