به گزارش نبض بورس، فروغ ذکایی تحلیلگر بازارهای مالی | در روز سه‌شنبه ۲۵ فوریه ۲۰۲۵ (۷ اسفند ۱۴۰۳)، اعضای شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای پایان دادن به جنگ اوکراین را تصویب کردند. از آن تاریخ تاکنون آمریکا پیگیر پایان جنگ بین روسیه و اوکراین است. پایان جنگ در اوکراین چه تاثیری بر بورس ایران خواهد داشت؟
این درگیری که در تاریخ ۲۱ فوریه ۲۰۲۲ (۲ اسفند ۱۴۰۰) بین روسیه و اوکراین آغاز شد و حالا پس از سه سال در حال پایان یافته است، باید دید بازگشت آرامش به اوکراین، چه تأثیری بر بازار‌ها خواهد داشت؟ بدین منظور ابتدا وضعیت تولید کامودیتی‌ها در اوکراین و سهم آنها در بازار جهانی پیش از آغاز جنگ و تغییرات تولید اوکراین پس از جنگ مورد بررسی قرار گرفته است، سپس تأثیر آن بر بازار جهانی و بورس ایران مورد مطالعه قرار گرفته است.
بر اساس گزارش WMD ۲۰۲۴ اوکراین در تولید جهانی ۱۸ کامودیتی نقش داشته است که عبارتند از:
آهن، منگنز، تیتانیوم، گالیوم، ژرمانیوم، بنتونیت، فلدسپات، گرافیت، سنگ گچ، کائولن، نمک، گوگرد، زیرکُن، زغال سنگ، زغال کُک، گاز طبیعی، نفت و اورانیوم
همان‌طور که در نمودار مشخص است، تولید تمام موارد در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱ (پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین) کاهش یافته است.
بر اساس این گزارش کمترین تغییرات مربوط به تولید گاز طبیعی و بیشترین کاهش تولید مربوط به ژرمانیوم و گالیوم است که تولید آنها پس از آغاز جنگ به صفر رسیده و تاکنون به مدار تولید باز نگشته است.
مورد دیگر یک پالایشگاه آلومینا (اکسید آلومینیوم) با ظرفیت ۱.۷ میلیون تن در سال است که پس از درگیری روسیه و اوکراین تعطیل شده و هنوز به مدار تولید بازنگشته است.
موارد فوق بیانگر این است که درگیری در منطقه اوکراین موجب کاهش عرضه موارد فوق در سطح جهان شده است و فرصت رقابت بیشتر برای تولیدکنندگان این ۱۸ کامودیتی را در بازار جهانی فراهم کرده است.
اما اکنون با بازگشت اوکراین به عرصه جهان، به تدریج تولید این کشور بر عرضه کل هر یک از کامودیتی‌های فوق افزوده و موجب کاهش قیمت آنها در بازار جهانی خواهد شد.
با توجه به اینکه World Mining Data اطلاعات را بر اساس ماده محتوی منتشر می‌کند، می‌توان کاهش تولید آهن محتوی را نمایی از کاهش تولید فولاد اوکراین در نظر داشت.
با توجه به نمودار فوق می‌توان دریافت تولید فولاد اوکراین پس از درگیری با روسیه به شدت کاهش یافته است، به طوریکه در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱، ۷۰.۶ درصد کاهش یافته است و مجددا در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال ۲۰۲۳، ۲۲.۶ درصد رشد یافته است. اگر بازسازی صنایع در اوکراین به سرعت انجام گیرد و ظرفیت‌های پیش از جنگ دوباره مورد استفاده قرار گیرد، به تبع آن سهم اوکراین در تولید فولاد جهان افزایش پیدا کرده و عرضه کل فولاد جهان را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
در بازار جهانی فولاد، از یک سو تقاضای فولاد چین به عنوان مصرف‌کننده عمده فولاد رو به کاهش است و از سوی دیگر اعمال تعرفه ۲۵ درصدی از سوی دونالد ترامپ بر تمام واردات فولاد و آلومینیوم ایالات متحده آمریکا، موجب کاهش تقاضای آمریکا نیز خواهد شد. افزایش عرضه از سوی اوکراین موجب ایجاد مازاد عرضه در سطح جهان شده و علاوه بر کاهش قیمت فولاد، فرصت رقابت برای تولیدکنندگان فولاد ایران را در سطح جهان محدود می‌کند و ریسک کاهش فروش صادراتی برای فولادسازان بازار سرمایه را به همراه دارد.
بازگشایی خط تولید آلومینای اوکراین نیز، بر افزایش عرضه آلومینیوم اثر خواهد داشت که توأم با کاهش تقاضا ناشی از اعمال تعرفه‌های ایالات متحده، کاهش قیمت آلومینیوم را در بر دارد.
افزایش تولید منگنز نیز بر افزایش عرضه جهان اثر دارد، عمده تقاضای منگنز به تولید فولاد آلیاژی بستگی دارد و با کاهش تقاضای فولاد، تقاضای آن نیز افت خواهد داشت. اما با توجه به اینکه منگنز یک فلز حیاتی و پرکاربرد در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است، توسعه انرژی‌های سبز به حفظ سطح تقاضا و قیمت آن کمک خواهد کرد.
سهم اوکراین در تولید نفت و گاز جهان و سایر موارد (زغال سنگ، اورانیوم و ...) کمتر از ۱ درصد است و افزایش تولید آن، تأثیر محسوسی در افزایش عرضه در بازار انرژی ایجاد نکند. اما با توجه به اینکه اوکراین کانال ارتباطی بین روسیه و اروپاست، می‌تواند تأثیر مثبتی بر افزایش صادرات گاز روسیه به منطقه اروپا داشته باشد.
در بخش کشاورزی، روسیه و اوکراین به ترتیب رتبه چهارم و نهم تولید گندم را در اختیار دارند و روی هم ۱۴ درصد گندم جهان را تولید می‌کنند. پایان درگیری در این دو کشور، هم بر افزایش تولید گندم و هم بر افزایش صادرات گندم اثر دارد. باید توجه داشت افزایش تولید گندم، بر افزایش تقاضای کود اوره نیز اثر مثبت خواهد داشت.
کاهش تنش‌های ژئوپلیتیکی در اوکراین بر بازار طلا نیز اثر خواهد داشت. با بازگشت امنیت به این منطقه، برخی از سرمایه‌گذاران از بازار امن طلا خارج شده و به سمت دارایی‌های دارایی‌های پرریسک‌تر و بازارهای سهامی گام بردارند که در نتیجه‌ی کاهش تقاضای جهانی طلا، کاهش قیمت انس جهانی طلا نیز محتمل خواهد بود.
لینک‌های مرتبط:
لیست کامل نماد‌های گروه فلزات اساسی در بورس
لیست کامل نماد‌های گروه استخراج کانه‌های فلزی در بورس
Source:
WMD ۲۰۲۴ (World Mining Data)
World Steel Group
