بانک مسکن که به‌عنوان نهاد تخصصی تأمین مالی بخش مسکن شناخته می‌شود، حالا در میانه بحران ساخت‌وساز و رکود بازار، با پرسشی جدی مواجه شده است: چرا وام‌های میلیاردی بدون سود به برخی مشتریان خاص پرداخت شده و هنوز بازنگشته است؟!
بررسی‌های «نبض بورس» از اسناد منتشرشده بانک مرکزی نشان می‌دهد که بانک مسکن در پایان سال ۱۴۰۳، به سه مشتری خود به عنوان «ذی‌نفع واحد»، ۱۲ فقره تسهیلات صفر درصدی اعطا کرده است. مشتریانی به نام‌های «بهروز»، «نوذری» و «ویستابست» که در مجموع بیش از ۳ میلیارد و ۵۶ میلیون تومان از منابع بانکی را با نرخ سود صفر دریافت کرده‌اند.
مطابق اطلاعات رسمی، این تسهیلات قرار بود در بازه زمانی ۱۲ تا ۳۶ ماهه بازپرداخت شود؛ اما حالا با گذشت یک سال، نه تنها اقساط بازنگشته، بلکه حجم بدهی و مانده مشکوک الوصول این سه مشتری به بیش از ۸ میلیارد و ۱۲۰ میلیون تومان رسیده است. رقمی که حتی از ارزش وثایق‌شان نیز بیشتر است.
بانک مسکن برای پرداخت این وام‌ها تنها حدود ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان وثیقه دریافت کرده بود. اما در غیاب پیگیری جدی از سوی مدیران ارشد بانک، حالا مانده تسهیلات به مرز هشدار رسیده و بانک با یک ناترازی جدی در مطالبات غیرجاری مواجه شده است.
این سوال اساسی مطرح است: بر چه مبنا و با کدام ضابطه، تسهیلاتی با نرخ صفر درصد و ضمانت ناکافی، به این سه مشتری خاص اعطا شده است؟ در شرایطی که بسیاری از مردم برای دریافت یک وام پنجاه میلیون تومانی با نرخ ۲۳ درصد باید ماه‌ها دوندگی کنند، چرا برخی افراد خاص به چنین امتیازهایی دست یافته‌اند؟
مدیران بانک مسکن باید پاسخ دهند که مبنای اعطای این تسهیلات چه بوده و چرا هیچ ضمانت اجرایی مؤثری برای بازگشت آنها در نظر گرفته نشده است؟
روند جاری در بانک مسکن، بار دیگر معضل تخصیص رانت در نظام بانکی کشور را یادآور می‌شود. بانک‌هایی که باید نقش توسعه‌ای و ملی ایفا کنند، بعضاً با تسهیلات خاص و شائبه‌برانگیز، منابع عمومی را در اختیار گروه‌های خاص قرار می‌دهند.
در شرایطی که بخش عمده‌ای از جامعه با بحران مسکن و تورم افسارگسیخته مواجه است، اعطای تسهیلات میلیاردی با نرخ صفر درصد و بدون بازگشت، جزو مواردی است که باید مورد بررسی دقیق نهادهای نظارتی، دیوان محاسبات، و مجلس شورای اسلامی قرار گیرد.
