اخبار فوری
تابستان تلخ اقتصاد ایران:
سقوط دوباره محیط کسب‌وکار؛ شاخص ملی به بدترین سطح یک‌سال اخیر رسید
کد خبر: ۱۱۵۴۳۵
۱۰:۱۵
۱۴۰۴/۰۸/۱۳
بررسی پایش ملی محیط کسب‌وکار ایران در تابستان ۱۴۰۴ نشان میدهد که فضای اقتصادی کشور نامساعدتر از فصل گذشته بوده است. شاخص ملی این پایش با رسیدن به عدد ۶.۰۹ (در مقیاس ۱۰ که بدترین وضعیت است) نسبت به ۵.۹۵ در بهار ۱۴۰۴ افزایش یافته و این به معنای وخامت نسبی شرایط فعالیت بنگاه‌ها در سراسر کشور است.
فعالان اقتصادی در سه بخش کشاورزی، صنعت و خدمات نیز هم‌صدا از افزایش مشکلات تولید، بی‌ثباتی قیمت‌ها و دشواری تأمین مالی سخن گفته‌اند.
به گزارش نبض بورس، در تازه‌ترین گزارش پایش ملی محیط کسب‌وکار ایران، شاخص ملی در تابستان ۱۴۰۴ به عدد ۶.۰۹ رسیده است؛ رقمی که نشان میدهد فضای کلی فعالیت اقتصادی در کشور نسبت به فصل قبل نامساعدتر شده است.
افزایش این شاخص به معنای بدتر شدن شرایط برای بنگاه‌هاست و فعالان اقتصادی از تداوم بی‌ثباتی قیمت‌ها، دشواری تأمین مالی و تغییرات مکرر سیاستی گلایه دارند.
تصویر ملی؛ عقب‌گرد آرام در ثبات اقتصادی
پایش ملی اتاق بازرگانی ایران نشان میدهد که در تابستان ۱۴۰۴، ارزیابی فعالان اقتصادی از محیط کسب‌وکار بدتر از فصل قبل بوده است. نمودار زیر روند شاخص ملی محیط کسب و کار ایاران را نشان میدهد.
عدد شاخص ملی از ۵.۹۵ در بهار به ۶.۰۹ در تابستان رسیده و در همه مؤلفه‌های کلیدی — از ثبات سیاستی گرفته تا تأمین مالی و بازار کار — نشانه‌هایی از تضعیف شرایط اقتصادی دیده می‌شود.
تحلیل داده‌ها بیانگر آن است که سه عامل اصلی در این بدتر شدن نقش داشته‌اند:
-
افزایش نوسان قیمت مواد اولیه و نهاده‌های تولیدی
-
دشواری بیشتر در تأمین مالی و وام‌های بانکی
-
ادامه بی‌ثباتی در مقررات و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی
از دید فعالان اقتصادی، تابستان امسال اگرچه از نظر نرخ تورم آرام‌تر بود، اما بی‌ثباتی نهاده‌ها و رکود در تقاضای مصرف‌کننده باعث شد ارزیابی کلی فضای کسب‌وکار منفی‌تر شود.
کشاورزی؛ فشار نهاده‌ها و نااطمینانی اقلیمی
در میان سه بخش اقتصادی، کشاورزی همچنان بدترین وضعیت را دارد.
شاخص این بخش با عدد ۶.۱۶ بالاتر از میانگین ملی است و نسبت به فصل قبل بدتر شده است.
فعالان این حوزه از چند چالش عمده یاد کرده‌اند:
-
افزایش هزینه نهاده‌های وارداتی و داخلی،
-
کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده،
-
نبود ثبات در سیاست‌های خرید تضمینی،
-
و آسیب‌های ناشی از کم‌آبی و نوسانات اقلیمی.
در برخی استان‌ها، هزینه تولید محصولات زراعی تا ۳۰ درصد بیشتر از فصل قبل گزارش شده است.
بسیاری از تولیدکنندگان کوچک اعلام کرده‌اند که ناپایداری قیمت‌ها و نبود شبکه پایدار تأمین، توان برنامه‌ریزی فصلی را از آن‌ها گرفته است.
به‌رغم این شرایط، برخی شاخص‌های جزئی مانند دسترسی به نهاده‌های دامی و افزایش صادرات محصولات باغی کمی بهبود یافته، اما کافی نیست.
نتیجه کلی آمارها نشان میدهد در تابستان ۱۴۰۴ بخش کشاورزی همچنان در مسیر نزولی پایداری کسب و کار و رونق قرار دارد.
صنعت؛ گرفتار در بی‌ثباتی و کمبود نقدینگی
بخش صنعت با شاخص ۶.۰۳، دومین وضعیت نامساعد را در میان بخش‌های اقتصادی ثبت کرده است.
کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی در تابستان با سه مشکل عمده روبه‌رو بوده‌اند:
-
بی‌ثباتی نرخ ارز و قیمت مواد اولیه وارداتی،
-
کاهش دسترسی به تسهیلات بانکی،
-
و افزایش هزینه حمل‌ونقل و انرژی.
فعالان صنعتی در ارزیابی خود تأکید کرده‌اند که هرچند در برخی زیر‌بخش‌ها مانند صنایع غذایی و ساختمانی تولید حفظ شده، اما در بسیاری از صنایع کوچک و متوسط، هزینه تولید افزایش یافته و حاشیه سود به حداقل رسیده است.
طبق داده‌های اتاق بازرگانی ایران، سهم بنگاه‌هایی که با کمبود نقدینگی مواجه‌اند در تابستان امسال نسبت به فصل قبل ۴ درصد افزایش یافته است.
کارشناسان معتقدند تداوم این وضعیت می‌تواند موجب کاهش ظرفیت تولید در پاییز شود.
خدمات؛ بهترین اما نه مطلوب‌ترین وضعیت
بخش خدمات با شاخص ۵.۹۷، همچنان بهترین وضعیت نسبی را در میان سه بخش اقتصادی دارد؛ اما این به معنای شرایط مطلوب نیست.
فعالان خدماتی نیز در تابستان از کاهش تقاضای مشتریان، افزایش هزینه‌های جاری، و رکود نسبی بازار گردشگری داخلی خبر داده‌اند.
زیر‌بخش‌های فناوری اطلاعات، آموزش آنلاین و خدمات مالی عملکرد بهتری داشته‌اند و از این‌رو شاخص کل این حوزه از بدتر شدن بیشتر جلوگیری کرده است.
با این حال، رکود در خدمات حضوری، رستوران‌ها، و فعالیت‌های حمل‌ونقل باعث شده روند کلی خدمات نیز منفی باقی بماند.
موانع اصلی کسب‌وکار از نگاه فعالان اقتصادی
تحلیل نبض بورس نشان میدهد سه مانع اصلی بیشترین اثر را بر فعالیت بنگاه‌ها داشته‌اند:
-
بی‌ثباتی قیمت مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای
-
این عامل در صدر فهرست مشکلات باقی مانده است.
-
تغییرات روزانه قیمت‌ها، قراردادهای تولید و فروش را بی‌اعتبار کرده و باعث افزایش ریسک فعالیت اقتصادی شده است.
-
-
دشواری تأمین مالی از نظام بانکی
-
بنگاه‌های کوچک و متوسط به‌ویژه در بخش صنعت از نرخ‌های بهره بالا، کمبود نقدینگی و وثیقه‌محوری بانک‌ها گلایه دارند.
-
-
بی‌ثباتی مقررات و تصمیم‌های اقتصادی
-
تغییرات مکرر آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها، فضای پیش‌بینی‌پذیری را از بین برده و اعتماد بخش خصوصی را تضعیف کرده است.
-
همچنین ضعف زیرساخت‌های انرژی، حمل‌ونقل و طولانی بودن فرآیندهای اداری از دیگر موانع پرتکرار عنوان شده‌اند. جدول زیر موانع کسب و کار را به تفصیل بیان میکند.
جمع‌بندی و چشم‌انداز؛ امید در گرو ثبات سیاستی
پایش تابستان ۱۴۰۴ پیامی روشن دارد: محیط کسب‌وکار ایران در مسیر دشواری قرار گرفته و بدون ثبات سیاستی، چشم‌انداز روشنی در کوتاه‌مدت وجود ندارد.
شاخص ملی افزایش یافته، هر سه بخش اقتصادی وضعیت بدتری را تجربه کرده‌اند و بخش خصوصی از بی‌ثباتی تصمیم‌ها، نوسان قیمت‌ها و کمبود سرمایه در گردش گلایه‌مند است. با این حال، کارشناسان معتقدند اگر دولت بتواند ثبات در مقررات، کاهش نوسانات قیمتی و حمایت هدفمند از تولید را در دستور کار قرار دهد، روند نزولی شاخص در نیمه دوم سال قابل مهار است.در غیر این صورت، احتمال تداوم رکود و افت ظرفیت تولید در فصول آینده بسیار بالاست.
ارسال نظر
نیازمندی‌ها
