به گزارش نبض بورس، در دومین هفته تیر ماه، یعنی هفته جاری بازار سهام شاهد یکی از سنگین‌ترین ریزش‌های کوتاه‌مدت خود بود. طی پنج روز معاملاتی اخیر، شاخص کل بورس تهران با کاهش ۲۹۵ هزار واحدی، معادل افت ۱۱ درصدی روبه‌رو شد. در همین حال، شاخص هم‌وزن نیز با ریزش ۷۶ هزار و ۷۴۸ واحدی، کاهش ۹ درصدی را برای سرمایه‌گذاران به ثبت رساند.
بررسی روند ارزش معاملات خرد حاکی از افزایش قابل توجه حجم معاملات از نیمه هفته بود؛ به گونه‌ای که در روز چهارشنبه، ارزش معاملات خرد به شکلی بی‌سابقه از مرز ۲۷ هزار میلیارد تومان عبور کرد. آمار‌ها نشان می‌دهد متوسط ارزش معاملات خرد بازار در این هفته به ۱۰ هزار و ۶۵۷ میلیارد تومان در هر روز رسیده است.
هابیل خاوری، کارشناس بازار‌های مالی گفت: پس از یک هفته بسیار دشوار و پرتنش، مدیران اقتصادی سرانجام به اهمیت حمایت عملی از بازار پی بردند و برای نخستین بار به صورت گسترده و عملی، وارد عمل شدند. تفاوت مهم امسال در این بود که حتی روی سهام کوچک هم حجم بالای خرید اتفاق افتاد و صندوق‌های توسعه و تثبیت هم پروتکل‌های قبلی خود را کنار گذاشته و خودِ خرید را کلید زدند. این اقدام سبب شد بازار در این مدت یکی از قوی‌ترین حجم معاملات خود را تجربه کند و یک سیگنال خاص برای فعالان بازار ارسال شود.
وی افزود: بحران اخیر بازار فقط یک فاز ندارد. به بیان دقیق، ما الان پایان فاز اول را پشت سر گذاشته‌ایم. هنوز جمع‌وجور شدن صندوق‌های اهرمی و کنترل آثار بحران باقی مانده که به نظر می‌آید پایان‌دهنده موج اول بحران و خنثی‌کننده سم ناشی از فروش‌های ناشی از بحران جنگ ۱۲ روزه باشد.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: بازار بین دو چالش مهم گرفتار است. از یک سو، خود بازار پس از ریزش نزدیک به ۱۵ درصدی و تلاش برای تعادل، دچار سردرگمی در تصمیم‌گیری است. از سوی دیگر، با توجه به تعطیلی پیش رو و رویداد‌های غیرقابل پیش‌بینی، معامله‌گران اغلب ترجیح می‌دهند از بازار فاصله بگیرند یا حتی اقدام به فروش کنند. این فضای متزلزل و تردید، مهم‌ترین چالش این هفته بود.
خاوری توضیح داد: سهامداران واقعاً در پارادوکسی عجیب به سر می‌برند. نه سرنوشت سیاسی مشخص است و نه حتی می‌شود پیش‌بینی کرد که در یک ساعت آینده چه اتفاقی رخ می‌دهد! جنگ، آتش‌بس یا صلح و سازش، همه گزینه‌ها روی میز است و بازار در همین ابهام عجیب گیر افتاده. این در حالی است که قیمت‌ها و بسیاری از سهم‌ها از لحاظ بنیادی در وضعیت قابل قبولی قرار دارند و به همین دلیل، فشار فروش پس از اصلاح ۱۵درصدی کمی کمتر شده و بازارساز کار آسان‌تری پیدا کرده است.
وی تشریح کرد: ورود بازارساز‌ها پلکانی و تدریجی بوده؛ هرچند از ابتدا مشخص بود که باید پله‌های قدرتمندتر و قطعی‌تری بردارند. اخیراً با اوج گرفتن بحران فروش، این مداخله قوی‌تر شد و حالا نیز انتظار می‌رود در هفته‌های پیشِ رو صندوق توسعه ملی، بانک‌ها، بانک مرکزی و نهاد‌های حقوقی، با جدیت بی‌سابقه‌ای وارد عمل شوند. خبر بسته حمایتی ۱۰۰ همتی و تزریق منابع مشخص، زمینه‌ای برای احیای آرام اعتماد در بازار بوده است.
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: موضوع این است که پول‌های امروز بازار از جنس حمایت هستند و کارویژه آنها جلوگیری از افت قیمت‌هاست، نه رشد مستمر. اگر تعادل دوباره برقرار شود، پرسش کلیدی اینجاست که چه انگیزه‌ای برای خرید و ورود نقدینگی جدید ایجاد خواهد شد؟ محیط سیاسی چنان غبارآلود شده که حتی نمی‌توان برای یک روز بعد پیش‌بینی دقیقی داشت و این بی‌اطمینانی جدی‌ترین مانع رشد پس از تعادل خواهد بود.
خاوری با اشاره اینکه سه سناریو پیش رو داریم گفت: اگر جنگ یا تنش‌ها ادامه پیدا کند، بازار دوباره وارد فاز رکود یا صف فروش می‌شود. اگر نه جنگی باشد و نه صلح مشخصی، فضای پرتنش و پرابهامی داریم که دائماً ریسک‌های جدید تحمیل می‌شود و بازار‌های رقیب ممکن است جلو بزنند. تنها سناریوی مثبت این است که با یک آتش‌بس یا صلح پایدار، بازار راه رشد را پیدا کند و جریان نقدینگی بازگردد؛ فقط در این صورت می‌توانیم به احیای کامل بازار امیدوار باشیم.
وی ادامه داد: به دلیل اینکه وزن دو سناریوی اول یعنی ادامه تنش یا ابهام در نگاه این نهادها بالاتر است و مشخص نیست بازار قطعاً وارد فاز رشد شود؛ منابع حمایتی آهسته و با احتیاط تزریق می‌شود. درسی که باید بگیریم این است که نجات بازار و اقتصاد کشور فقط در سناریوی سوم امکان‌پذیر است، اما دنیای سیاست همواره غیرقابل پیش‌بینی است.
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: متأسفانه صندوق‌های اهرمی به جای لیدری بازار در عمل به مشکلی جدی بدل شده‌اند. نقدشوندگی این صندوق‌ها زیر سوال رفته و برخلاف تبلیغ همیشگی سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، امروز سرمایه‌گذاران در صندوق دچار قفل‌شدگی هستند. در حالی که سهامداران در نماد‌ها می‌توانند دارایی‌شان را بفروشند، صندوق‌ها عملاً نقد شونده نیستند و به معضلی بزرگ بدل شده‌اند که زنگ خطر جدی برای نهاد‌های مالی و سازمان‌های ناظر است. اگر فکری نشود، این ضربه جدی نه‌تنها به اعتبار صندوق‌های اهرمی بلکه به اصل نگاه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم وارد خواهد کرد.
خاوری در نهایت گفت: با توجه به اصلاح ۱۵ تا ۲۰ درصدی و تعادل نسبی پیش رو، احتمالاً بازار دیگر گرفتار ریزش‌های سنگین نخواهد بود؛ اما بازگشت به رشد پایدار منوط به روشن‌شدن شرایط سیاسی و ایجاد انگیزه قوی برای بازگشت نقدینگی جدید است. تا آن زمان، باید مراقب بود که هیجان کاذب مجدد بازار را دچار بی‌ثباتی نکند و تنها امید به عوامل بنیادی حفظ شود.
