دانشگاه شهید بهشتی در بهمن ماه سال ۱۳۳۸ تأسیس شد. اساسنامه دانشگاه در نهصدونودو هشتمین جلسه شورای فرهنگ وقت به تصویب رسید.
علیرغم افتتاح رسمی در اسفندماه ۱۳۳۹ ، پذیرش دانشجو در مهرماه ۱۳۳۹ و توسط دانشکده‌های معماری و شهرسازی و علوم بانکداری که اولین دانشکده‌های دانشگاه بودند انجام شد.
از زمان تأسیس، فعالیت‌های علمی، آموزشی و پژوهشی دانشگاه تا انقلاب فرهنگی با نام «دانشگاه ملی ایران» پی‌گیری می‌شد. در خرداد ماه سال ۱۳۶۲ ستاد انقلاب فرهنگی وقت با تغییر نام دانشگاه از «ملی ایران » به « شهید بهشتی» موافقت کرد.
در سال ۱۳۶۴ براساس مصوبه دولت جمهوری اسلامی مبنی بر تأسیس وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، مراکز درمانی و دانشکده‌های پزشکی و پیراپزشکی از دانشگاه منفک و با نام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی فعالیت خود را آغاز کردند.
پردیس دانشگاهی شهید بهشتی با داشتن حدود ۷۵ هکتار فضای آموزشی، کمک‌آموزشی و طبیعی در بهترین منطقه شمال غربی تهران بزرگ قرار گرفته است.
دانشگاه شهید بهشتی با امکانات آموزشی و پژوهشی مناسب و با ارائه شیوه‌های نوین آموزشی، تربیت نیروهای متخصص جوان کشور را بر عهده دارد. این دانشگاه دارای کادر مجرب و متخصص متشکل از ۵۷۵ عضو هیأت علمی ثابت تمام وقت و به همین تعداد عضو هیات علمی مدعو می‌باشد.
دانشکده‌ها:
- دانشکده ادبیات و علوم انسانی
- دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی
- دانشکده حقوق
- دانشکده علوم
- دانشکده علوم زیستی
- دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی
- دانشکده علوم تربتی و روانشناسی
- دانشکده علوم ریاضی
- دانشکده علوم زمین
- دانشکده مدیریت و حسابداری
- دانشکده معماری و شهرسازی
- دانشکده مهندسی انرژی و فناوری‌های نوین
- دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر
- دانشکده مهندسی هسته‌ای
- دانشکده الهیات و ادیان
پژوهشکده‌ها:
- پژوهشکده اعجاز قرآن
- پژوهشکده خانواده
- پژوهشکده لیزر و پلاسما
- پژوهشکده علوم محیطی
- پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی
علاوه بر دانشکده‌های دانشگاه، پژوهشکده‌های فوق و همچنین پژوهشکده تازه تاسیس اعجاز قرآن بطور مستمر در زمینه‌های پژوهشی خاص فعالیت کرده و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی را نیز جذب و آموزش می‌دهند.
مرکز اسناد و تحقیقات معماری، مرکز تحقیقات شیمیائی، مرکز رشد و واحدهای فناوری، دفتر کار آفرینی، دفتر ارتباط با صنعت و همچنین قطب های علمی جغرافیا، کاتالیست، مطالعات خاورمیانه و جهانی شدن، فوتونیک با گرایش لیزر، تاریخ ادبیات فارسی، خانواده، برنامه‌ریزی شهری و طراحی شهری در بافت‌های با ارزش و قطب ساختارهای جبری و منطقی در ریاضیات گسسته و کاربردهای آن، کرسی حقوق بشر صلح و دموکراسی یونسکو و نیز مرکز سنجش از دور و مرکز ایران شناسی از دیگر مــراکز و واحدهای تخصصی‌ای هستند که در زمینه‌های مورد علاقه خود بطور گسترده فعالیت می‌نمایند.
فعالیت‌های جاری دانشگاه توسط ۵ معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی، دانشجوئی و فرهنگی پژوهشی و فناوری، فناوری اطلاعات و ارتباطات و اداری مالی و مدیریت‌های تابعه با فعالیت اداری بیش از ۱۰۰۰ کارمند مجرب هماهنگ و تنظیم می‌شود.
