در دنیای مالی و سرمایه‌گذاری، مفهوم "ریسک" همواره بخش جدایی‌ناپذیر از تصمیم‌گیری است. سرمایه‌گذاران، بانک‌ها، شرکت‌ها و نهادهای مالی همواره در معرض انواع مختلفی از ریسک‌ها قرار دارند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، ریسک نکول (Default Risk) یا ریسک ناتوانی در انجام تعهدات مالی است. این ریسک زمانی پدیدار می‌شود که طرف قرارداد، نتواند یا نخواهد به تعهدات مالی خود عمل کند؛ مثلاً یک شرکت موفق به پرداخت اصل یا سود اوراق قرضه‌اش در زمان مقرر نشود، یا وام‌گیرنده‌ای اقساط تسهیلات بانکی را پرداخت نکند.
در سال‌های اخیر، ریسک نکول به دلایل مختلفی از جمله افزایش بدهی شرکت‌ها، بی‌ثباتی‌های اقتصادی، و تغییرات ناگهانی در سیاست‌های پولی و مالی، به یکی از دغدغه‌های اصلی بازارهای سرمایه در سراسر جهان تبدیل شده است. این نوع ریسک نه‌تنها بر سرنوشت یک نهاد مالی خاص تأثیر می‌گذارد، بلکه در صورت گسترش می‌تواند ثبات کلی بازار مالی را نیز تهدید کند. نمونه‌های تاریخی نظیر بحران مالی ۲۰۰۸ به‌روشنی نشان دادند که بی‌توجهی به ریسک نکول می‌تواند اثرات مخربی در مقیاس جهانی به‌جا بگذارد.
از سوی دیگر، نرخ نکول به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سنجش اعتبار در بازارهای مالی شناخته می‌شود. نهادهای مالی مانند بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای ارزیابی ریسک و بازده، ناگزیرند به بررسی احتمال نکول طرف مقابل بپردازند. به همین منظور، موسسات رتبه‌بندی اعتباری بین‌المللی و داخلی شکل گرفته‌اند تا با بررسی دقیق وضعیت مالی، سابقه پرداخت، میزان بدهی و قدرت درآمدی شرکت‌ها و دولت‌ها، ریسک نکول را برآورد و اعلام کنند.
ریسک نکول نه‌فقط در اوراق بدهی و اعتبارات بانکی، بلکه در بسیاری از ابزارهای مالی دیگر نیز نقش دارد و یکی از عوامل تعیین‌کننده نرخ بهره، هزینه سرمایه و حتی قیمت سهام شرکت‌هاست. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای هنگام تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در یک اوراق بدهی یا همکاری با یک شرکت، پیش از هر چیز، احتمال نکول آن نهاد را تحلیل می‌کنند.
هدف این مقاله آن است که ریسک نکول را از زوایای گوناگون بررسی کند؛ از تعریف و نحوه محاسبه گرفته تا پیامدهای اقتصادی، تأثیر بر نرخ بهره، نقش موسسات رتبه‌بندی، و چگونگی سنجش آن در شرکت‌های بورسی. همچنین تلاش خواهیم کرد با مثال‌های عملی، فهم دقیق‌تری از اهمیت و کاربرد این نوع ریسک در تصمیم‌گیری‌های مالی ارائه دهیم.
