جدیدترین اخبار
پربازدید های هفته
بیشترین نظر
وب گردی
بسته‌های ویژه خبری
اخبار چهره‌ها
اخبار نهادها و سازمان‌ها

اشرف‌الملوک فخرالدوله کیست؟

۱۲:۰۸ - ۰۷ آذر ۱۴۰۱
اشرف‌الملوک فخرالدوله دختر مظفرالدین‌شاه قاجار (نهمین دختر وی) و سرورالسلطنه و نوه عباس‌میرزا نایب‌السلطنه در سال ۱۲۶۱ش در تبریز متولد شد. اشرف‌الملوک فخرالدوله در سن چهارده سالگی به عقد محسن خان امین‌الملک (بعدها ملقب به امین‌الدوله) پسر علی خان امین‌الدوله درآمد. وی در جوانی نامزد پسر خاله‌اش دکتر محمد مصدق بود.

به گزارش نبض بورس، اشرف‌الملوک فخرالدوله دختر مظفرالدین‌شاه قاجار (نهمین دختر وی) و سرورالسلطنه و نوه عباس‌میرزا نایب‌السلطنه در سال ۱۲۶۱ش در تبریز متولد شد. اشرف‌الملوک فخرالدوله در سن چهارده سالگی به عقد محسن خان امین‌الملک (بعدها ملقب به امین‌الدوله) پسر علی خان امین‌الدوله درآمد. وی در جوانی نامزد پسر خاله‌اش دکتر محمد مصدق بود.

اشرف‌الملوک فخرالدوله صاحب ۹ فرزند به نام­های حسین، غلامحسین، محمود، علی (نخست‌وزیر ایران در زمان محمدرضا پهلوی) ، محمد، احمد، ابوالقاسم، رضا و معصومه شد.

از جمله عواملی که باعث شد که امین‌الملک خود را در زمینه سیاست ناتوان بیابد و گوشه نشینی را انتخاب کند این بود که در دوره استبداد صغیر (یکی از دوران‌های سیاسی جنبش مشروطه ایران) امین‌الملک آزادی‌طلبانی را که به پارک امین‌الدوله پناه برده ­بودند، تسلیم استبدادطلبان کرد و در سفری به لشت نشا توسط مبارزان قیام جنگل دستگیر شد ولی به دست اشرف‌الملوک فخرالدوله نجات یافت.

اشرف‌الملوک فخرالدوله با مشاهده اوضاع همسرش تصمیم گرفت خود اداره زندگی همسر و فرزندانش را برعهده بگیرد. اشرف‌الملوک فخرالدوله زنی فعال و مدیر و مدبر بود و چون از اوضاع کشور و جریان روز مطلع بود شوهر و فرزندانش بدون مشاوره او اقدام به کاری نمی‌کردند. .

اشرف‌الملوک فخرالدوله همچنین در کودتای ۱۲۹۹ (کودتایی نظامی) به همراه خانواده به قم رفت و در نزدیکی حرم حضرت معصومه سکنی گزید تا امکان تحصن کردن به گونه ای سریع و راحت در دسترس باشد. اشرف‌الملوک فخرالدوله پس از مدتی به تهران رفت تا با سردار سپه ملاقات کند و در نتیجه توانست املاک همسرش را در لشت نشا (یکی از شهرهای استان گیلان در شمال ایران است) که مدت­ها بین چند خواهان مورد کشمکش بود، پس بگیرد. او از آن پس تلاش خود را صرف آبادانی لشت نشا کرد به‌طوری‌که این املاک در مدت کوتاهی ارزش زیادی یافتند.

نقش فخرالدوله در سیاست

اشرف‌الملوک فخرالدوله با زنان آن روزگاران ایران متفاوت بود. وی با سران کشور مصاحبت و هم­نشینی داشت.

در دوران حکومت رضاشاه فقط یک زن، آن هم اشرف‌الملوک فخرالدوله از خاندان قاجار در سیاست و دیپلماسی ایران نقش داشت. زیرا او از چند و چونی زمان و روحیات غیر سیاسی احمدشاه قاجار مطلع بود سعی كرد تا در بین این دو جماعت آشتی و مماشات برقرار كند تا افراد ایل را از هرگونه بلایی صیانت نماید. شاهدخت قجری با میانجیگری ­هایش، از اعدام افراد بنام و مشهور دودمان قاجار جلوگیری کرد. به گونه ای که می­ توان او را واسط بین سلسله قاجار و رضاخان دانست.

اشرف‌الملوک فخرالدوله روابط نزدیکی با رضاشاه داشت و توانست وی را تحت تاثیر خود قرار بدهد و نقشی هرچند‌ اندک در سیاست ایران بازی کند. تا جایی که می‌گویند رضاشاه گفته است که: قاجاریه یک مرد و یک نیمه مرد داشت، مردش فخرالدوله و نیمه مردش آغامحمدخان قاجار بود.

فعالیت نیکوکارانه

اشرف‌الملوک فخرالدوله، بانویی دوستدار اهل­بیت و باکفایت و نیکوکار بود. اشرف‌الملوک فخرالدوله برای گرفتن حاجت­هایش به اماکن قدسی و زیارتی اهل بیت در عتبات عالیات، مشهد و قم بارها سفر کرد. او از ثروت خود در امور خیریه مضایقه نکرد. از جمله اقدامات او:

  • اطعام و حمایت از خانواده های تهی­دست و ایتام
  • فراهم کردن جهیزیه برای دختران دم بخت
  • تامین سرمایه اولیه راه اندازی کسب و کار برای پسران جوان
  • مهیا کردن شرایط درس خواندن و طی کردن مراتب علمی برای جوانان بااستعداد و لایق

اشرف‌الملوک فخرالدوله علاوه بر ساخت مسجد امین الدوله، چندین مدرسه ( از جمله تاسیس مدرسه رشدیه) و بیمارستان را در اراضی خود ساخت و وقف کرد. او همچنین در املاک موروثی‌اش واقع در کهریزک استراحتگاهی برای سالمندان، از کار افتادگان و مریضان دارای ناتوانی جسمی و حرکتی ساخت که امروزه جزو بزرگ‌ترین مؤسسات یاری‌رسانی محسوب می شود.

مسجد فخرالدوله با معماری دیدنی

اشرف‌الملوک فخرالدوله در اواخر دوره قاجار و درگیر و دار اقدامات سردار سپه، در حدود 78 دختر و پسر یتیم را تحت پوشش قرارداد و به همراه جمعی از زنان خیر در اطراف پرورشگاه که بعدها بنگاه خیریه بانوان نیکوکار نامیده شد.

ساخت کارخانه قند کهریزک، پی ریزی اداره پست به سبک مدرن و امروزی نیز با تلاش و برنامه ریزی های او انجام شد.

اشرف‌الملوک فخرالدوله هم­چنین اولین بنگاه تاکسیرانی خصوصی ایران را در تهران بنیانگذاری کرد و تاکسی های این موسسه را به راننده های تاکسی بخشید. به طوری که تاج‌الملوک پهلوی در خاطراتش می‌گوید: همین خانم فخرالدوله آن موقع که تهران کوچک بود نصف تاکسی‌های تهران را در تملک خودش داشت.

اشرف‌الملوک فخرالدوله قصد بنیاد یک موسسه بورس ملی در محدوده بانک ملی شعبه فردوسی را هم داشت که به دلیل برخی موانع و مشکلات، موفق به تاسیس آن نشد.

سرانجام بانوی سیاستمدار و مصلح

اشرف‌الملوک فخرالدوله در اواخر عمر فرزند بزرگ خود حسین را بر اثر یک پیشامد از دست داد و پس از آن از حوصله و شوق افتاد. او بیشتر وقتش را در باغ الهیه سپری کرد و از حشرونشر با مردم خودداری کرد. او در آخرین سفر خود به نجف اشرف، آرامگاهی را در این شهر خریداری کرد اما وصیت کرد تا بعد از مرگ او را در قبرستان ابن‌بابویه در شهر ری در مجاورت قبر پسرش حسین به خاک بسپارند.

اشرف‌الملوک فخرالدوله ۲۹ ماه بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ علیه دولت دکتر محمد مصدق، در تاریخ ۲۵ دی ۱۳۳۴ در سن ۷۳ سالگی بر اثر سکته قلبی دار دنیا را وداع گفت.

 

 

 

 

 

 

پاسخ دهید
سایت نبض بورس از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.