شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات)
1. مقدمه‌ای بر شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
2. تاریخچه و تأسیس شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در ایران
3. وظایف و مأموریت‌های شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
4. نقش شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در بازار سرمایه ایران
5. سیستم تسویه و پایاپای در بورس و نقش سپرده‌گذاری مرکزی
6. ارائه خدمات به سرمایه‌گذاران و ناشران اوراق بهادار
7. تحولات و پیشرفت‌های شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در سال‌های اخیر
8. ساختار مالکیتی و لیست سهامداران شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
9. معرفی سامانه سجام و نحوه ثبت‌نام در این سامانه
10. نتیجه‌گیری
1- مقدمه‌ای بر شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه ایران است که نقش کلیدی در مدیریت و تسهیل فرآیندهای مالی و معاملاتی ایفا می‌کند. این شرکت مسئول نگهداری، ثبت، انتقال و تسویه اوراق بهادار در بازار سرمایه ایران بوده و به‌عنوان واسطی بین خریداران و فروشندگان عمل می‌کند.
قبل از تأسیس این شرکت، معاملات بازار سرمایه ایران به‌صورت دستی و سنتی ثبت و مدیریت می‌شد که مشکلاتی مانند کندی تسویه، امکان بروز خطاهای انسانی، ریسک‌های عملیاتی و عدم شفافیت اطلاعاتی را به همراه داشت. با راه‌اندازی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، فرآیندهای پس از معاملات، ازجمله ثبت، نگهداری و تسویه اوراق بهادار، به‌شکل الکترونیکی و استاندارد انجام شد که باعث افزایش شفافیت، کاهش ریسک‌های مالی و تسریع در انجام معاملات شد.
این شرکت، علاوه بر مدیریت سیستم تسویه و پایاپای، خدمات متعددی را به سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بورسی ارائه می‌دهد که شامل ثبت‌نام و احراز هویت سرمایه‌گذاران در سامانه سجام، ارائه گزارش‌های مالی، ثبت اطلاعات سهامداران و توزیع سود نقدی شرکت‌ها است.
با توجه به توسعه بازارهای مالی و گسترش فناوری‌های دیجیتال، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نقش مهمی در ارتقای زیرساخت‌های فناوری بازار سرمایه ایران ایفا کرده و به سمت هوشمندسازی فرآیندهای تسویه و نگهداری اوراق بهادار حرکت کرده است.
2- تاریخچه تأسیس شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
قبل از تأسیس شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات)، فرآیندهای مربوط به ثبت، نگهداری و انتقال اوراق بهادار در ایران به‌صورت سنتی انجام می‌شد. این روش سنتی باعث بروز مشکلات متعددی مانند کندی در نقل‌وانتقال سهام، افزایش ریسک‌های عملیاتی، امکان بروز خطاهای انسانی و عدم شفافیت در مالکیت سهام می‌شد.
با گسترش بازار سرمایه ایران و افزایش تعداد سهامداران و معاملات، نیاز به ایجاد یک نهاد متمرکز که مسئولیت ثبت و نگهداری اوراق بهادار را برعهده داشته باشد، بیش از پیش احساس شد. این ضرورت، در نهایت به تأسیس شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) در سال ۱۳۸۴ منجر شد.
اهداف و دلایل تأسیس سمات
تأسیس این شرکت با اهداف متعددی همراه بود که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ایجاد یک سیستم یکپارچه و متمرکز برای ثبت و نگهداری اوراق بهادار و تسهیل فرآیندهای تسویه و پایاپای معاملات
افزایش شفافیت در بازار سرمایه از طریق ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز از وضعیت سهامداران
کاهش ریسک‌های عملیاتی و افزایش امنیت معاملات از طریق حذف روش‌های سنتی و جایگزینی سیستم‌های الکترونیکی
تسریع و تسهیل فرآیندهای پس از معاملات به‌ویژه تسویه وجوه و انتقال مالکیت اوراق بهادار
همگام‌سازی بازار سرمایه ایران با استانداردهای جهانی و پیوستن به نهادهای بین‌المللی مرتبط
تحولات پس از تأسیس
پس از تأسیس سمات، فرآیندهای مربوط به نقل‌وانتقال سهام، ثبت اطلاعات سهامداران و تسویه معاملات دستخوش تحولات اساسی شد. از جمله مهم‌ترین اقدامات و دستاوردهای این شرکت در سال‌های بعد از تأسیس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
الکترونیکی شدن سیستم ثبت و نقل‌وانتقال اوراق بهادار که باعث کاهش چشمگیر مشکلات ناشی از روش‌های دستی شد.
ایجاد سامانه سجام (سامانه جامع اطلاعات مشتریان) برای احراز هویت سرمایه‌گذاران و ارائه خدمات یکپارچه.
راه‌اندازی سیستم توزیع سود نقدی سهامداران به‌صورت متمرکز، که به تسهیل دریافت سود سهام توسط سرمایه‌گذاران کمک کرد.
گسترش فعالیت‌های بین‌المللی و عضویت در نهادهای معتبر جهانی در حوزه تسویه و پایاپای اوراق بهادار.
در کل تأسیس شرکت سپرده‌گذاری مرکزی یکی از مهم‌ترین اقدامات در راستای مدرن‌سازی بازار سرمایه ایران بود که نقش کلیدی در بهبود زیرساخت‌های معاملاتی ایفا کرد. با گذشت زمان، این شرکت به یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه تبدیل شده و با توسعه خدمات خود، نقشی حیاتی در افزایش شفافیت و کاهش ریسک‌های بازار ایفا می‌کند.
3- وظایف و مأموریت‌های شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) به‌عنوان یکی از نهادهای اصلی بازار سرمایه ایران، وظیفه مدیریت، ثبت، نگهداری، انتقال و تسویه اوراق بهادار را بر عهده دارد. این شرکت نقش مهمی در کاهش ریسک‌های معاملاتی، افزایش شفافیت و تسهیل فرآیندهای پس از معاملات دارد. در ادامه، مهم‌ترین وظایف و مأموریت‌های این شرکت شرح داده می‌شود:
۱. ثبت و نگهداری اوراق بهادار
یکی از اصلی‌ترین وظایف سمات، ثبت و نگهداری اطلاعات اوراق بهادار و سهامداران است. این وظیفه شامل موارد زیر می‌شود:
ثبت اطلاعات مربوط به سهامداران و سرمایه‌گذاران در بازار بورس و فرابورس
ثبت و نگهداری اطلاعات اوراق بهادار مختلف مانند سهام، اوراق بدهی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری
ارائه اطلاعات به سازمان بورس و نهادهای نظارتی برای افزایش شفافیت
۲. تسویه و پایاپای معاملات
بعد از انجام معاملات در بازار سرمایه، فرآیند تسویه وجوه و انتقال مالکیت اوراق بهادار باید انجام شود. سمات این مسئولیت را بر عهده دارد و این فرآیند شامل موارد زیر است:
انتقال مالکیت اوراق بهادار بین خریدار و فروشنده پس از انجام معامله
تسویه وجوه معاملات و تضمین انجام صحیح آن‌ها
کاهش ریسک نکول (عدم انجام تعهدات مالی) در معاملات از طریق نظارت بر فرآیند پایاپای
۳. مدیریت سود نقدی سهامداران
یکی دیگر از مأموریت‌های مهم این شرکت، پرداخت سود نقدی سهامداران است. این کار از طریق سامانه‌های الکترونیکی و بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام می‌شود. مزایای این سیستم شامل:
تسریع در فرآیند واریز سود به حساب سهامداران
کاهش مشکلات مربوط به چک‌های کاغذی و مراجعه حضوری
افزایش شفافیت و سهولت در دریافت سود
۴. احراز هویت و ساماندهی اطلاعات سهامداران (سامانه سجام)
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با راه‌اندازی سامانه سجام فرآیند احراز هویت سرمایه‌گذاران را تسهیل کرده است. مأموریت‌های این سامانه عبارت‌اند از:
احراز هویت یکپارچه سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه
ثبت و به‌روزرسانی اطلاعات سرمایه‌گذاران بدون نیاز به مراجعه حضوری
ایجاد یک پایگاه داده جامع برای تسهیل در ارائه خدمات به سهامداران
۵. ارائه خدمات به صندوق‌های سرمایه‌گذاری
سمات به‌عنوان نهاد متولی ثبت و نگهداری اوراق بهادار، خدماتی را نیز به صندوق‌های سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهد. این خدمات شامل:
ثبت واحدهای سرمایه‌گذاری و مدیریت نقل‌وانتقال آن‌ها
ارائه گزارش‌های مالی و آماری مربوط به سرمایه‌گذاران صندوق‌ها
ایجاد شفافیت در عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
۶. همکاری با سازمان‌های بین‌المللی
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی عضو برخی از نهادهای بین‌المللی مرتبط با بازارهای مالی و تسویه وجوه است. برخی از اقدامات در این زمینه شامل:
پیوستن به فدراسیون جهانی شرکت‌های سپرده‌گذاری و تسویه وجوه (WFC)
مشارکت در اجلاس‌های بین‌المللی و استفاده از تجربیات سایر کشورها
توسعه زیرساخت‌های الکترونیکی برای همگام‌سازی بازار سرمایه ایران با استانداردهای جهانی
۷. توسعه فناوری و دیجیتالی‌سازی خدمات
یکی از مأموریت‌های مهم سمات، استفاده از فناوری‌های نوین در بازار سرمایه است. برخی از اقدامات در این زمینه:
دیجیتالی‌سازی فرآیندهای تسویه و ثبت اوراق بهادار
توسعه سامانه‌های الکترونیکی برای ارائه خدمات غیرحضوری
ارتقای امنیت اطلاعات و کاهش ریسک‌های عملیاتی از طریق به‌کارگیری تکنولوژی‌های پیشرفته
۸. ارائه گزارش‌های تحلیلی و آماری
سمات وظیفه تهیه و انتشار گزارش‌های تحلیلی از وضعیت سهامداران، معاملات و اوراق بهادار را دارد. این گزارش‌ها به نهادهای نظارتی، سازمان بورس و سایر فعالان بازار سرمایه ارائه می‌شود و نقش مهمی در:
افزایش شفافیت اطلاعاتی در بازار سرمایه
کمک به سیاست‌گذاری‌های کلان اقتصادی
تحلیل روند معاملات و مالکیت اوراق بهادار
در نتیجه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با انجام وظایف گسترده‌ای در زمینه ثبت، نگهداری، تسویه و پایاپای اوراق بهادار، نقش بسیار مهمی در بازار سرمایه ایران ایفا می‌کند. مأموریت‌های این شرکت افزایش شفافیت، کاهش ریسک، بهینه‌سازی خدمات به سهامداران و همگام‌سازی بازار سرمایه با استانداردهای جهانی است. با توسعه فناوری‌های مالی، این شرکت در مسیر گسترش خدمات دیجیتال و بهبود زیرساخت‌های بازار سرمایه قرار دارد.
4- نقش شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در بازار سرمایه
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) به‌عنوان یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه، نقش کلیدی در مدیریت معاملات، ثبت، نگهداری، تسویه و پایاپای اوراق بهادار ایفا می‌کند. این شرکت در ایجاد شفافیت، کاهش ریسک، تسهیل فرآیندهای مالی و توسعه زیرساخت‌های الکترونیکی در بازار سرمایه ایران تأثیرگذار است. در ادامه، مهم‌ترین نقش‌های این شرکت در بازار سرمایه بررسی می‌شود.
۱. تضمین تسویه معاملات و کاهش ریسک نکول
یکی از مهم‌ترین وظایف سمات، مدیریت فرآیند تسویه و پایاپای معاملات در بازار سرمایه است. این شرکت تضمین می‌کند که پس از انجام معامله، انتقال مالکیت اوراق بهادار و پرداخت وجه بین خریدار و فروشنده به درستی انجام شود. این اقدام باعث:
کاهش ریسک نکول (عدم انجام تعهدات مالی)
افزایش امنیت و اطمینان در معاملات
تسریع و بهینه‌سازی فرآیندهای مالی در بازار سرمایه
۲. افزایش شفافیت و ساماندهی اطلاعات سهامداران
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با مدیریت ثبت اطلاعات سرمایه‌گذاران، به شفافیت بازار کمک می‌کند. این امر باعث می‌شود:
حقوق سهامداران حفظ شود و مالکیت آن‌ها شفاف باشد
از تخلفات و جرایمی مانند پول‌شویی جلوگیری شود
نظارت و مدیریت ریسک در بازار سرمایه تسهیل شود
۳. اجرای سامانه سجام و احراز هویت الکترونیکی
یکی از مهم‌ترین نقش‌های سمات، ایجاد سامانه سجام (سامانه جامع اطلاعات مشتریان) است که فرآیند احراز هویت سرمایه‌گذاران را تسهیل کرده است. این اقدام باعث:
یکپارچه‌سازی اطلاعات سهامداران
حذف مراجعات حضوری و کاهش بوروکراسی
افزایش امنیت اطلاعات سرمایه‌گذاران
۴. تسهیل پرداخت سود سهام به سهامداران
یکی دیگر از نقش‌های مهم شرکت، مدیریت پرداخت سود نقدی سهامداران به‌صورت متمرکز و غیرحضوری است. این خدمت باعث می‌شود:
سود سهام به‌موقع و بدون مشکلات بانکی به حساب سهامداران واریز شود
از مراجعه حضوری به بانک‌ها جلوگیری شود
توزیع سود شرکت‌های بورسی و فرابورسی به‌صورت شفاف‌تر انجام شود
۵. ارائه خدمات به صندوق‌های سرمایه‌گذاری
سمات نقش کلیدی در مدیریت اطلاعات و ثبت واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارد. خدمات این شرکت به صندوق‌ها شامل:
مدیریت نقل‌وانتقال واحدهای سرمایه‌گذاری
ثبت اطلاعات سرمایه‌گذاران در صندوق‌ها
افزایش شفافیت عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
۶. توسعه فناوری‌های نوین در بازار سرمایه
سمات به‌عنوان نهاد مرکزی تسویه و پایاپای، در توسعه فناوری‌های نوین مانند دیجیتالی‌سازی معاملات، بلاکچین و هوش مصنوعی در بازار سرمایه نقش دارد. این اقدامات باعث:
کاهش هزینه‌های اجرایی و افزایش سرعت تسویه
افزایش امنیت اطلاعات و کاهش تخلفات
افزایش کارایی بازار و جذب سرمایه‌گذاران جدید
۷. همکاری با نهادهای بین‌المللی و استانداردسازی بازار سرمایه
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی عضو برخی سازمان‌های بین‌المللی مانند فدراسیون جهانی شرکت‌های سپرده‌گذاری (WFC) است و در زمینه استانداردسازی فرآیندهای بازار سرمایه ایران فعالیت دارد. این اقدامات باعث:
افزایش اعتبار بازار سرمایه ایران در سطح جهانی
امکان جذب سرمایه‌گذاری خارجی
افزایش انطباق با استانداردهای بین‌المللی در حوزه مالی
۸. حمایت از سهامداران خرد و حفظ حقوق سرمایه‌گذاران
یکی از مأموریت‌های مهم سمات، حفظ حقوق سهامداران خرد و اطمینان از اجرای قوانین حمایتی است. این امر از طریق:
ثبت دقیق اطلاعات مالکیت سهام و جلوگیری از تخلفات
پرداخت به‌موقع سود سهام و تسهیل دسترسی به اطلاعات مالی
ایجاد شفافیت در بازار و کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری انجام می‌شود.
در کل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی یکی از ارکان کلیدی بازار سرمایه ایران است که نقش مهمی در ثبت، نگهداری، تسویه و پایاپای اوراق بهادار، افزایش شفافیت، کاهش ریسک و توسعه فناوری‌های مالی دارد. خدمات این شرکت، نه‌تنها باعث بهبود عملکرد بازار سرمایه و افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران شده، بلکه موجب حفظ حقوق سهامداران و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای رشد پایدار بازار سرمایه ایران نیز شده است.
5- سیستم تسویه پایاپای در بورس و نقش سپرده‌گذاری مرکزی
سیستم تسویه پایاپای یکی از مهم‌ترین فرآیندهای بازار سرمایه است که تضمین می‌کند پس از انجام معاملات، انتقال مالکیت اوراق بهادار و پرداخت وجه به‌درستی انجام شود. در ایران، این فرآیند توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) مدیریت می‌شود که به کاهش ریسک، افزایش شفافیت و بهبود امنیت معاملات کمک می‌کند.
۱. مفهوم تسویه و پایاپای در بورس
تسویه و پایاپای (Clearing & Settlement) فرآیندی است که در آن حقوق و تعهدات طرفین یک معامله بررسی، تأیید و در نهایت اجرا می‌شود. این فرآیند شامل:
پایاپای: محاسبه و تعیین میزان پرداختی هر یک از طرفین معامله
تسویه: پرداخت وجه و انتقال مالکیت اوراق بهادار بین خریدار و فروشنده
هدف این سیستم، اطمینان از صحت و قطعیت انجام معاملات در بورس و کاهش ریسک نکول (عدم انجام تعهدات مالی) است.
۲. مراحل فرآیند تسویه و پایاپای
پس از انجام یک معامله در بورس، فرآیند تسویه و پایاپای در چند مرحله انجام می‌شود:
۱. ثبت معامله:
معاملات پس از انجام در سامانه معاملاتی بورس و فرابورس ثبت شده و به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ارسال می‌شوند.
۲. بررسی و تأیید معاملات:
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی مشخصات معاملات، صحت داده‌ها و میزان اوراق بهادار و وجوه موردنیاز را بررسی و تأیید می‌کند.
۳. پایاپای (محاسبه تعهدات):
در این مرحله، تعهدات مالی خریداران و فروشندگان محاسبه می‌شود. اگر خریدار مبلغ کافی نداشته باشد یا فروشنده اوراق بهادار را تأمین نکرده باشد، معامله ممکن است لغو یا جریمه شود.
۴. تسویه (انتقال وجه و اوراق بهادار):
پرداخت وجه: از حساب کارگزاری خریدار به حساب کارگزاری فروشنده منتقل می‌شود.
انتقال اوراق بهادار: مالکیت سهام یا اوراق قرضه از فروشنده به خریدار تغییر داده می‌شود.
۵. تأیید نهایی و ثبت رسمی معامله:
پس از انجام پرداخت‌ها و انتقال مالکیت، معامله به‌طور رسمی در سامانه ثبت شده و تسویه نهایی انجام می‌شود.
۳. نقش شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در تسویه پایاپای
سپرده‌گذاری مرکزی (سمات) به‌عنوان نهاد اصلی تسویه و پایاپای، چندین نقش کلیدی را بر عهده دارد:
۱. تضمین انجام معاملات و کاهش ریسک نکول
سمات به‌عنوان یک نهاد واسطه اطمینان می‌دهد که تمام معاملات بر اساس قوانین و مقررات بازار سرمایه تسویه شوند و هیچ طرفی نتواند از انجام تعهدات خود سر باز زند.
۲. تسویه نقدی و انتقال مالکیت اوراق بهادار
این شرکت مسئولیت دارد که وجه نقد خریدار را به فروشنده پرداخت کند و مالکیت سهام را به خریدار منتقل کند، این کار از طریق سامانه پس از معاملات انجام می‌شود.
۳. مدیریت ریسک و نظارت بر تسویه معاملات
با نظارت بر تسویه و پایاپای، سمات از هرگونه تقلب یا تأخیر در انجام تعهدات جلوگیری می‌کند و در صورت بروز مشکل، اقدامات لازم را برای حفظ پایداری بازار انجام می‌دهد.
۴. توسعه فناوری در تسویه معاملات
سپرده‌گذاری مرکزی با استفاده از فناوری‌های نوین مانند بلاکچین، سامانه‌های الکترونیکی و اتوماسیون مالی، سرعت و دقت تسویه معاملات را افزایش داده است.
۵. همکاری با بانک‌ها و نهادهای مالی برای تسویه سریع‌تر
سمات با همکاری بانک‌ها و مؤسسات مالی، پرداخت‌های بین کارگزاری‌ها را تسهیل کرده و فرآیند تسویه را بهینه‌سازی می‌کند.
۴. اهمیت تسویه پایاپای در عملکرد بازار سرمایه
سیستم تسویه پایاپای یک بخش حیاتی از بازار سرمایه است که مزایای زیادی دارد:
افزایش امنیت و اعتماد سرمایه‌گذاران
کاهش ریسک نکول و تخلفات معاملاتی
تسریع در فرآیند انجام معاملات و کاهش هزینه‌ها
افزایش شفافیت و جلوگیری از سوءاستفاده‌های مالی
هماهنگی با استانداردهای بین‌المللی در بازار سرمایه
۵. چالش‌ها و آینده تسویه پایاپای در ایران
چالش‌های موجود:
🔸 وابستگی به سیستم‌های سنتی و نیاز به توسعه فناوری‌های نوین
🔸 تاخیر در برخی فرآیندهای تسویه به‌دلیل مشکلات بانکی و زیرساختی
🔸 افزایش حجم معاملات و نیاز به پردازش سریع‌تر اطلاعات
آینده تسویه پایاپای:
گسترش فناوری‌های دیجیتال و بلاکچین برای تسویه آنی معاملات
همکاری بین‌المللی و انطباق با استانداردهای جهانی تسویه اوراق بهادار
بهبود سامانه‌های معاملاتی برای افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها
در نتیجه میتوان گفت سیستم تسویه پایاپای یکی از مهم‌ترین بخش‌های بازار سرمایه است که تضمین می‌کند معاملات به‌طور صحیح، سریع و ایمن انجام شوند. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی (سمات) با مدیریت این فرآیند، ریسک‌های معاملاتی را کاهش داده، شفافیت را افزایش داده و از امنیت سرمایه‌گذاری‌ها حمایت می‌کند. توسعه فناوری‌های نوین و همکاری با نهادهای مالی می‌تواند آینده تسویه معاملات در بازار سرمایه ایران را بهبود ببخشد و باعث رشد و پایداری بیشتر این بازار شود.
6- ارائه خدمات به سرمایه‌گذاران و ناشران اوراق بهادار توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) به‌عنوان یکی از نهادهای کلیدی در بازار سرمایه، نقش مهمی در ارائه خدمات به سرمایه‌گذاران و ناشران اوراق بهادار دارد. این شرکت وظیفه دارد ثبت، نگهداری، انتقال و تسویه اوراق بهادار را تسهیل کرده و امنیت و شفافیت را در معاملات بازار سرمایه تضمین کند.
۱. خدمات ارائه‌شده به سرمایه‌گذاران
سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی که در بازار بورس فعالیت دارند، برای مدیریت و تسهیل معاملات خود نیازمند خدمات سپرده‌گذاری مرکزی هستند. برخی از مهم‌ترین این خدمات عبارت‌اند از:
۱.۱ ثبت و نگهداری اوراق بهادار به‌صورت الکترونیکی
• ثبت و ذخیره اوراق بهادار در سامانه پس از معاملات
• حذف نیاز به گواهی کاغذی اوراق بهادار و افزایش امنیت دارایی‌ها
• ایجاد حساب‌های معاملاتی و نگهداری اطلاعات سرمایه‌گذاران
۱.۲ تسویه و پایاپای معاملات اوراق بهادار
• انتقال مالکیت اوراق بهادار پس از انجام معاملات در بورس و فرابورس
• نظارت بر پرداخت وجوه بین خریداران و فروشندگان
• کاهش ریسک نکول و تضمین انجام تعهدات طرفین معامله
۱.۳ ارائه خدمات مرتبط با سهام عدالت
• مدیریت اطلاعات دارندگان سهام عدالت
• امکان خرید و فروش سهام عدالت از طریق سامانه‌های مرتبط
۱.۴ ارائه گزارشات مالی و اطلاعات دارایی‌ها
• نمایش جزئیات سبد سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران
• گزارش‌گیری از وضعیت اوراق بهادار و معاملات انجام‌شده
۱.۵ مدیریت مجامع الکترونیکی و پرداخت سود نقدی سهام
• برگزاری مجامع عمومی به‌صورت الکترونیکی
• پرداخت سود نقدی شرکت‌ها از طریق سامانه سمات
• تسهیل فرایند تقسیم سود بین سهامداران به‌صورت غیرحضوری
۱.۶ معرفی سامانه سجام و ثبت‌نام در آن
• سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) جهت احراز هویت و ثبت اطلاعات سرمایه‌گذاران
• افزایش امنیت و کاهش تخلفات با یکپارچه‌سازی اطلاعات هویتی و مالی سرمایه‌گذاران
۲. خدمات ارائه‌شده به ناشران اوراق بهادار
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی خدمات گسترده‌ای را به ناشران اوراق بهادار شامل شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و فرابورس، نهادهای مالی و دولت ارائه می‌دهد. برخی از این خدمات عبارت‌اند از:
۲.۱ ثبت و سپرده‌گذاری اوراق بهادار
• ثبت سهام و اوراق بدهی در سامانه سپرده‌گذاری مرکزی
• صدور کدهای سهامداری برای دارندگان اوراق بهادار
• مدیریت انتقال مالکیت اوراق بهادار پس از انجام معاملات
۲.۲ مدیریت مجامع عمومی و رأی‌گیری الکترونیکی
• برگزاری مجامع عمومی به‌صورت حضوری و آنلاین
• ارائه سامانه رأی‌گیری الکترونیکی برای سهامداران شرکت‌ها
۲.۳ پرداخت سود نقدی سهام به سرمایه‌گذاران
• پرداخت سود تقسیمی شرکت‌ها به‌صورت متمرکز و خودکار از طریق سپرده‌گذاری مرکزی
• جلوگیری از پراکندگی پرداخت سود و تسهیل در مدیریت منابع مالی ناشران
۲.۴ انتشار و تسویه اوراق بدهی و صکوک
• انتشار اوراق مشارکت، صکوک و سایر ابزارهای بدهی در بازار سرمایه
• مدیریت بازپرداخت سود و اصل اوراق بدهی به دارندگان این اوراق
۲.۵ گزارش‌دهی و ارائه اطلاعات به ناشران
• ارائه گزارش‌های دوره‌ای درباره ترکیب سهامداران و معاملات اوراق بهادار
• ارائه اطلاعات آماری برای تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و مالی
۲.۶ تسهیل فرآیند افزایش سرمایه و عرضه‌های اولیه (IPO)
• مدیریت عملیات افزایش سرمایه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و فرابورس
• اختصاص سهام جدید به سرمایه‌گذاران و بروزرسانی اطلاعات در سامانه معاملاتی
۳. اهمیت نقش شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در بازار سرمایه
• افزایش شفافیت در معاملات اوراق بهادار
• کاهش ریسک نکول و تضمین تعهدات مالی سرمایه‌گذاران و ناشران
• بهبود نقدشوندگی بازار و تسهیل فرآیندهای مالی
• افزایش امنیت دارایی‌های سرمایه‌گذاران با حذف اوراق بهادار کاغذی
• کمک به توسعه فناوری‌های نوین مالی و دیجیتالی در بازار سرمایه
۴. چالش‌ها و آینده خدمات سپرده‌گذاری مرکزی
چالش‌های فعلی:
• نیاز به بهبود زیرساخت‌های دیجیتال و توسعه فناوری‌های نوین
• افزایش حجم معاملات و فشار بر سامانه‌های تسویه و پایاپای
• ارتقای همکاری‌های بین‌المللی برای استانداردسازی خدمات بازار سرمایه
5.آینده سپرده‌گذاری مرکزی:
گسترش خدمات دیجیتال و استفاده از فناوری بلاکچین برای تسویه آنی معاملات
ارتقای سامانه‌های احراز هویت و ثبت اطلاعات مشتریان برای افزایش امنیت بازار
همکاری بیشتر با نهادهای مالی داخلی و خارجی برای توسعه بازار سرمایه ایران
در کل میتوان گفت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه ایران، نقش کلیدی در مدیریت تسویه معاملات، نگهداری اوراق بهادار و ارائه خدمات به سرمایه‌گذاران و ناشران دارد. این شرکت با توسعه سامانه‌های دیجیتال مانند سجام و سامانه پس از معاملات، توانسته است فرایندهای اجرایی بازار سرمایه را تسهیل کرده و ریسک‌های موجود را کاهش دهد. با گسترش فناوری‌های مالی (فین‌تک) و همکاری‌های بین‌المللی، سپرده‌گذاری مرکزی می‌تواند مسیر توسعه و استانداردسازی بازار سرمایه ایران را هموارتر کند.
7- تحولات و پیشرفت‌های شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) از زمان تأسیس تاکنون تحولات زیادی را پشت سر گذاشته است. این تحولات عمدتاً در راستای بهبود زیرساخت‌های بازار سرمایه، افزایش شفافیت، تسریع فرآیندهای تسویه و پایاپای، دیجیتالی‌سازی خدمات و ارتقای استانداردهای بین‌المللی بوده است. در ادامه به بررسی مهم‌ترین پیشرفت‌ها و تحولات این شرکت می‌پردازیم.
۱. دیجیتالی‌سازی و توسعه فناوری در سمات
با گسترش بازار سرمایه و افزایش حجم معاملات، نیاز به استفاده از تکنولوژی‌های نوین و سامانه‌های الکترونیکی بیش از پیش احساس شد. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نیز در این راستا چندین اقدام اساسی انجام داده است:
راه‌اندازی سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام): این سامانه با هدف یکپارچه‌سازی اطلاعات سرمایه‌گذاران، تسهیل احراز هویت و کاهش تخلفات مالی راه‌اندازی شد. ثبت‌نام در این سامانه برای همه فعالان بازار سرمایه الزامی است.
ایجاد سامانه برخط تسویه و پایاپای: برای افزایش سرعت و دقت در فرآیندهای تسویه وجوه، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی سامانه‌های الکترونیکی مدرن را برای پرداخت سود سهام، مدیریت اوراق بدهی و اوراق مشارکت راه‌اندازی کرده است.
استفاده از فناوری بلاکچین و توکن‌سازی: در سال‌های اخیر، این شرکت بررسی‌هایی در زمینه استفاده از بلاکچین و توکن‌سازی دارایی‌های مالی برای افزایش امنیت و شفافیت بازار سرمایه انجام داده است.
۲. بهبود فرآیند تسویه و پایاپای
با افزایش حجم معاملات در بازار سرمایه، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی تلاش کرده است زیرساخت‌های مربوط به تسویه و پایاپای را ارتقا دهد. مهم‌ترین اقدامات در این زمینه عبارت‌اند از:
ارتقای سیستم‌های تسویه آنی: قبلاً فرآیند تسویه و پایاپای به‌صورت T+2 (تسویه دو روزه) انجام می‌شد، اما با توسعه سامانه‌های جدید، امکان تسویه سریع‌تر و حتی تسویه آنی برای برخی از ابزارهای مالی فراهم شده است.
گسترش روش‌های تسویه وجوه: اضافه شدن روش‌های جدید مانند پرداخت‌های الکترونیکی مستقیم و استفاده از کیف پول‌های دیجیتال برای افزایش کارایی فرآیند تسویه.
افزایش ظرفیت پردازشی سامانه‌ها: با توجه به رشد بازار و افزایش تعداد سرمایه‌گذاران، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی زیرساخت‌های فنی خود را برای مدیریت حجم بالای درخواست‌ها و معاملات ارتقا داده است.
۳. بین‌المللی‌سازی و همکاری‌های جهانی
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی تلاش کرده است با استانداردسازی خدمات خود مطابق با معیارهای بین‌المللی و ایجاد ارتباط با سایر نهادهای مالی جهانی، جایگاه ایران را در بازارهای بین‌المللی تقویت کند. برخی از مهم‌ترین پیشرفت‌ها در این حوزه شامل موارد زیر است:
عضویت در نهادهای بین‌المللی: سمات عضو سازمان‌هایی مانند فدراسیون جهانی سپرده‌گذاری مرکزی (WFC) و انجمن سپرده‌گذاری‌های مرکزی آسیا و اقیانوسیه (ACG) شده است که نشان‌دهنده تلاش برای پیوستن به استانداردهای جهانی است.
ایجاد زیرساخت‌های لازم برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی: با اصلاح فرآیندهای ثبت و نگهداری اوراق بهادار، امکان فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی در بورس ایران تسهیل شده است.
امضای تفاهم‌نامه‌های همکاری با نهادهای مالی خارجی: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی برای انتقال دانش و تجربه و افزایش تعاملات مالی بین‌المللی با برخی از نهادهای مالی مطرح در سایر کشورها همکاری‌هایی را آغاز کرده است.
۴. گسترش خدمات به ناشران و سرمایه‌گذاران
در سال‌های اخیر، سمات تلاش کرده است خدمات خود را برای ناشران اوراق بهادار و سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی بهینه‌سازی کند. مهم‌ترین پیشرفت‌ها در این زمینه شامل موارد زیر است:
بهبود فرآیند پرداخت سود سهام: با توسعه سامانه پرداخت متمرکز، سود سهام شرکت‌ها به‌صورت الکترونیکی و بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانک‌ها پرداخت می‌شود.
راه‌اندازی سامانه رأی‌گیری الکترونیکی مجامع: برای تسهیل شرکت سهامداران در مجامع عمومی شرکت‌ها، سامانه‌ای راه‌اندازی شده که امکان رأی‌گیری و مشارکت آنلاین را فراهم می‌کند.
توسعه ابزارهای مالی جدید: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با مشارکت سازمان بورس و سایر نهادهای مرتبط، امکانات جدیدی برای اوراق مشتقه، صکوک و سایر ابزارهای مالی اسلامی فراهم کرده است.
ارتقای سامانه مدیریت دارایی‌ها: سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق سامانه‌های برخط، اطلاعات کاملی درباره سبد دارایی‌های خود، میزان سود تقسیمی، میزان سهام تحت مالکیت و وضعیت اوراق بدهی خود دریافت کنند.
۵. چالش‌ها و آینده تحولات شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
با وجود پیشرفت‌های قابل‌توجه، چالش‌هایی نیز در مسیر توسعه این شرکت وجود دارد. برخی از این چالش‌ها و راهکارهای پیشنهادی برای آینده عبارت‌اند از:
چالش‌ها:
نیاز به بهبود امنیت سایبری برای حفاظت از اطلاعات مالی
توسعه زیرساخت‌های فناوری برای مدیریت حجم بالای معاملات
ایجاد ارتباطات قوی‌تر با بازارهای مالی جهانی
بهبود دسترسی سرمایه‌گذاران خرد به اطلاعات شفاف و دقیق
برنامه‌های آینده:
افزایش هوشمندسازی فرآیندهای تسویه و پایاپای با استفاده از هوش مصنوعی
توسعه بلاکچین برای امنیت و شفافیت بیشتر معاملات
ایجاد ارتباطات گسترده‌تر با سپرده‌گذاری‌های جهانی برای تسهیل ورود سرمایه‌گذاران خارجی
افزایش آموزش و فرهنگ‌سازی در زمینه استفاده از ابزارهای جدید مالی
در کل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) طی سال‌های گذشته پیشرفت‌های قابل‌توجهی را در دیجیتالی‌سازی خدمات، تسریع فرآیندهای تسویه و پایاپای، افزایش شفافیت، بین‌المللی‌سازی و توسعه ابزارهای مالی جدید تجربه کرده است. این تحولات به افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران، جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی و تقویت زیرساخت‌های بازار سرمایه کمک کرده‌اند. با ادامه روند توسعه فناوری و هماهنگی بیشتر با استانداردهای جهانی، آینده سپرده‌گذاری مرکزی می‌تواند نقش بسیار مهم‌تری در رشد و پایداری بازار سرمایه ایران ایفا کند.
8- ساختار مالکیتی و لیست سهامداران شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) به‌عنوان یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه ایران، نقش مهمی در مدیریت و نگهداری اطلاعات اوراق بهادار، انجام تسویه معاملات و ارائه خدمات به سرمایه‌گذاران و ناشران دارد. ساختار مالکیتی این شرکت شامل نهادهای کلیدی بازار سرمایه است که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در فعالیت‌های بازار بورس و فرابورس ایران نقش دارند.
۱. ساختار مالکیتی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
سمات یک شرکت سهامی خاص است که مالکیت آن در اختیار نهادهای مختلف فعال در بازار سرمایه ایران قرار دارد. در این شرکت، سازمان بورس و اوراق بهادار نقش نظارتی دارد، اما مالکیت آن در اختیار نهادهای مالی زیر است:
بورس اوراق بهادار تهران
فرابورس ایران
شرکت بورس کالای ایران
شرکت بورس انرژی ایران
شرکت‌های کارگزاری فعال در بازار سرمایه
شرکت‌های تأمین سرمایه و سرمایه‌گذاری
این ساختار مالکیتی باعث شده است که مدیریت و اداره این شرکت به‌صورت تخصصی و تحت نظارت نهادهای اصلی بازار سرمایه ایران انجام شود.
۲. لیست سهامداران شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
سهامداران این شرکت شامل نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه هستند که دارای درصدهای مختلفی از سهام آن می‌باشند. برخی از مهم‌ترین سهامداران شرکت سپرده‌گذاری مرکزی عبارت‌اند از:
• بورس اوراق بهادار تهران – یکی از اصلی‌ترین سهامداران که نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های کلان شرکت دارد.
• فرابورس ایران – یکی دیگر از سهامداران کلیدی که به نمایندگی از بازار فرابورس در هیئت‌مدیره حضور دارد.
• بورس کالای ایران و بورس انرژی ایران – این دو بورس نیز در مالکیت این شرکت سهیم هستند، زیرا خدمات تسویه و پایاپای اوراق مشتقه و کالاهای بورسی به این نهادها وابسته است.
• کارگزاری‌ها، شرکت‌های تأمین سرمایه و سایر نهادهای مالی – بخشی از سهام این شرکت در اختیار کارگزاران و شرکت‌های تأمین سرمایه است که به‌عنوان بازیگران اصلی بازار سرمایه فعالیت دارند.
• سایر نهادهای مرتبط با بازار سرمایه – برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و مؤسسات مالی که در فرآیند تسویه و نگهداری اوراق بهادار نقش دارند، از دیگر سهامداران این شرکت محسوب می‌شوند.
۳. نقش سهامداران در مدیریت و اداره شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
• انتخاب هیئت‌مدیره – سهامداران شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با توجه به میزان سهام خود، در انتخاب اعضای هیئت‌مدیره و تعیین سیاست‌های کلان شرکت نقش دارند.
• تصمیم‌گیری درباره توسعه زیرساخت‌ها – نهادهای مالک سمات در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با بهبود سامانه‌های معاملاتی، دیجیتالی‌سازی خدمات، امنیت اطلاعات و افزایش شفافیت بازار سرمایه مشارکت دارند.
• نظارت بر عملکرد شرکت – سهامداران از طریق جلسات مجامع عمومی و گزارش‌های مالی، عملکرد شرکت را بررسی کرده و در سیاست‌گذاری‌های آن تأثیرگذار هستند.
۴. جمع‌بندی
ساختار مالکیتی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به گونه‌ای طراحی شده که تحت مدیریت نهادهای کلیدی بازار سرمایه ایران باشد. این شرکت با سهامداری بورس‌های اوراق بهادار، فرابورس، بورس کالا، بورس انرژی و همچنین برخی کارگزاری‌ها و مؤسسات مالی، به‌عنوان یک نهاد مستقل اما در تعامل با بازار سرمایه فعالیت می‌کند. چنین ساختاری باعث افزایش شفافیت، کارایی و هماهنگی بیشتر بین ارکان بازار سرمایه شده است و موجب توسعه خدمات مالی و ارتقای استانداردهای بین‌المللی در بازار بورس ایران می‌شود.
9- معرفی سامانه سجام و نحوه ثبت‌نام در این سامانه
سامانه سجام (سامانه جامع اطلاعات مشتریان) یکی از مهم‌ترین اقدامات شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) برای یکپارچه‌سازی اطلاعات هویتی، بانکی و ارتباطی سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه ایران است. این سامانه در سال ۱۳۹۷ راه‌اندازی شد و از آن زمان تاکنون، ثبت‌نام در سجام به‌عنوان یک الزام برای تمامی سرمایه‌گذاران در بورس، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی در نظر گرفته شده است.
۱. سامانه سجام چیست و چه اهدافی دارد؟
سامانه سجام با هدف یکپارچه‌سازی اطلاعات سرمایه‌گذاران، کاهش کاغذبازی و افزایش امنیت و شفافیت اطلاعات در بازار سرمایه ایجاد شده است. برخی از مهم‌ترین اهداف این سامانه عبارت‌اند از:
ایجاد بانک اطلاعاتی یکپارچه برای سرمایه‌گذاران
احراز هویت الکترونیکی سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه
سهولت در دریافت سود سهام و سایر خدمات مالی
حذف فرآیندهای پیچیده و زمان‌بر برای ثبت‌نام در کارگزاری‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های بورسی
افزایش شفافیت و کاهش تخلفات در بازار سرمایه
۲. مزایای ثبت‌نام در سامانه سجام
پس از ثبت‌نام در سجام، سرمایه‌گذاران می‌توانند از مزایای متعددی برخوردار شوند:
دریافت سود سهام به‌صورت مستقیم در حساب بانکی بدون نیاز به مراجعه حضوری
عدم نیاز به احراز هویت مجدد برای ثبت‌نام در کارگزاری‌ها و سایر نهادهای مالی
دسترسی سریع و آسان به اطلاعات پرتفوی سرمایه‌گذاری
کاهش مشکلات مربوط به انتقال و مدیریت سهام عدالت
امکان ثبت‌نام در عرضه‌های اولیه بدون نیاز به مراجعه حضوری
۳. نحوه ثبت‌نام در سامانه سجام
ثبت‌نام در سامانه سجام به‌صورت آنلاین و طی چند مرحله انجام می‌شود.
مرحله اول: ورود به سامانه سجام
✅ به سایت رسمی سامانه سجام به آدرس www.sejam.ir مراجعه کنید.
✅ روی گزینه "ثبت‌نام در سجام" کلیک کنید.
مرحله دوم: ورود اطلاعات هویتی
✅ شماره موبایل خود را وارد کرده و کد تأیید پیامکی را ثبت کنید.
✅ کد ملی، تاریخ تولد، نام و نام خانوادگی را وارد کنید.
نکته: اطلاعات باید کاملاً مطابق با کارت ملی باشد.
مرحله سوم: تکمیل اطلاعات بانکی و ارتباطی
✅ شماره شبا بانکی خود را برای دریافت سود سهام ثبت کنید.
✅ اطلاعات تماس شامل آدرس و ایمیل را وارد کنید.
مرحله چهارم: پرداخت هزینه ثبت‌نام
✅ مبلغ ۱۰ هزار تومان بابت ثبت‌نام در سامانه سجام از طریق درگاه بانکی پرداخت کنید.
مرحله پنجم: احراز هویت
پس از تکمیل ثبت‌نام، کد پیگیری ۱۰ رقمی دریافت خواهید کرد. حالا باید احراز هویت خود را انجام دهید.
🔹 احراز هویت حضوری: مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت و ارائه کد پیگیری و کارت ملی.
🔹 احراز هویت غیرحضوری: استفاده از اپلیکیشن‌های مجاز مانند آپ، سیگنال، یا کارگزاری‌های معتبر برای انجام احراز هویت الکترونیکی.
مرحله ششم: تأیید نهایی و فعال‌سازی کد بورسی
✅ پس از انجام احراز هویت، پیامک تأیید نهایی از سوی سجام ارسال خواهد شد.
✅ اکنون شما در سامانه سجام ثبت‌نام شده‌اید و اطلاعات شما به نهادهای مالی متصل به بازار سرمایه ارسال می‌شود.
✅ پس از تأیید نهایی، کد بورسی شما فعال شده و می‌توانید معاملات خود را آغاز کنید.
باتوجه به توضیحات میتوان گفت سامانه سجام یکی از اقدامات مهم برای مدرن‌سازی و شفاف‌سازی بازار سرمایه ایران است که فرآیند احراز هویت و ثبت اطلاعات سرمایه‌گذاران را تسهیل کرده است. با ثبت‌نام در این سامانه، سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون نیاز به مراجعه حضوری، در بازار سرمایه فعالیت کنند، سود سهام خود را مستقیم دریافت نمایند و از مزایای متعدد دیگر بهره‌مند شوند.
ثبت‌نام در سامانه سجام اجباری است و تمامی افرادی که قصد فعالیت در بورس، خرید و فروش سهام یا دریافت سود سهام را دارند، باید در این سامانه نام‌نویسی کنند.
10- نتیجه‌گیری و جمع‌بندی
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) به‌عنوان یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه ایران، نقش کلیدی در ثبت، نگهداری، تسویه و پایاپای معاملات، مدیریت دارایی‌های سرمایه‌گذاران و ایجاد زیرساخت‌های فناورانه مدرن در این بازار ایفا می‌کند. این شرکت با اجرای سامانه‌های الکترونیکی نوین، تسهیل فرآیندهای مالی، افزایش شفافیت و امنیت معاملات، توانسته است تأثیر بسزایی در توسعه و پایداری بورس ایران داشته باشد.
یکی از مهم‌ترین اقدامات این شرکت، راه‌اندازی سامانه سجام بوده که با هدف ایجاد یک بانک اطلاعاتی یکپارچه از سرمایه‌گذاران، حذف بروکراسی‌های زائد، کاهش مراجعات حضوری و افزایش کارایی بازار سرمایه طراحی شده است. ثبت‌نام در این سامانه، امکان دریافت مستقیم سود سهام، مدیریت آسان دارایی‌ها و تسهیل فعالیت در بازار سرمایه را برای همه سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.
با توجه به روند تحولات دیجیتالی در بازارهای مالی جهانی، گسترش خدمات الکترونیکی و نیاز به بهبود زیرساخت‌های مالی، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی می‌تواند در آینده با افزایش همکاری‌های بین‌المللی، توسعه فناوری‌های نوین مانند بلاکچین و هوش مصنوعی در بازار سرمایه، بهبود امنیت و شفافیت اطلاعات، و ارائه خدمات جدید به سرمایه‌گذاران نقش مؤثرتری در بازار سرمایه ایران ایفا کند.
جمع‌بندی نهایی
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، بازوی اجرایی بازار سرمایه ایران در مدیریت دارایی‌های سرمایه‌گذاران و تسویه معاملات است.
سامانه سجام به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات این شرکت، باعث افزایش شفافیت، تسهیل دسترسی به خدمات مالی و کاهش فرآیندهای زمان‌بر شده است.
با توسعه فناوری و افزایش سطح همکاری‌های بین‌المللی، این شرکت می‌تواند نقش مؤثرتری در پیشبرد اهداف کلان بازار سرمایه ایران ایفا کند.
سرمایه‌گذاران باید با آگاهی از خدمات این شرکت، از ظرفیت‌های آن برای بهبود تجربه سرمایه‌گذاری خود استفاده کنند.
در نهایت، با توجه به اهمیت روزافزون بازار سرمایه در اقتصاد ایران، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نقشی اساسی در مدرن‌سازی و تسهیل فعالیت‌های مالی سرمایه‌گذاران دارد و می‌تواند با نوآوری و توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، آینده‌ای روشن‌تر را برای بازار سرمایه ایران رقم بزند.
