آیا سازمان بورس اقدام به شاخص سازی می کند؟

به گزارش نبض بورس، شاید شما هم جزء سهامدارانی باشید که معتقدید اوضاع بازار برخلاف آن چیزی است که شاخص ها نشان می دهند. به عبارت بهتر بسیاری از سهامداران معتقدند که شاخص سازی با کمک چند نماد برای نشان دادن وضعیت بهتر انجام می شود. پرسش این است که آیا سازمان بورس واقعا اقدام به شاخص سازی می کند؟ 

این پرسش را خبرنگار نبض بورس با محمدرضا چراغی کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه که به تازگی گفتگوی مفصلی با رئیس سازمان بورس داشته است، در میان گذاشت. در ادامه این گفتگوی مفصل را می خوانید.

آیا سازمان بورس اقدام به شاخص سازی می کند؟

محمدرضا چراغی کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه درباره شاخص سازی گفت: من اعتقاد دارم که قوانین و چهارچوب های بازار سرمایه به نهاد ناظر اجازه می دهد که در برخی مواقع شاخص مدیریت شود ولی نباید این تصور وجود داشته باشد که سازمان بورس عدد شاخص را راسا بالا با پایین می کند. وی تاکید کرد: در بازار سرمایه نیاز به شفافیت بیشتر و اصلاح و حذف قوانین دست و پاگیر داریم.

چراغی درباره رشد و افت قیمت سهام در ماه ها و سال های اخیر گفت: بیش از یک سال از رشد و سقوط تاریخی بازار سهام می گذرد و در این مدت سرمایه گذاران بازار سرمایه وعده های زیادی را از سمت مسئولان ارکان این بازار از جمله سازمان بورس شنیدند و البته این تنها مسئولان بازار سرمایه نبودند که به سهامدارن وعده بهبود وضع بازار را دادند بلکه از مجلس و دولت هم صداهایی مشابه شنیده می شد.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: زمانی سعی شد بازارگردان ها را اجبار کنند در قیمت خاص اقدام به خرید کنند و زمانی قرار شد یک درصد از صندوق توسعه ملی را به صندوق تثبیت بازار سرمایه تخصیص دهند تا شاید این کار بتواند مقداری از فشار عرضه ها را کم کند. حتی ممنوعیت گرفتن تسهیلات بانکی برای خرید سهام توسط نهادهای مالی برداشته شد و نهادهای مالی می توانستند و می توانند برای سرمایه گذاری در سهام از بانک ها وام بگیرند.

محمدرضا چراغی افزود: اما در هفته های گذشته که شاخص کل بورس از افت شتابدار باز ایستاد و شروع به رشد کرد، بسیاری از سرمایه گذاران اعتقاد داشتند که سبد سهامشان به نسبت رشد شاخص رشدی نداشته است و این ابهام را مطرح می کنند که آیا نهاد ناظر بازار سرمایه، اقدام به مدیریت شاخص یا به بیانی شاخص سازی می کند تا اذهان عمومی آرام تر شود؟

این کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در پاسخ به اینکه آیا اتهام شاخص سازی به سازمان بورس وارد است یا خیر، اظهار کرد: متاسفانه در سال های گذشته رشد شاخص بورس را در کارنامه رییس سازمان بورس می نوشتند و چنین اقدامی خود می توانست این ذهنیت را به وجود آورد که سازمان بورس در نوسانات شاخص به صورت مستقیم نقش دارد که برای شفافیت در این خصوص باید چند نکته را یادآور شوم.

محمدرضا چراغی در ادامه به قوانین بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: ساختار قوانین و مقررات در بازار سرمایه به گونه ای است که در این بازار دامنه نوسان وجود دارد و قیمت سهم ها می تواند حداکثر ۵ درصد رشد یا افت کنند و نهاد ناظر با تایید شورای عالی بورس می تواند با کم یا زیاد کردن دامنه نوسان سبب رشد یا افت شاخص شود. همچنین حجم مبنا نیز یکی از دیگر اهرم هایی است که نهاد ناظر می تواند با تغییر آن، شاخص را به نوعی مدیریت کند.

این تحلیلگر بازار سرمایه درباره توقف و بازگشایی نمادها نیز بیان کرد: روند بازگشایی یا توقف نمادها نیز از دیگر اهرم هایی است که می تواند در افت یا رشد شاخص کل نقش ایفا کند و اگر این بازگشایی و توقف‌ها با اعمال نظرات شخصی خارج از چهارچوب انجام شود می تواند در شاخص سازی نقش پررنگی ایفا کند. البته هدفم این نیست که بگوییم الزاما چنین اتفاق هایی رخ می دهد.

یک بام و دو هوا در بازار سرمایه جایی ندارد

 محمدرضا چراغی تاکید کرد: نمی‌شود که وقتی برای ما مطلوب است که بازار مثبت باشد متغیرهایی مثل دامنه نوسان، حجم مبنا را دستکاری کنیم و حتی اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی و چاپ پول دهیم و بگوییم شاخص روند طبیعی خود را طی می کند؛ نمی‌شود که به صورت سلیقه ای در روند بازگشایی یا توقف نمادها دخالت کنیم و ادعا داشته باشیم ما در روند افت یا رشد شاخص نقشی نداریم.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: چندی پیش از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه مبالغی تزریق شد. طبیعتا عملکرد صندوق تثبیت و صندوق توسعه بازار سرمایه در خرید و فروش ها می تواند به شاخص بورس جهت دهد. البته به نظر می رسد که در فشارها از سمت افراد و نهادهای مختلف نیز اجازه عملکرد درست به مدیران این صندوق ها نمی دهد.

محمدرضا چراغی تاکید کرد: این تصور که نهاد ناظر با بالا و پایین آوردن یک عدد به صورت دستی شاخص سازی می‌کند تصوری اشتباه است اما این نهاد می تواند با سیاست ها و اهرم های مختلف که در بالا عنوان شد در نوسانات شاخص نقش مستقیم یا غیرمستقیم ایفا کند؛ برای اینکه شبهه ای پیش نیاید که سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر اقدام به شاخص سازی می کند باید به چهارچوب هایی پایبند باشد مثلا نمی شود در بازار منفی دامنه نوسان را منفی ۲ و مثبت ۶ کرد و ادعا کرد که ناظر در جلوگیری از افت شاخص نقشی ندارد همچنین در بازار مثبت هم نمی شود دامنه مثبت شاخص را افزایش داد و ادعا کرد که روند رشد شاخص بورس طبیعی است.

باید عمق بازار سرمایه بیشتر شود

 محمدرضا چراغی افزود: بازار سرمایه ایران در سال های گذشته رشد کرده و فعالان این بازار بیشتر شدند اما ابزارهای مالی در این بازار آنچنان رشدی نداشته اند؛ جدا از این باید قوانین دست و پا گیر را حذف کرد و قوانینی وضع کرد که به عمق بازار کمک کند قوانینی که ظن دستکاری  در بازار را کاهش داده و شفافیت را بیشتر کند.

بازارهای مالی در کشور باید با هم رشد کنند      

 این کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه ادامه داد: البته سازمان بورس در این روزها و سال های گذشته در این راستا تلاش داشته اما اولا این تلاش ها کافی نبوده و ثانیا دیگر نهادها از جمله بانک مرکزی و بیمه مرکزی باید همکاری های داشته باشند که بازار پول، بازار تامین اطمینان (بیمه) و بازار سرمایه با هم عمق پیدا کنند و عملکرد یکی مانع رشد دیگری نشود.

بیشتر بخوانید:

• رد پای چینی ها در اُفت بورس ایران | چرا قیمت سنگ آهن سقوط کرد؟

• معاملات مشکوک فجهان را متوقف کرد | فجهان کی بازگشایی می شود؟

• اثر سه شنبه در بازار سرمایه چیست؟! این اثر در بورس ایران هم وجود دارد؟