ارکان بازار اوراق بهادار
1- مقدمه
2- تعریف بازار اوراق بهادار
3- ارکان مختلف بازار اوراق بهادار ایران
4- وظایف و نقش ارکان اصلی بازار اوراق بهادار ایران
5- نتیجه‌گیری
1- مقدمه
وقتی اسم "بورس" یا "بازار سرمایه" به گوش می‌رسه، ذهن‌ها معمولا به سمت خرید و فروش سهام، نوسانات قیمت‌ها و معاملات روزانه می‌ره، ولی حقیقت اینه که پشت پرده این بازار پرهیجان، یک ساختار پیچیده و منظم از ارکان مختلف وجود داره که مسئولیت‌های زیادی رو به دوش می‌کشن. این ارکان، درست مثل ستون‌های یک ساختمان، به بورس استحکام و نظم می‌بخشند تا هم سرمایه‌گذاران با اطمینان بیشتری فعالیت کنند، هم بازار به صورت شفاف و منصفانه عمل کنه.
ارکان بازار اوراق بهادار مسئول نظارت، اجرا و تضمین امنیت و کارایی این بازار هستند. این ارکان شامل نهادهایی مثل سازمان بورس و اوراق بهادار، بورس‌های مختلف (مثل بورس تهران و فرابورس)، بازارگردان‌ها، مشاوران سرمایه‌گذاری و البته نهادهایی نظارتی دیگری هستند که هرکدام وظایف خاص خودشون رو دارند.
حالا سوالی که پیش میاد اینه که این ارکان دقیقا چه وظایفی دارند؟ چرا باید از نقش و عملکرد اون‌ها مطمئن باشیم؟ چگونه این نهادها بازار رو به سمت رشد و شکوفایی هدایت می‌کنند و از سرمایه‌گذاری‌های ما محافظت می‌کنن؟ در این مقاله قراره به صورت کامل با ارکان مختلف بازار سرمایه آشنا بشیم، وظایف اون‌ها رو بررسی کنیم و بفهمیم که چطور این نهادها باعث تقویت و بهبود کارایی بازار بورس و اوراق بهادار می‌شن.
همراه با ما باشید تا ببینیم پشت این پرده شفافیت و نظم چه نهادهایی در حال فعالیت هستند و چطور بازار سرمایه به یکی از ارکان مهم اقتصاد تبدیل شده است.
2- تعریف بازار اوراق بهادار
بازار اوراق بهادار به بازاری گفته می‌شود که در آن انواع مختلف اوراق بهادار، از جمله سهام، اوراق قرضه، گواهی‌نامه‌ها و سایر ابزارهای مالی خرید و فروش می‌شوند. این بازار یکی از مهم‌ترین بخش‌های سیستم مالی کشورها به شمار می‌آید و نقش مهمی در تأمین مالی شرکت‌ها و دولت‌ها ایفا می‌کند.
اوراق بهادار به اسناد مالی اطلاق می‌شود که نشان‌دهنده مالکیت یا بدهی است. در این بازار، سرمایه‌گذاران می‌توانند به خرید و فروش این اوراق پرداخته و به این ترتیب در فرآیند تأمین مالی و تخصیص منابع مالی در اقتصاد مشارکت کنند.
بازار اوراق بهادار معمولاً به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:
1. بازار اولیه (Primary Market): در این بخش، اوراق بهادار برای اولین بار به فروش می‌رسند. این به معنای عرضه عمومی اولیه (IPO) سهام یا اوراق قرضه جدید به سرمایه‌گذاران است. در بازار اولیه، شرکت‌ها یا دولت‌ها اوراق جدید را به منظور جذب سرمایه منتشر می‌کنند.
2. بازار ثانویه (Secondary Market): این بازار جایی است که اوراق بهادار پس از عرضه اولیه در آن خرید و فروش می‌شوند. به عبارت دیگر، در بازار ثانویه، سرمایه‌گذاران اوراقی را که در گذشته خریداری کرده‌اند، به فروش می‌رسانند یا از دیگر سرمایه‌گذاران خریداری می‌کنند. بورس‌های اوراق بهادار مانند بورس تهران، فرابورس و بازارهای مشابه در سایر کشورها، نمونه‌هایی از بازار ثانویه هستند.
هدف اصلی بازار اوراق بهادار ایجاد بستری برای تبادل اوراق و فراهم کردن فرصتی برای سرمایه‌گذاران است تا بتوانند اوراق بهادار را خرید و فروش کنند و از این طریق، نقدینگی لازم برای تأمین مالی شرکت‌ها و دولت‌ها فراهم شود.
ویژگی‌های بازار اوراق بهادار:
• شفافیت و نقدینگی: در بازار اوراق بهادار، اطلاعات باید به صورت شفاف و به موقع در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گیرد. همچنین این بازار باید به گونه‌ای طراحی شود که امکان خرید و فروش اوراق به راحتی وجود داشته باشد و نقدینگی کافی برای معاملات فراهم شود.
• رقابت و کارآیی: بازار باید به گونه‌ای باشد که رقابت بین خریداران و فروشندگان به‌طور طبیعی و بدون محدودیت‌های غیرضروری انجام شود. همچنین، کارآیی بازار باعث می‌شود قیمت‌ها به‌طور واقعی و براساس عرضه و تقاضا تعیین شوند.
• حمایت قانونی و نظارتی: در هر بازار مالی، نیاز به یک نهاد نظارتی وجود دارد که قوانین و مقررات را وضع کند و بر اجرای آنها نظارت داشته باشد. این نهادها به ایجاد اعتماد در میان سرمایه‌گذاران کمک کرده و از نقض حقوق آنها جلوگیری می‌کنند.
به این ترتیب، بازار اوراق بهادار به‌عنوان یکی از اجزای حیاتی سیستم مالی هر کشور، نقش بسیار مهمی در جذب سرمایه و تخصیص منابع به بخش‌های مختلف اقتصادی ایفا می‌کند. با در نظر گرفتن اهمیت این بازار، سرمایه‌گذاران باید به دقت نحوه فعالیت آن را درک کنند و از فرصت‌های مختلف آن استفاده کنند.
3- ارکان مختلف بازار اوراق بهادار ایران
در بازار اوراق بهادار ایران، ارکان مختلفی وجود دارند که هرکدام نقشی حیاتی در عملکرد صحیح و کارآمد این بازار ایفا می‌کنند. این ارکان به‌طور کلی مسئولیت نظارت، ایجاد شفافیت و تسهیل فرآیندهای خرید و فروش اوراق بهادار را دارند. در اینجا به معرفی ارکان اصلی بازار اوراق بهادار ایران می‌پردازیم:
سازمان بورس و اوراق بهادار (شورای عالی بورس(
سازمان بورس و اوراق بهادار (Securities and Exchange Organization of Iran) مهم‌ترین نهاد نظارتی در بازار سرمایه ایران است که زیر نظر شورای عالی بورس فعالیت می‌کند. این سازمان وظیفه تنظیم، نظارت و توسعه بازار اوراق بهادار را بر عهده دارد و به‌عنوان نهاد مسئول در ایجاد قوانین و مقررات بازار عمل می‌کند. سازمان بورس در واقع اطمینان حاصل می‌کند که معاملات در بازار به‌صورت شفاف و بر اساس قوانین انجام شود.
• وظایف سازمان بورس:
o نظارت بر فعالیت‌های بازار سرمایه
o صدور مجوز برای شرکت‌های بورسی و تأسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری
o بررسی و نظارت بر صدور اوراق بهادار جدید
o حفاظت از منافع سرمایه‌گذاران و ایجاد شفافیت در بازار
o اجرای قوانین و مقررات بازار
o آموزش و اطلاع‌رسانی به سرمایه‌گذارا
بورس اوراق بهادار تهران
بورس اوراق بهادار تهران (Tehran Stock Exchange) یا TSE مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بازار بورس ایران است که اوراق بهادار شرکت‌ها و دولت را برای خرید و فروش عرضه می‌کند. در بورس تهران، انواع مختلف اوراق بهادار مانند سهام، اوراق مشارکت، اوراق خزانه و سایر ابزارهای مالی قابل خرید و فروش هستند.
• وظایف بورس تهران:
o فراهم آوردن بستر برای خرید و فروش اوراق بهادار
o تامین نقدینگی برای شرکت‌ها از طریق عرضه سهام
o نظارت بر معاملات و ایجاد شفافیت در اطلاعات مربوط به شرکت‌ها
o تسهیل فرآیند کشف قیمت و جلوگیری از دستکاری قیمت‌ها
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (Central Securities Depository of Iran) وظیفه نگهداری، ثبت و تسویه معاملات اوراق بهادار را بر عهده دارد. این شرکت به‌عنوان یک نهاد میانجی بین خریداران و فروشندگان اوراق عمل می‌کند و فرآیند تسویه وجوه را پس از هر معامله تسهیل می‌کند.
• وظایف شرکت سپرده‌گذاری مرکزی:
o ثبت و نگهداری مالکیت اوراق بهادار
o انجام فرآیند تسویه و انتقال مالکیت اوراق بهادار
o تسهیل فرآیند معاملات و تضمین انتقال صحیح مالکیت
o حفظ و نگهداری سوابق مربوط به معاملات
کارگزاران و شرکت‌های کارگزاری
کارگزاران (Brokers) واسطه‌هایی هستند که به‌عنوان نماینده‌های سرمایه‌گذاران در بازار عمل می‌کنند. آنها نقش مهمی در انجام معاملات خرید و فروش اوراق بهادار دارند. شرکت‌های کارگزاری به‌عنوان نهادهایی که این خدمات را ارائه می‌دهند، در واقع پل ارتباطی بین سرمایه‌گذاران و بازار بورس هستند.
• وظایف کارگزاران:
o ارائه مشاوره به سرمایه‌گذاران برای خرید و فروش اوراق بهادار
o انجام معاملات طبق دستورات سرمایه‌گذاران
o مدیریت حساب‌های معاملاتی سرمایه‌گذاران
o ارائه خدمات تحلیل و پیش‌بینی بازار به مشتریان
ناشران اوراق بهادار
ناشران اوراق بهادار معمولاً شرکت‌ها یا دولت‌ها هستند که برای جذب سرمایه، اوراق بهادار مختلفی را منتشر می‌کنند. این ناشران اوراق، برای تأمین مالی پروژه‌ها و فعالیت‌های خود، از بازار سرمایه استفاده می‌کنند. در بازار بورس ایران، شرکت‌ها می‌توانند از طریق عرضه اولیه عمومی (IPO) یا سایر روش‌ها، سهام خود را به سرمایه‌گذاران ارائه دهند.
• وظایف ناشران اوراق بهادار:
o تهیه و انتشار اوراق بهادار جهت تأمین مالی
o اطلاع‌رسانی دقیق و به موقع درباره وضعیت مالی و عملیاتی شرکت‌ها
o پایبندی به الزامات قانونی و مقررات بازار
o رعایت شفافیت در ارائه اطلاعات مالی و عمومی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری، نهادهایی هستند که منابع مالی افراد مختلف را جمع‌آوری کرده و آن را در انواع مختلف اوراق بهادار (مانند سهام و اوراق قرضه) سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها برای سرمایه‌گذاران این امکان را فراهم می‌آورند که بدون نیاز به تحلیل مستقیم بازار، به صورت غیرمستقیم در اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنند.
• وظایف صندوق‌های سرمایه‌گذاری:
o جمع‌آوری وجوه از سرمایه‌گذاران و مدیریت آنها
o انتخاب و خرید اوراق بهادار مختلف بر اساس اهداف صندوق
o توزیع سود و درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها به سرمایه‌گذاران
o فراهم آوردن دسترسی آسان به انواع مختلف اوراق بهادار برای سرمایه‌گذاران
این ارکان اصلی بازار اوراق بهادار ایران با همکاری و هماهنگی یکدیگر، محیطی امن و شفاف برای خرید و فروش اوراق بهادار ایجاد می‌کنند. بازار سرمایه ایران با داشتن این ارکان قادر است تا منابع مالی مورد نیاز بخش‌های مختلف اقتصادی را تأمین کند و به رشد اقتصادی کشور کمک نماید. همچنین، نظارت دقیق و اجرای قوانین و مقررات از سوی این نهادها، تضمین‌کننده حفظ حقوق سرمایه‌گذاران و ایجاد اعتماد در بازار است.
4- وظایف و نقش ارکان اصلی بازار اوراق بهادار ایران
بازار اوراق بهادار ایران تحت نظارت و مدیریت چندین ارکان اصلی است که هرکدام وظایف مشخصی دارند. در این بخش، به بررسی دقیق نقش و وظایف هرکدام از این ارکان خواهیم پرداخت.
سازمان بورس و اوراق بهادار (شورای عالی بورس)
نقش و وظایف: سازمان بورس و اوراق بهادار ایران به‌عنوان ارگان نظارتی و رگولاتور اصلی در بازار اوراق بهادار، مهم‌ترین وظیفه را در مدیریت و تنظیم بازار سرمایه کشور بر عهده دارد. این سازمان به‌طور مستمر سیاست‌گذاری‌ها، نظارت و برنامه‌ریزی‌هایی را برای بهبود عملکرد بازار و حفاظت از حقوق سرمایه‌گذاران انجام می‌دهد.
• وظایف اصلی:
o تنظیم و نظارت بر بازار: سازمان بورس مسئول ایجاد چارچوب‌های قانونی و نظارتی برای تمامی نهادها و فعالان بازار اوراق بهادار است.
o توسعه بازار سرمایه: سازمان بورس تلاش می‌کند با ایجاد زیرساخت‌ها و تسهیل شرایط، بازار سرمایه را توسعه داده و آن را به یک بازار رقابتی و شفاف تبدیل کند.
o صدور مجوز برای نهادها: سازمان بورس مسئول صدور مجوز برای تأسیس شرکت‌های کارگزاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر نهادهای مالی است.
o حمایت از سرمایه‌گذاران: این سازمان مسئول حفاظت از حقوق سرمایه‌گذاران از طریق ایجاد قوانین و مقرراتی است که شفافیت را در بازار حفظ کند.
o اجرای قوانین: سازمان بورس نقش اجرایی در پیاده‌سازی قوانین و مقررات جدید در بازار اوراق بهادار دارد.
نقش حیاتی در بازار: سازمان بورس با نقش رگولاتوری خود، امنیت، شفافیت و قابلیت پیش‌بینی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌آورد. بدون این ارگان، بازار اوراق بهادار نمی‌توانست به‌طور کارآمد عمل کند.
بورس اوراق بهادار تهران
نقش و وظایف: بورس اوراق بهادار تهران مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بورس در ایران است که در آن انواع اوراق بهادار مانند سهام، اوراق مشارکت، اوراق خزانه و سایر ابزارهای مالی برای خرید و فروش در دسترس هستند. بورس تهران به‌عنوان یکی از ارکان اصلی بازار، مسئولیت‌های زیادی را در راستای تسهیل معاملات اوراق بهادار بر عهده دارد.
• وظایف اصلی:
o تسهیل معاملات اوراق بهادار: بورس اوراق بهادار تهران بستر لازم برای انجام معاملات خرید و فروش سهام و سایر اوراق بهادار را فراهم می‌کند.
o کشف قیمت: یکی از مهم‌ترین وظایف بورس تهران، کشف قیمت واقعی سهام و اوراق بهادار از طریق عرضه و تقاضا است.
o تامین نقدینگی برای شرکت‌ها: بورس با فراهم آوردن امکان عرضه سهام، به شرکت‌ها این فرصت را می‌دهد که منابع مالی مورد نیاز برای توسعه فعالیت‌های خود را از بازار جذب کنند.
o نظارت بر معاملات: بورس تهران نظارت دقیقی بر معاملات و فعالیت‌های شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران دارد تا از بروز تخلفات جلوگیری کند.
o افزایش شفافیت: بورس تهران با نشر اطلاعات شفاف در مورد شرکت‌ها، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا تصمیم‌گیری بهتری در مورد سرمایه‌گذاری‌های خود داشته باشند.
نقش حیاتی در بازار: بورس اوراق بهادار تهران نقش بنیادی در تحقق اهداف بازار سرمایه ایفا می‌کند و بدون آن، فرآیند خرید و فروش اوراق بهادار نمی‌توانست به‌درستی و با شفافیت صورت گیرد.
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه
نقش و وظایف: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، یکی از ارکان کلیدی در بازار سرمایه ایران است که مسئولیت ثبت و نگهداری اوراق بهادار و تسویه حساب‌های مالی بین سرمایه‌گذاران و کارگزاران را بر عهده دارد. این شرکت فرآیندهای مربوط به انتقال مالکیت اوراق بهادار را به‌صورت خودکار و بدون نیاز به انجام مراحل پیچیده و زمان‌بر، تسهیل می‌کند.
• وظایف اصلی:
o ثبت و نگهداری اوراق بهادار: این شرکت مسئول ثبت تمامی اوراق بهادار موجود در بازار است و به‌عنوان مرجع رسمی برای مالکیت اوراق بهادار عمل می‌کند.
o تسویه و انتقال مالکیت: شرکت سپرده‌گذاری وظیفه تسویه وجوه و انتقال مالکیت اوراق بهادار از فروشنده به خریدار را بر عهده دارد.
o حفاظت از اوراق بهادار: این شرکت از اوراق بهادار در برابر گم شدن یا کلاهبرداری محافظت می‌کند.
o حسابداری و گزارش‌دهی: شرکت سپرده‌گذاری گزارش‌های دقیق و روزانه در مورد وضعیت مالکیت اوراق بهادار و حساب‌های سرمایه‌گذاران را ارائه می‌دهد.
نقش حیاتی در بازار: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی باعث ایجاد تسهیل در فرآیند تسویه معاملات و ثبت اوراق بهادار می‌شود. این شرکت به‌عنوان یک نهاد مهم، امکان انجام معاملات سریع و شفاف را در بازار فراهم می‌آورد.
کارگزاران و شرکت‌های کارگزاری
نقش و وظایف: کارگزاران اوراق بهادار نقش واسطه‌ای بین سرمایه‌گذاران و بازار بورس دارند. شرکت‌های کارگزاری وظیفه اجرای معاملات خرید و فروش اوراق بهادار، ارائه مشاوره به سرمایه‌گذاران، و انجام سایر خدمات مالی را به عهده دارند.
• وظایف اصلی:
o اجرای دستورات خرید و فروش: کارگزاران وظیفه دارند دستورات خرید و فروش سرمایه‌گذاران را در بازار بورس به‌طور صحیح و به موقع اجرا کنند.
o مشاوره سرمایه‌گذاری: بسیاری از کارگزاران خدمات مشاوره سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهند و به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا در انتخاب اوراق بهادار مناسب تصمیم‌گیری کنند.
o مدیریت حساب‌های معاملاتی: کارگزاران حساب‌های معاملاتی مشتریان خود را مدیریت می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که تمامی تراکنش‌ها به‌درستی انجام می‌شود.
o ارائه اطلاعات بازار: کارگزاران باید اطلاعات به‌روز و شفاف در مورد وضعیت بازار و اوراق بهادار به مشتریان خود ارائه دهند.
نقش حیاتی در بازار: کارگزاران به‌عنوان واسطه‌های اصلی، توانایی اجرایی و مشاوره‌ای برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند. آنها به تسهیل روند معاملات و اطمینان از اجرای صحیح دستورات خرید و فروش کمک می‌کنند.
ناشران اوراق بهادار
نقش و وظایف: ناشران اوراق بهادار معمولاً شرکت‌ها یا نهادهای دولتی هستند که برای تأمین مالی پروژه‌های خود، اقدام به عرضه اوراق بهادار می‌کنند. این اوراق می‌تواند شامل سهام، اوراق مشارکت، اوراق خزانه و سایر انواع ابزارهای مالی باشد. نقش ناشران در بازار اوراق بهادار به‌عنوان یک بازیگر اصلی، حیاتی است چرا که تامین مالی پروژه‌های مختلف از طریق این اوراق امکان‌پذیر می‌شود.
وظایف اصلی:
o انتشار اوراق بهادار: ناشران اوراق بهادار مسئول انتشار سهام یا اوراق قرضه برای جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران هستند.
o اطلاع‌رسانی به سرمایه‌گذاران: آنها باید اطلاعات شفاف و به‌موقع در مورد وضعیت مالی، عملیات و عملکرد شرکت خود به بازار و سرمایه‌گذاران ارائه دهند.
o حفظ اعتبار و رتبه‌بندی: ناشران باید اعتبار خود را حفظ کرده و در صورت نیاز، رتبه‌بندی اعتباری خود را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهند تا اطمینان خاطر از بازپرداخت سرمایه‌ها فراهم شود.
نقش حیاتی در بازار: ناشران، به‌ویژه شرکت‌های بزرگ و دولتی، نقش محوری در تأمین مالی و رونق بازار اوراق بهادار دارند. آنها با عرضه اوراق بهادار، امکان رشد و توسعه را برای خود فراهم می‌کنند و از این طریق به بازار سرمایه نیز نقدینگی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری می‌دهند.
نهادهای نظارتی دیگر (مانند سازمان بورس و نهادهای قانونی)
نقش و وظایف: علاوه بر سازمان بورس، دیگر نهادهای نظارتی مانند سازمان‌های قضائی، مالیاتی و بانک مرکزی نیز نقش نظارتی و قانونی بر بازار اوراق بهادار دارند. این نهادها تضمین می‌کنند که فعالیت‌های بازار مطابق با قوانین و مقررات باشد.
وظایف اصلی:
o نظارت و شفافیت: این نهادها مسئول نظارت بر فعالیت‌های تجاری، مالی و معاملاتی در بازار هستند تا از وقوع تخلفات جلوگیری کنند.
o اجرای قوانین و مقررات: آنها باید اطمینان حاصل کنند که تمامی بازیگران بازار به‌درستی قوانین و مقررات را رعایت می‌کنند.
o حفاظت از حقوق سرمایه‌گذاران: نهادهای نظارتی این اطمینان را ایجاد می‌کنند که حقوق سرمایه‌گذاران در برابر تقلب و سوءاستفاده محافظت شود.
نقش حیاتی در بازار: این نهادها از وقوع تخلفات مالی جلوگیری می‌کنند و از شفافیت و امنیت در بازار اوراق بهادار اطمینان حاصل می‌کنند. نقش این نهادها در حفظ اعتماد سرمایه‌گذاران و پایداری بازار بسیار مهم است.
شرکت‌های مشاوره و تحلیلگری بازار سرمایه
نقش و وظایف: شرکت‌های مشاوره‌ای و تحلیلگری بازار سرمایه خدمات خود را به سرمایه‌گذاران و دیگر ارکان بازار ارائه می‌دهند. این خدمات شامل تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال، مشاوره سرمایه‌گذاری، ارائه گزارش‌های بازار و پیش‌بینی‌های اقتصادی است.
وظایف اصلی:
o تحلیل اوراق بهادار: شرکت‌های مشاوره‌ای اقدام به تحلیل وضعیت بازار و اوراق بهادار مختلف می‌کنند تا سرمایه‌گذاران را در اتخاذ تصمیمات مناسب یاری کنند.
o آموزش سرمایه‌گذاران: این شرکت‌ها به آموزش سرمایه‌گذاران در زمینه استراتژی‌های مختلف سرمایه‌گذاری و نحوه تحلیل بازار می‌پردازند.
o مشاوره سرمایه‌گذاری: این شرکت‌ها به‌عنوان مشاوران مالی، به مشتریان خود کمک می‌کنند تا بهترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاری را انتخاب کنند
نقش حیاتی در بازار: شرکت‌های مشاوره‌ای با تحلیل‌های خود، کمک به سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری‌های مالی درست می‌کنند و همچنین با ارائه گزارش‌های خود، شفافیت و اطلاعات درست را در بازار ایجاد می‌کنند.
بانک‌ها و موسسات مالی
نقش و وظایف: بانک‌ها و موسسات مالی به‌عنوان نهادهای مالی که منابع مالی زیادی دارند، نقش اساسی در بازار اوراق بهادار ایفا می‌کنند. این موسسات می‌توانند به‌عنوان کارگزار یا بازارساز در معاملات اوراق بهادار فعالیت کنند.
وظایف اصلی:
o تامین مالی: بانک‌ها و موسسات مالی می‌توانند از طریق ارائه تسهیلات به شرکت‌ها یا سرمایه‌گذاران، منابع مالی لازم را برای سرمایه‌گذاری در بازار اوراق بهادار تأمین کنند.
o خرید و فروش اوراق بهادار: این موسسات معمولاً به‌عنوان نهادهای واسط در خرید و فروش اوراق بهادار و سهام فعالیت دارند.
o نقش بازارسازی: موسسات مالی به‌عنوان بازارساز اوراق بهادار، نقدینگی را برای بازار فراهم می‌کنند و از نوسانات شدید قیمت‌ها جلوگیری می‌کنند.
نقش حیاتی در بازار: بانک‌ها و موسسات مالی از آن جهت که منابع مالی زیادی دارند و در معاملات اوراق بهادار دخیل هستند، نقشی اساسی در ایجاد نقدینگی و ثبات بازار دارند .
5- نتیجه‌گیری
بازار اوراق بهادار به‌عنوان یک ساختار پیچیده و گسترده، به همکاری و تعامل چندین نهاد مختلف نیاز دارد. از جمله این ارکان می‌توان به سازمان بورس و اوراق بهادار، بورس اوراق بهادار تهران، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار، کارگزاران، ناشران اوراق بهادار و نهادهای نظارتی اشاره کرد که هرکدام وظایف خاص خود را در راستای توسعه و شفافیت این بازار ایفا می‌کنند. اهمیت هرکدام از این ارکان در حفظ امنیت، شفافیت، و افزایش نقدینگی بازار غیرقابل انکار است و هرگونه اختلال در عملکرد این ارکان می‌تواند تأثیرات منفی بر بازار و سرمایه‌گذاران داشته باشد.
مهم‌ترین نکته در اینجا توجه به قوانین و مقررات بازار سرمایه و رعایت اصول صحیح از سوی تمامی نهادهای بازار است تا بازار سرمایه ایران بتواند به‌طور صحیح و شفاف به فعالیت‌های اقتصادی خود ادامه دهد و امکان جذب سرمایه‌های جدید را فراهم آورد
بازار اوراق بهادار به‌عنوان یکی از ارکان اصلی بازارهای مالی، نقش اساسی در تأمین مالی و توسعه اقتصادی دارد. این بازار که شامل تمامی معاملات مربوط به اوراق بهادار، از جمله سهام، اوراق قرضه، اوراق مشارکت و دیگر ابزارهای مالی است، به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی جذب سرمایه برای شرکت‌ها و دولت‌ها محسوب می‌شود.
ارکان بازار اوراق بهادار ایران شامل نهادهای مختلفی هستند که هرکدام وظایف خاص خود را در راستای تأمین شفافیت، امنیت و کارآمدی این بازار انجام می‌دهند. این ارکان عبارتند از: سازمان بورس و اوراق بهادار، بورس‌های اوراق بهادار ) مانند بورس تهران)، کارگزاران و نهادهای مالی، ناشران اوراق بهادار، نهادهای نظارتی و قانونی و شرکت‌های مشاوره‌ای و تحلیلگر بازار سرمایه.
هرکدام از این ارکان نقشی حیاتی در سلامت، شفافیت و اعتبار بازار اوراق بهادار دارند. به‌عنوان مثال، سازمان بورس به‌عنوان نهاد نظارتی، قوانین و مقررات بازار را تعیین کرده و نظارت بر عملکرد سایر نهادها را انجام می‌دهد. بورس‌های اوراق بهادار همچون بورس تهران به‌عنوان محل انجام معاملات اوراق بهادار و تأمین نقدینگی برای بازار عمل می‌کنند. کارگزاران به‌عنوان واسطه‌ها میان سرمایه‌گذاران و بازار عمل کرده و ناشران اوراق بهادار مسئول تأمین منابع مالی برای پروژه‌های مختلف از طریق انتشار سهام و اوراق قرضه هستند.
شرکت‌های مشاوره‌ای و تحلیلگری نیز با ارائه اطلاعات دقیق و تحلیل‌های اقتصادی، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در بازار بگیرند و از ریسک‌های سرمایه‌گذاری بکاهند.
در نهایت، به‌عنوان یکی از ارکان حیاتی در اقتصاد، بازار اوراق بهادار باید بر پایه اصول شفافیت، قانون‌مداری، و کارایی باشد تا اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کرده و زمینه‌های رشد و توسعه را فراهم آورد. همچنین با توجه به اهمیت این بازار در تأمین مالی و توسعه اقتصادی، نظارت‌های مستمر و بهبود زیرساخت‌ها برای
ارتقای عملکرد بازار ضروری است. به‌این‌ترتیب، همکاری مؤثر میان نهادهای مختلف و احترام به قوانین و مقررات بازار می‌تواند راه‌حلی پایدار برای تضمین موفقیت و رشد بازار اوراق بهادار ایران باشد.
